Xuất khẩu dồn lực cho nửa cuối năm 2021

Kim ngạch xuất, nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2021 của Việt Nam vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng cao so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu cuối năm được dự báo có thể bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 tiếp tục có những diễn biến phức tạp, đang lan rộng ra nhiều tỉnh, thành tại Việt Nam. Thời điểm này cần có sự chuẩn bị của các cấp ngành, DN để ứng phó cũng như nắm bắt cơ hội để đạt mục tiêu đề ra.

Nhóm hàng chủ lực dẫn dắt tăng trưởng xuất khẩu

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 6/2021 ước tính đạt 26,5 tỷ USD, tăng 1,2% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 6 tăng 17,3%. Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước tính đạt 157,63 tỷ USD, tăng 28,4% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng, vượt nhiều kỳ vọng và chỉ tiêu đặt ra.

Theo Bộ Công Thương, trong 6 tháng đầu năm 2021 có 25 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 88,9% tổng kim ngạch xuất khẩu. Có 5 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD, chiếm 58% là điện thoại và linh kiện; điện tử, máy tính và linh kiện; máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng; dệt may; da giày.

Một số mặt hàng nông sản có mức tăng trưởng xuất khẩu mạnh do lợi thế giá tăng cao. Xuất khẩu hạt tiêu giảm 6,7% về lượng nhưng kim ngạch tăng 40,5% so với cùng kỳ năm 2020. Cao su là mặt hàng tăng trưởng mạnh nhất trong 6 tháng đầu năm 2021 với mức tăng lên tới 41,3% về lượng và tăng 80% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. Hai mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất trong nhóm này là thủy sản và hàng rau quả cũng tăng lần lượt là 12,5% và 17,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Nhìn chung, các doanh nghiệp trong nước đang khai thác hiệu quả các lợi thế từ các FTA song phương và đa phương, trong đó có Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) đang mang lại nhiều lợi thế cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Đáng chú ý, trong tháng 6, lô vải thiều Thanh Hà, Hải Dương đầu tiên đã được xuất sang châu Âu theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU. Với việc EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của nông sản Việt Nam cộng thêm việc miễn giảm thuế nhập khẩu theo EVFTA, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam đang được tiếp sức để tăng khả năng cạnh tranh, khẳng định vị thế của mình trên thương trường quốc tế.

Theo ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), nhờ đẩy mạnh xúc tiến thương mại trực tuyến, bán hàng trên nền tảng số, nên dù dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, quả vải của 2 tỉnh Bắc Giang và Hải Dương được tiêu thụ tốt, không có tình trạng ép giá, ép cân... gây thiệt hại cho người trồng vải. Việc đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử trong thời gian gần đây đã tạo thêm một kênh phân phối bền vững cho sản phẩm tiềm năng của các địa phương, nhất là trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19.

Ngoài ra, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến và nhóm hàng nông, thủy sản vẫn tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi nhóm nhiên liệu khoáng sản vẫn trong xu hướng giảm.

Những thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, từ ASEAN tới Mỹ, châu Âu… vẫn gia tăng nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam. Mức tăng trưởng xuất khẩu sang các thị trường này đều đạt 2 con số. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 45,1 tỷ USD, tăng 43,3% so với cùng kỳ năm trước; tiếp đến là Trung Quốc đạt 24,6 tỷ USD, tăng 25,1%; thị trường EU đạt 19,3 tỷ USD, tăng 17,4%; thị trường ASEAN đạt 13,8 tỷ USD, tăng 26,3%; Hàn Quốc đạt 10,5 tỷ USD, tăng 15,2%; Nhật Bản đạt 9,9 tỷ USD, tăng 6,9%.

Tập trung xuất khẩu một cách cẩn trọng

Dự báo hoạt động xuất nhập khẩu sẽ tiếp tục khởi sắc trong thời gian tới khi mà các hiệp định thương mại tự do đang dần được thực thi một cách toàn diện hơn, hiệu quả hơn. Đặc biệt, các hiệp định: CPTPP, EVFTA, UKFTA… sẽ tiếp tục tạo điều kiện để hàng hóa của Việt Nam thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi, thông qua đó thúc đẩy xuất khẩu tăng trưởng mạnh trong thời gian tới. Giá hàng hóa xuất khẩu cũng đang có xu hướng tăng, nhất là các mặt hàng thế mạnh của Việt Nam sẽ là động lực quan trọng để gia tăng giá trị xuất khẩu. Bên cạnh đó, ở các nước Mỹ và châu Âu đang dỡ bỏ dần hoặc hoàn toàn lệnh phong tỏa khi đã tiêm đủ số lượng vắc xin, cầu hàng hóa trên thị trường thế giới đang hồi phục trở lại, đây là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp tiêu dùng có thế mạnh.

Tuy nhiên, hoạt động xuất nhập khẩu có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi đợt bùng phát dịch Covid-19 thứ 4 ở nhiều địa phương, nhất là một số tỉnh, thành phố là khu vực sản xuất hàng hóa lớn như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Hồ Chí Minh… Châu Á tiếp tục là tâm điểm với số ca nhiễm Covid-19 mới gia tăng nhanh chóng, khiến hàng loạt quốc gia như Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan, Indonesia hay Thái Lan. Do đó, bản thân doanh nghiệp phải nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như khả năng thích ứng để vượt qua khó khăn, chủ động chuyển hướng để nắm bắt hiệu quả những cơ hội từ bối cảnh mới.

Bên cạnh đó, theo Bộ Công Thương, dù kim ngạch đạt tăng trưởng ở mức cao, song hoạt động xuất, nhập khẩu vẫn có một số điểm hạn chế như mức độ đa dạng hóa thị trường chưa đạt yêu cầu, một vài thị trường còn chiếm tỷ trọng lớn hoặc rất lớn, nhất là với nhóm nông, thủy sản. Xuất khẩu vẫn dựa nhiều vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với kim ngạch đạt 97,8 tỷ USD, chiếm 74% tổng kim ngạch xuất khẩu. Mặt khác, giá đầu vào, giá cước vận chuyển đường biển tăng cao, kết hợp với tác động của dịch Covid-19 tại một số địa bàn sản xuất trọng yếu đã và đang đặt ra thách thức lớn.

Theo bà Hoàng Ngọc Ánh, Tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) dự báo xuất khẩu dệt may sẽ khả quan và nhiều khả năng sẽ hoàn thành mục tiêu 39 tỷ USD trong năm 2021. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất với các doanh nghiệp lúc này chính là thiếu lao động chất lượng cao, cộng với áp lực về phòng chống dịch tại địa phương và nhà máy do nguy cơ lây nhiễm cộng đồng.

Bộ Công Thương khuyến nghị, đối với doanh nghiệp, trước mắt cần thực hiện nghiêm các hướng dẫn của Bộ Y tế về phòng, chống dịch Covid-19 để bảo đảm ổn định sản xuất. Doanh nghiệp cần theo dõi thông tin cập nhật về các thị trường xuất khẩu để chủ động kế hoạch sản xuất, kinh doanh, đón đầu cơ hội thị trường mở cửa trở lại. Các doanh nghiệp cũng cần nghiên cứu kỹ quy định của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới để tận dụng tối đa cơ hội, phát huy thế mạnh của mình, khai thác thị trường mới, đẩy mạnh xuất khẩu.

Hương Giang