Để Hương Sơn sớm trở thành di sản của thế giới

Hương Sơn vốn là một quần thể di tích và danh lam thắng cảnh nổi tiếng đã được xếp hạng di tích đặc biệt cấp quốc gia và là khu du lịch chuyên đề của Việt Nam. Hương Sơn còn được tôn vinh bởi nằm trong cái nôi của vùng văn hóa đặc sắc với các lễ hội, phong tục, nếp sống sinh hoạt đặc trưng của làng quê Việt Nam. Theo ý kiến, đánh giá của các chuyên gia lịch sử, Nhà quản lý , cơ quan quản lý danh thắng, các du khách: Hương Sơn xứng đáng được ghi danh vào danh sách di sản của thế giới.

Nơi hội tụ lịch sử, văn hóa tín ngưỡng và kỳ quan thiên tạo

Du khách trong và ngoài nước, nhất là các du khách quốc tế khi đến với Hương Sơn đều mê đắm say sưa lễ phật, thăm quan thưởng ngoạn hệ thống các đền, chùa, các hang động bởi sự cổ kinh, trang nghiêm còn nguyên giá trị lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng qua các thời đại của dân tộc Việt Nam như Đền Trình, Chùa Thiên Trù, chùa Giải Oan, chùa Long Vân, chùa Thanh Sơn… Cùng với đó, cảnh quan toàn bộ danh thắng, hang động vẫn nguyên vẹn nét nguyên sơ, thiên tạo.

Đền Trình tọa lạc trên núi Ngũ Nhạc, có tên tự là “ Ngũ Nhạc Linh Từ”. Trong đền có cuốn gia phả ghi sự tích Sơn tướng là tiền thân của một vị Hùng Lang từ đời vua Hùng Huy Vương thứ 6, có công đánh đuổi giặc Ân, góp phần làm cho đất nước thanh bình thịnh vượng. Về kiến trúc xa xưa, Đền Trình là một ngôi miếu nhỏ nằm giữa vùng non xanh nước biếc. Đến đời Lê Thánh Tông niên hiệu Hồng Phúc thứ nhất năm Nhâm Tuất ( 1572) Lễ bộ triều đình mới biên soạn thần phả cho đền và phong sắc.

Sau đền Trình, du khách sẽ tiếp tục cuộc hành trình lễ phật và thăm quan tại Chùa Thiên Trù - Ngôi chùa được khởi dựng từ năm 1467 đời vua Lê Thái Tông niên hiệu Quang Thuận thứ VIII. Ngoài giá trị lịch sử và tâm linh, ngôi chùa còn là một kiệt tác đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong thiết kế kiến trúc thời Lê với sự tinh xảo, tỉ mỉ trên từng họa tiết, đường nét và kết cấu.

Cũng cổ kính, trang nghiêm như chùa Thiên Trù, chùa Giải Oan, chùa Thanh Sơn, chùa Long Vân, Bảo Đài, còn nằm ở vị trí “sơn thủy hữu tình”, tạo nên những thắng cảnh vừa linh thiêng vừa huyền bí, với các tên hiệu như: “Kỳ Sơn Tú thủy”, “ Bạch Tuyết Môn” “ Ngọc Long Động”….

Kỳ ảo, lung linh và huyền bí nhất là khu Chùa – Động Long Vân. Chùa Long Vân nằm ở lưng núi với ngọn tháp, mái chùa ẩn hiện trong cảnh sương mây kỳ ảo. Qua eo núi Chùa Long Vân đến Động Long Vân với rất nhiều nhũ đá kỳ lạ đượm vẻ thần tiên, huyền bí. Khu vực Long Vân còn có hang Sũng Sàm tạo nên một quần thể thắng cảnh: “Long Vân tuy tiểu - Dược túc kỳ quan”.

Với danh hiệu “ Nam Thiên Đệ Nhất Động”, động Hương Tích hội tụ những khối thạch nhũ to nhỏ muôn hình dạng, ngộ nghĩnh như hình núi đụn gạo, cây vàng, cây bạc, con trâu, ao bèo…Ở động Hương Tích tín ngưỡng đạo phật cùng với tâm thức nhân dân đã tạo nên lễ hội dân gian có bề dày lịch sử mangs đậm đà bản sắc văn hóa Việt Nam.

Về với Hương Sơn, du thuyền theo dòng suối Yến cũng là một cuộc hành trình đầy lý thú. Du khách đi thuyền theo dòng suối Yến, suối Long Vân, Tuyết Sơn uốn quanh ven theo sườn núi để vào khu thắng cảnh Hương Sơn. Ngồi trên thuyền chiêm ngưỡng cảnh đẹp trời mây non nước và đâu đó văng vẳng bên tai tiếng chuông chùa đã đưa lại trong lòng mỗi du khách một cảm giác thật thanh tịnh và bình yên.

Trăn trở của nhà quản lý

Ông Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức đã chia sẻ: Để Hương Sơn trở thành di sản thế giới phải trải qua một lộ trình dài và phải có được sự phối kết hợp nhiều ngành chức năng. Ở góc độ địa phương, UBND huyện Mỹ Đức đã chỉ đạo Ban quản lý danh thắng Hương Sơn nỗ lực làm tốt công tác quản lý 27,8 km2, với 18 điểm di tích cấp quốc gia. Với công tác gìn giữ và trùng tu di sản, Ban đã phối hợp chặt chẽ với các trụ trì của các chùa để lên kế hoạch gìn giữ và trùng tu chùa, đầu tư hạ tầng vào danh thắng hợp lý. Đặc biệt lễ hội Chùa Hương là lễ hội có quy mô lớn và dài nhất, thu hút lượng khách đông nhất trong các lễ hội của cả nước, nên công tác đảm bảo trật tự an ninh, an toàn, văn minh và xử lý vệ sinh môi trường đã được UBND huyện Mỹ Đứcc quan tâm hàng đầu. Huyện đã phối hợp và chỉ đạo các ngành, các tổ chức đoàn thể tổ chức tuyên truyền cho nhân dân, hội viên cùng tham gia bảo vệ và giữ gìn an ninh trật tự mùa lễ hội; Giáo dục đào tạo cho bà con nhân dân tại xã Hươnng Sơn về nếp sống, hành động văn minh, lịch sự trước các du khách trẩy hội Chùa Hương; Thường xuyên Kiểm tra các địa điểm kinh doanh dịch vụ, tránh những hàng hóa kém chất lượng và giá cả bất hợp lý… Nhờ công tác tổ chức tốt, năm 2010 Lễ hội Chùa Hương đã đón trên 1,3 triệu lượt khách, và năm 2011 số lượng đã tăng lên trên 1,4 triệu lượt khách.

Ông Nguyễn Văn Hậu chia sẻ thêm: ngoài những nỗ lực của UBND huyện, để Hương Sơn được vinh danh trong danh sách di sản thế giới còn cần phải có những tâm huyết vào cuộc của các cấp chính quyền, các ngành liên quan như UBND Thành phố, Bộ văn hóa, Cục di sản và Hiệp hội UNESCO Việt Nam.

Quần thể thắng cảnh Hương Sơn trở thành di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của thế giới không chỉ là kỳ vọng của nhân dân huyện Mỹ Đức, mà còn là mục tiêu của UBND Thành phố Hà Nội và nhiều du khách trong và ngoài nước khi đến với Hương Sơn. Do vậy, trên cơ sở chức năng và hoạt động của Hội liên hiệp UNESCO Việt Nam, mong rằng Hiệp hội sẽ nỗ lực cùng Hội liên hiệp UNESCO Thế giới đẩy mạnh nghiên cứu đánh giá, để di sản mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng, những kỳ quan thiên tạo ban tặng cho Hương Sơn sẽ được mọi người cùng tôn vinh và có hành động bảo tồn và gìn giữ thỏa đáng.

Hoàng Thắm