Cần có làn sóng FDI mới vào nhóm ngành công nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam

Đây là nhận định của ông Yoon Chang Woo, Tổng Giám đốc POSCO Việt Nam trong cuộc trao đổi với phóng viên. Ông cũng đã có những chia sẻ về hoạt động và định hướng hợp tác, đầu tư của POSCO tại Việt Nam.

Là một doanh nghiệp Hàn Quốc tham gia đầu tư tại Việt Nam từ những ngày đầu, tiêu chí lựa chọn địa điểm đầu tư của  POSCO là gì? Ông có nhận xét như thế nào về những ưu đãi tại các tỉnh mà POSCO có đầu tư?

Trong trường hợp một doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài, sẽ có nhiều nội dung cần cân nhắc. Có thể kể đến như lực lượng lao động dồi dào, chất lượng cao, thị trường tiềm năng, địa thế có thể thực hiện lưu thông hàng hóa thuận tiện, cơ sở hạ tầng như điện, nước và sự ổn định chính trị,... Theo tôi, đây chính là những yếu tố chủ chốt cần được xem xét.

Tại thời điểm xem xét đầu tư vào Việt Nam, Tập đoàn POSCO cũng đã tiến hành cân nhắc các điều kiện đầu tư nêu trên. Khi POSCO bắt đầu đầu tư vào đầu những năm 1990, hầu hết các điều kiện đã không đáp ứng các tiêu chí mà chúng tôi xây dựng trong các hạng mục đánh giá. Tuy nhiên, nhận thấy nguồn nhân tài trẻ dồi dào và tiềm năng phát triển kinh tế của Việt Nam, POSCO đã đi đến quyết định đầu tư.

Theo đánh giá của chúng tôi, Việt Nam đã và đang cung cấp một lực lượng lao động dồi dào và nền kinh tế liên tục tăng trưởng. Tuy nhiên, thực tế sự phát triển của ngành công nghiệp phụ tùng sử dụng nguyên liệu thép vẫn chưa thể tăng tốc. Nếu như nhìn vào các lĩnh vực phải sử dụng nguyên liệu thép như xây dựng, đóng tàu, ô tô và máy móc yêu cầu sử dụng thép, thì lĩnh vực thép dùng trong xây dựng như cốt thép và thép cuộn đã tăng trưởng đáng kể. Vậy nhưng, các sản phẩm thép cao cấp cần được cung cấp cho ô tô và máy móc,... lại tăng trưởng không được nhanh như kỳ vọng. Theo tôi, để có thể cung cấp nguyên liệu thép chất lượng cao trong các lĩnh vực như ô tô và máy móc,… Chính phủ Việt Nam cần có sự quan tâm đặc biệt để thúc đẩy ngành công nghiệp phụ tùng.

Tập đoàn POSCO hiện tại đã thành lập và đang điều hành các công ty thành viên tại các tỉnh như Vũng Tàu, Đồng Nai,... Và chính quyền sở tại cũng đang tích cực hỗ trợ đối với chúng tôi. Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình dịch Covid-19 thời gian qua, nhờ có sự hỗ trợ tích cực, vô cùng nhiệt tình từ chính quyền địa phương đối với các doanh nghiệp, chúng tôi đã có thể cùng nhau vượt qua những khó khăn vô cùng lớn. Nhân dịp này, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới quý vị lãnh đạo, cán bộ tỉnh Vũng Tàu và Đồng Nai.

Bên cạnh đó, đối với trường hợp của các tỉnh, thành khu vực phía Nam, cho tới thời điểm hiện tại, có vẻ như vẫn chưa có chuyển biến đáng kể từ nguồn cung nhân lực hoặc cơ sở hạ tầng chủ chốt. Thế nhưng trong tương lai, trong trường hợp có nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư, có sự lo ngại rằng các điều kiện đầu tư có thể xấu đi do hạn chế về nhân lực và cơ sở hạ tầng. Ngay cả hiện tại, đối với trường hợp khu vực miền Bắc, nơi có nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư với quy mô lớn, đã phát sinh những phản ánh từ các doanh nghiệp về việc nguồn nhân lực đang bị thiếu hụt.

Doanh nghiệp hiện có định hướng đầu tư tại Việt Nam như thế nào để phù hợp với chủ trương thu hút FDI thế hệ mới (chất lượng cao) của Việt Nam?

Tính đến nay, các ngành sử dụng nhiều lao động đã có mặt tại Việt Nam, thế nhưng trong tương lai, cần các ngành công nghiệp thâm dụng công nghệ kỹ thuật cao.

Cho đến nay, các lĩnh vực ô tô và điện tử,… hay như các ngành dệt may, giày dép, lắp ráp đã xúc tiến vào Việt Nam, nhưng cần có làn sóng FDI mới mạnh mẽ hơn xúc tiến vào Việt Nam đối với các nhóm ngành công nghiệp thâm dụng công nghệ kỹ thuật cao.

Song, có một điểm mà tất cả chúng ta cần phải suy xét. Những doanh nghiệp Hàn Quốc như Samsung Electronics - công ty sản xuất điện thoại thông minh tiên tiến nhất, và LG Electronics - đơn vị sản xuất các thiết bị điện gia dụng được xếp hạng là tốt nhất trên thế giới, đều đã hội tụ tại Việt Nam. Tôi đánh giá đây đều là những doanh nghiệp từ những ngành công nghệ thâm dụng kỹ thuật chuyên sâu. Tuy nhiên, do các doanh nghiệp Việt Nam chưa thể cung cấp các bộ phận linh kiện chất lượng cao nhất cho Samsung Electronics và LG Electronics, vậy nên tính tới thời điểm hiện tại, hầu hết các bộ phận này vẫn đang nhập từ Hàn Quốc.

Ngoài ra, đối với ngành ô tô, các doanh nghiệp ô tô trong nước như VinFast, Trường Hải, Thành Công đang tích cực sản xuất, nhưng theo hình thức là nhập linh kiện và lắp ráp. Thực trạng là sự tăng trưởng của ngành sản xuất phụ tùng ô tô vẫn còn hạn chế.

Nếu Việt Nam muốn thu hút FDI trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến và cao cấp nhất, tôi thiết nghĩ Chính phủ cần có kế hoạch cụ thể để xây dựng và nuôi dưỡng hệ sinh thái công nghiệp phụ tùng, kèm theo đó là sự hỗ trợ về chính sách.

Tất nhiên, cũng có khả năng tôi đang chia sẻ nhận định này khi chưa nắm bắt được đầy đủ đường lối chính sách của Chính phủ Việt Nam. Chính phủ Việt Nam có thể đã có các kế hoạch và chính sách chi tiết được chuẩn bị sẵn sàng. Nếu như đã có sự chuẩn bị, tôi thiết nghĩ cần thiết phải thực thi nhanh chóng vào thực tế. Bên cạnh đó, theo tôi được biết, những vấn đề như việc chuyển giao công nghệ kỹ thuật của các doanh nghiệp đã đầu tư vào cũng đang được thảo luận rất nhiều. Tuy nhiên, một mặt, tôi cho rằng việc chuyển giao công nghệ kỹ thuật chỉ có thể trở nên khả thi khi các doanh nghiệp Việt Nam có đủ yếu tố năng lực. Theo tin tức gần đây, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản và Mỹ đang xúc tiến đầu tư vào Việt Nam, và Apple - một doanh nghiệp toàn cầu, cũng đã quyết định tiến hành sản xuất sản phẩm tại Việt Nam. Tôi nghĩ chúng ta nên nhanh chóng tận dụng những cơ hội như thế.

Đặc biệt, dự báo trong tương lai số lượng xe điện sẽ tăng dần và Công ty VinFast của Việt Nam cũng đã, đang trong quá trình sản xuất xe điện. Có thể nhiều người biết đến Tập đoàn POSCO chủ yếu như là một tập đoàn về thép, nhưng thực ra, Tập đoàn POSCO là doanh nghiệp cung cấp nguyên vật liệu tổng hợp. Đặc biệt, chúng tôi là doanh nghiệp có thể cung cấp nguyên vật liệu dành cho xe điện.

Nếu có cơ hội trong tương lai, chúng tôi cũng có thể tiến tới cân nhắc đầu tư vào lĩnh vực nguyên vật liệu sử dụng cho xe ô tô như nguyên liệu pin lưỡng cực, âm cực, ứng dụng như pin xe ô tô điện, hoặc phát triển thép điện, mỏ đất hiếm, nam châm vĩnh cửu,… ứng dụng như động cơ lái xe điện.

Việt Nam đang thực thi cam kết COP26 mạnh mẽ, POSCO có những kế hoạch gì để đồng hành?

Ứng phó với biến đổi khí hậu là một vấn đề toàn cầu. Tất nhiên, nhiều nước phát triển dường như đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia đều nhận thức được thực trạng vẫn còn thiếu sự chuẩn bị cho việc triển khai giảm phát thải bằng 0 (Net Zero) trong tương lai. Net Zero - nội dung được Chính phủ Việt Nam tuyên bố tại COP26 hướng tới năm 2050 là một thách thức thực sự lớn. Điều này cũng tương tự đối với Hàn Quốc.

Về vấn đề này, POSCO đã thiết lập một “lộ trình cơ bản trung tính carbon cho năm 2050 ở Hàn Quốc vào tháng 10/2021” và hiện đang nỗ lực để có thể đạt được Net Zero trong thời gian ngắn nhất có thể. Hoạt động đối ứng lớn nhất tôi có thể giới thiệu, đó là để giảm lượng carbon có thể phát sinh do sử dụng một lượng lớn than để sản xuất thép, thì hiện chúng tôi đang chính thức thúc đẩy việc phát triển của phương pháp sản xuất thép giảm hydro - phương pháp vận dụng hydro sau khi thay đổi phương pháp sản xuất thép bằng lò cao từ trước tới nay.

POSCO đã phát triển và thương mại hóa phương pháp FINEX, một phương thức luyện thép giúp giảm đáng kể việc tạo ra các chất ô nhiễm. Tuy nhiên, luyện thép FINEX vẫn cần sử dụng một lượng lớn than đá, vậy nên chúng tôi cũng đang xúc tiến việc phát triển phương pháp luyện thép tận dụng hydro không tạo ra carbon dioxide.

Các công ty thành viên của Tập đoàn POSCO hiện chủ yếu đầu tư vào mảng cán tại Việt Nam. Tuy nhiên, với trọng tâm là POSCO Việt Nam, chúng tôi đã và đang xúc tiến hợp tác với Hiệp hội Thép liên quan đến Net Zero. Và chúng tôi cũng có kế hoạch hỗ trợ trao đổi và hợp tác với Hiệp hội Thép Hàn Quốc.

Ví dụ, để đáp ứng CBAM (Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon) - dự kiến thực hiện từ năm 2023, chúng tôi đang tích cực xúc tiến hợp tác, làm việc với Hiệp hội Thép để chuẩn bị đối ứng.

Chúng tôi đã quyết tâm và có sự chuẩn bị sẵn sàng cùng sát cánh vượt qua những thách thức này bằng cách tích cực hợp tác hết sức có thể khi định hướng chính sách của Chính phủ Việt Nam về ứng phó với biến đổi khí hậu được thiết lập.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: Vietnam Business Forum