Gắn phát triển du lịch với bảo vệ môi trường

Nằm ở vị trí chuyển tiếp của miền Ðông Nam Bộ và Tây Nguyên, Bình Phước sở hữu nhiều tiềm năng phát triển du lịch, đặc biệt là loại hình du lịch văn hóa lịch sử. Tiềm năng đó ngày hôm nay đang từng bước được khai thác hiệu quả, phục vụ cho sự phát triển của toàn ngành du lịch, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tỉnh nhà. Nội dung trao đổi sau đây với Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Bình Phước Nguyễn Quang Toản sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những nỗ lực của địa phương trong việc khai thác và phát huy mũi nhọn du lịch này. Thành Lê thực hiện.

Ông có thể giới thiệu đôi nét về những tiềm năng phát triển du lịch văn hóa lịch sử trên địa bàn tỉnh Bình Phước? Thời gian qua tỉnh đã chú trọng phát huy loại hình du lịch tiềm năng này ra sao?

Tuy không có những tiềm năng có giá trị đặc biệt song Bình Phước cũng có những tiềm năng du lịch tương đối độc đáo như: Khu sinh thái Trảng cỏ Bàu Lạch, Vườn quốc gia Bù Gia Mập; các di tích lịch sử văn hóa: Khu căn cứ Bộ chỉ huy Miền Tà Thiết, Nhà giao tế, Sóc Bom Bo, Sân bay quân sự Lộc Ninh, Mộ 3.000 người, Kho xăng Lộc Quang, Núi Bà Rá…Ngoài ra Bình Phước là địa bàn cư trú và sinh sống của 41 thành phần dân tộc anh em, trong đó các dân tộc thiểu số chiếm trên 20% tổng dân số Bình Phước, do đó các lễ hội, ẩm thực và lối sống truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số cũng được xem là những tiềm năng để phát triển du lịch văn hóa lịch sử.

Để khai thác và phát huy những tiềm năng này, thời gian qua ngành du lịch Bình Phước đã phối hợp với các ngành liên quan tham mưu UBND tỉnh phê duyệt đề án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch giai đoạn 2011 – 2015 và định hướng đến năm 2020, trong đó có 2 dự án liên quan đến văn hóa lịch sử: Dự án Khu di tích lịch sử và Du lịch sinh thái Bộ chỉ huy Miền Tà Thiết và Dự án Bảo tồn văn hóa dân tộc Stiêng Sóc Bom Bo. Hy vọng trong thời gian tới khi 2 dự án này hoàn thành và đưa vào khai thác sẽ là trung tâm thu hút một lượng lớn du khách đến tham quan tỉnh Bình Phước.

Đối với Bình Phước, các giá trị văn hóa, lịch sử chính là yếu tố cốt lõi tạo lên sự hấp dẫn và độc đáo của sản phẩm du lịch, có sức lôi cuốn du khách đến tìm hiểu một nền văn hóa khác lạ. Vậy tỉnh đã có những nỗ lực nào nhằm giữ gìn và phát huy những giá trị quý báu này?

Để giữ gìn và phát huy những giá trị quý báu này, ngoài việc nâng cấp, trùng tu khôi phục lại các di tích, lễ hội đã mai một thời gian qua, ngành du lịch đã có những bước đi thiết thực trong công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Đến nay trên địa bàn tỉnh có 9 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và 4 di tích được xếp hạng cấp tỉnh. Đây là những tiền đề tạo thuận lợi cho địa phương tiếp tục xây dựng những chính sách mới phù hợp với định hướng của địa phương; tiếp tục xây dựng những chính sách mới phù hợp với định hướng của Việt Nam “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; trong đó tỉnh định hướng chiến lược bảo tồn giá trị di sản cộng đồng các dân tộc trên địa bàn, đặc biệt đối với dân tộc Stiêng – tộc người bản địa với di sản văn hóa phong phú. Ngoài ra chúng tôi cũng chủ động lập dự án, chương trình nghiên cứu, lập hồ sơ di sản văn hóa, làm tốt công tác tư vấn về văn hóa đối với lãnh đạo chính quyền địa phương.

Để khai thác các giá trị văn hóa, lịch sử trong phát triển du lịch, thời gian tới Bình Phước thống kê đánh giá toàn bộ các di tích lịch sử, văn hóa, trên cơ sở đó lựa chọn những điểm thực sự hấp dẫn, độc đáo để quy hoạch thành các điểm đến một cách khoa học; đặc biệt là định hướng phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù, có chất lượng cao. Đồng thời phối hợp, kết nối với các tỉnh, thành phố lân cận để xây dựng những chương trình du lịch văn hóa, lịch sử kết hợp du lịch sinh thái tạo nên tour du lịch liên vùng, hấp dẫn du khách.

Trong phát triển du lịch văn hóa lịch sử, vấn đề bảo đảm môi trường cũng cần phải chú trọng bởi những giá trị du lịch văn hóa rất nhạy cảm, dễ biến đổi dưới tác động của du lịch. Ngành du lịch Bình Phước quan tâm đến vấn đề này như thế nào, thưa ông?

Môi trường tự nhiên và môi trường xã hội nhân văn là yếu tố khách quan quan trọng trong sự phát triển du lịch. Mỗi một tác động của môi trường sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động du lịch trên hai góc độ: khách du lịch và những người kinh doanh du lịch. Nhận thức vấn đề này, tỉnh Bình Phước đã và đang xây dựng, thực hiện chiến lược phát triển du lịch bền vững, trong đó vấn đề bảo vệ môi trường được quan tâm hàng đầu.

Đối với môi trường tự nhiên, lĩnh vực được ưu tiên đầu tư trước hết là đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng phục vụ cho phát triển du lịch. Thực hiện triệt để việc đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đầu tư du lịch, các khu điểm du lịch và các cơ sở lưu trú du lịch. Đồng thời tăng cường quản lý công tác bảo vệ môi trường thông qua thanh kiểm tra, hỗ trợ các doanh nghiệp kinh doanh du lịch nhằm duy trì nề nếp trong công tác bảo vệ môi trường

Đối với môi trường xã hội nhân văn, vấn đề cần quan tâm hơn cả là văn hóa du lịch. Tùy theo nguồn gốc dân tộc, giới tính, tuổi tác, nghề nghiệp, phong tục tập quán, thói quen sinh hoạt và tiêu dùng khác nhau, người làm du lịch phải nắm bắt được những cái du khách cần để phục vụ. Thái độ phục vụ khách phải văn minh, lịch sự; nội dung phục vụ phải cụ thể và chi tiết với tính văn hóa cao.

Như vậy để phát triển du lịch bền vững cần phải có chiến lược và quy hoạch phù hợp. Phát triển du lịch phải đi đôi với bảo vệ môi trường du lịch, có sự tham gia của cộng đồng dân cư địa phương và các cấp, ngành hữu quan để thực hiện kế hoạch bảo vệ và quản lý môi trường du lịch.

Trong thời gian tới, để tiếp tục nâng cao hiệu quả khai thác các giá trị văn hóa, lịch sử trong phát triển du lịch, tỉnh tập trung vào những chủ trương, biện pháp cụ thể nào?

Vấn đề cấp bách hiện nay là đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch, trong đó tập trung đầu tư dự án Khu bảo tồn văn hóa dân tộc Stiêng Sóc Bom Bo. Khi hoàn thành, cùng với dự án Khu du lịch Sinh thái Bà Rá – Thác Mơ, Khu di tích lịch sử và Du lịch sinh thái Bộ chỉ huy Miền Tà Thiết sẽ là một cú huých quan trọng cho ngành du lịch tỉnh. Công tác nâng cấp, trùng tu di tích thời gian tới cần được đầu tư theo hướng kết hợp giữa bảo tồn với phục vụ du lịch, từng bước xã hội hóa, lấy kinh phí từ du lịch để phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng văn hóa các di tích. Ngoài ra tỉnh cũng sẽ phối hợp với các sở ngành chức năng trong tỉnh và các vùng phụ cận trong việc lồng ghép các chương trình, các dự án đầu tư bảo vệ, tôn tạo di tích, cảnh quan môi trường, khôi phục và phát triển các lễ hội, các hoạt động văn hóa dân gian, các làng nghề phục vụ phát triển du lịch.