Lồng ghép quản lý rủi ro môi trường trong các hoạt động tín dụng

13:35:05 | 24/8/2017

Đây là chủ đề chính của hội thảo về Tài chính bền vững do Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD-VCCI) phối hợp với Quỹ Quốc tế về bảo vệ thiên nhiên tại Việt Nam (WWF Việt Nam) tổ chức sáng 23/8 tại Hà Nội.

Về việc các ngân hàng sẽ phải đối mặt với rủi ro nào nếu như họ không thực hiện tài chính bền vững, các đại biểu cho rằng, trước hết là các rủi ro về pháp lý, rủi ro từ môi trường và xã hội. Rủi ro từ môi trường và xã hội không chỉ xuất hiện ở những dự án thủy điện, dự án năng lượng mặt trời hay khai thác tài nguyên thiên nhiên, mà rủi ro có thể xảy ra bất cứ lúc nào và ở nhiều ngành nghề như lâm nghiệp, nông sản và thực phẩm, hạ tầng, dầu khí...

Không chỉ vậy, việc không tiên liệu được những rủi ro từ môi trường & xã hội để đưa ra lộ trình xử lý có thể đẩy các DN đến bên bờ vực phá sản. Còn với các tổ chức tín dụng, nếu không quản lý những rủi ro môi trường xã hội một cách đúng đắn tại các dự án cho vay thì họ có thể phải gánh chịu những tổn thất do giảm giá trị tài sản thế chấp, đối mặt với những truy cứu trách nhiệm pháp lý, tổn thất uy tín, thị phần...

Thứ hai các ngân hàng sẽ phải chịu rủi ro về danh tiếng, Các ngân hàng hiện đang ngày càng phải chịu áp lực từ các nhà đầu tư và các bên liên quan khác (khách hàng, cộng động, tổ chức xã hội dân sự) trong việc giải trình và làm rõ các hoạt động tài chính của khách hàng họ, cũng như trong việc giải quyết các rủi ro về quản trị môi trường xã hội. Nếu các ngân hàng bị phát hiện đang tham gia vào các vụ việc gây tranh cãi, danh tiếng của họ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Ngoài ra, nếu bỏ qua các áp lực phải xem xét các vấn đề môi trường, xã hội trong các hoạt động cho vay vốn và đầu tư, các ngân hàng có thể bỏ lỡ cơ hội tham gia thị trường xuất khẩu cao cấp, được tạo ra bởi các xu hướng này.

Đưa ra khuyến nghị giải quyết vấn đề này, các đại biểu khẳng định các ngân hàng Việt Nam nên quan tâm tới việc đánh giá các rủi ro về mặt môi trường và xã hội trong các đầu tư của mình. Các ngân hàng có trách nhiệm phải đảm bảo rằng các hoạt động đầu tư và cho vay vốn không góp phần vào việc phá huỷ môi trường và tạo ra các bất an xã hội. Các tác động tiêu cực về môi trường và xã hội từ các hoạt động đầu tư của khách hàng, do ngân hàng không đánh giá đúng các rủi ro tiềm ẩn, có thể dẫn tới các khoản nợ và buộc ngân hàng phải huỷ mối quan hệ hợp tác với khách hàng. Những rủi ro này tác động tới tiềm năng tăng trưởng trung và dài hạn của ngân hàng do họ phải chịu trách nhiệm về các rủi ro khi cho vay vốn và đánh giá.

Riêng với lĩnh vực năng lượng tái tạo và nhu cầu tiếp cận nguồn tài chính bền vững, ông Nguyễn Quốc Khánh, Tư vấn năng lượng tái tạo (NLTT) tại Green ID cho biết, Chính phủ đã đưa ra nhiều hỗ trợ về giá cho năng lượng tái tạo nhưng mức hỗ trợ chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư.

Cụ thể, theo ông Nguyễn Quốc Khánh, năm 2016, NLTT chiếm 24,5% tổng sản lượng điện toàn cầu và sắp tới sẽ chiếm tỷ trọng cao hơn. Cùng thời điểm, tổng đầu tư cho NLTT là 241 tỷ USD, gấp 2 lần vốn đầu tư vào điện truyền thống. Trong tương lai, giá thành NLTT có thể cạnh tranh với điện truyền thống.

Nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực này là trên 200 tỷ USD/năm trong 7 năm qua. Riêng năm 2016 là 241 tỷ USD; 5 năm liên tiếp, vốn đầu tư vào nguồn NLTT gấp 2 vốn đầu tư vào nguồn điện từ nhiên liệu hóa thạch, phần lớn cho điện gió và điện mặt trời.

Tuy nhiên, theo đại diện WWF, hỗ trợ về giá chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư. Các nhà đầu tư NLTT vẫn gặp nhiều khó khăn tiếp cận nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn có lãi suất ưu đãi. Chỉ tính điện gió và điện mặt trời, nhu cầu vốn đã lên tới 23 tỷ USD. Tiếp cận nguồn vốn ưu đãi là cần thiết để thực hiện thành công các dự án NLTT bởi chi phí vốn là thành phần lớn nhất trong sản xuất NLTT.

Hiện nay, chương trình hỗ trợ cho phát triển NLTT nổi bật nhất tại Việt Nam là chương trình Tín dụng xanh đang được triển khai bởi Ngân hàng Nhà nước với tổng số vốn lên tới 2.000 tỷ đồng, lãi suất thấp hơn lãi suất thương mại 1-3%. Nhằm đẩy mạnh sự phát triển tín dụng xanh, VBCSD đang phối hợp với các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công thương nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp/ngân hàng triển khai có hiệu quả chương trình Tín dụng xanh thông qua các hoạt động đào tạo nhân lực và chia sẻ kinh nghiệm tại các hội thảo, từ đó nhân rộng mô hình trên nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính đang hoạt động trong nước. Đồng thời, VBCSD trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với WWF hỗ trợ các ngân hàng Việt Nam xây dựng năng lực làm việc trong việc lồng ghép quản trị môi trường, xã hội cũng như tư vấn về các chính sách và khung làm việc.

Hà Vũ