Chia sẻ gánh nặng từ thị trường trong nước

Ngành sản xuất và xuất khẩu đang dần “ngấm đòn” do tác động của đại dịch Covid-19 xảy ra đối với nền kinh tế. Các chuyên gia nhận định, lực đỡ từ thị trường trong nước với lực cầu của gần 100 tỷ dân chính là giải pháp quan trọng ngay lúc này.

Đứt gãy chuỗi cung ứng

Theo Bộ Công Thương, hàng loạt các ngành sản xuất chủ lực như điện – điện tử, dệt may và da giày, sản xuất lắp ráp ô tô… đang đối diện với việc thiếu  nguyên vật liệu và có nguy cơ phải dừng sản xuất.

Thiếu nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc, ngành điện tử và ngành sản xuất, lắp ráp ô tô thương mại gồm ô tô tải và ô tô bus trong nước đang gặp khó khăn. Các sản phẩm của ngành công nghiệp điện, điện tử bao gồm điện thoại và TV là các mặt hàng có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc, Hàn Quốc. Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu khoảng 40 tỷ USD các mặt hàng linh kiện điện tử, trong đó nhập khẩu từ Hàn Quốc là 16,8 tỷ USD (chiếm 42%), từ Trung Quốc là 13,8 tỷ USD (chiếm 34%), từ Nhật Bản 1,7 tỷ USD (chiếm 4,2%).

Đối với ngành sản xuất ô tô, hiện nay chủ yếu nhập khẩu linh kiện từ phía Trung Quốc, trong đó có đến hơn 70% số doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô tải Việt Nam dựa vào nguồn linh kiện chính từ Trung Quốc. Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu gần 4 tỷ USD phụ tùng linh kiện ô tô, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc là 0,7 tỷ USD (17.54%), từ Hàn Quốc là 1,14 tỷ USD (28,57%), và từ Nhật Bản là 0,72 tỷ USD (18,04%).

Ngành dệt may hàng năm nhập khẩu khoảng 60% vải, hơn 55% xơ sợi và khoảng 45% phụ liệu từ Trung Quốc phục vụ cho sản xuất. Ngành da, giày nhập khẩu trên 60% nguyên phụ liệu, chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan.

Thực tế trên cho thấy tình trạng phụ thuộc quá nhiều của nhiều ngành kinh tế vào thị trường Trung Quốc và các nền kinh tế ở Đông Bắc Á ở cả đầu ra lẫn đầu vào. Chính vì vậy, khi bệnh dịch bùng phát, các nước hạn chế xuất nhập khẩu sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chuỗi giá trị toàn cầu.

Điểm tựa là thị trường nội địa

TS. Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch VCCI cho rằng, giải pháp về dài hạn là coi trọng thị trường trong nước, đồng thời đa dạng hóa thị trường quốc tế, định hình lại các chuỗi giá trị thông qua tái cấu trúc nền kinh tế, tăng năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu, giảm sự phụ thuộc quá lớn vào bất kỳ thị trường nào.

“Muốn vươn ra thị trường thế giới thì phải đứng vững trên thị trường nội địa. Không ai có thể bảo đảm rằng trong tương lai không chỉ Hoa Kỳ, Trung Quốc mà ngay cả Nhật Bản, Hàn quốc.., khi gặp khó khăn sẽ không tìm cách quay trở lại bảo vệ thị trường nội địa của họ”, TS. Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Về tầm quan trọng của việc chinh phục thị trường nội địa, thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhận định, các cuộc vận động “Người Việt nam ưu tiên dùng hàng Việt nam” và “Hàng Việt nam chinh phục người tiêu dùng Việt nam” cần có thêm những xung lực mới. Thời gian qua, cuộc vận động đã đi đúng hướng và đã mang lại những kết quả to lớn, hiện hữu cho doanh nghiệp sản xuất cũng như cho nền kinh tế của đất nước.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết, các doanh nghiệp Việt Nam phải phát huy hết năng lực sản xuất, kinh doanh để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ngay tại thị trường trong nước.

Theo ông Trần Thanh Mẫn, Bí thư TW Đảng, Chủ tịch UB Trung ương MTTQVN, Trưởng ban chỉ đạo Trung ương cuộc vận động đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp: cần đề cao trách nhiệm đối với người tiêu dùng; chú trọng ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới quản lý, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; coi trọng quảng bá sản phẩm, phát triển hệ thống phân phối, từng bước chiếm lĩnh thị trường nội địa, đáp ứng tốt hơn nhu cầu người tiêu dùng...

Theo Bộ Công Thương, tỷ lệ hàng Việt tại các hệ thống siêu thị trong nước duy trì ở mức cao: Vissan (95%), Satra (90-95%), Co.opmart (90-93%), Vinmart (63%)…

Báo cáo của Bộ Công Thương cũng chỉ ra, tỷ lệ hàng Việt tại các siêu thị nước ngoài chiếm từ 60% đến 96%, cụ thể Lotte (82% theo doanh thu và 84% theo số lượng mặt hàng), Big C (96% theo doanh thu), AEON (80% theo mã hàng), Auchan (65% theo mã hàng), MegaMarket (95% theo mã hàng)… Đối với kênh bán lẻ truyền thống, tỷ lệ hàng Việt tại các chợ, cửa hàng tiện lợi chiếm tỷ lệ từ 60% trở lên.

Với 100 triệu dân với tầng lớp trung lưu bùng nổ, với một nền kinh tế đang lên, thị trường trong nước phải là điểm tựa, là tài nguyên lớn nhất cho sự phát triển quốc gia. Mặc dù chịu tác động của dịch bệnh CoVid-19, từ đầu năm đến nay, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vẫn tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 2 tháng đầu năm 2020, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 863,9 nghìn tỷ đồng, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 5,4% (cùng kỳ năm 2019 tăng 9,3%).

Hương Ly (Vietnam Business Forum)