Logistics xanh: Từ nhận thức đến hành động

Việc phát triển chuỗi cung ứng xanh – logistics xanh không còn là vấn đề của tương lai mà cần được thực hiện ngay từ thời điểm hiện tại, đồng thời trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Các doanh nghiệp chậm chân trong việc triển khai chuỗi cung ứng xanh sẽ gặp nhiều khó khăn, thậm chí bị "đào thải" khỏi thị trường.

Ông Đào Trọng Khoa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết, "xanh và thích ứng nhanh" là 2 yếu tố quan trọng của bất kỳ chuỗi cung ứng nào trong bối cảnh thế giới bất ổn về địa chính trị và các yêu cầu ngày càng tăng về "xanh hóa" nhằm giảm phát thải từ các quốc gia trên toàn cầu. Trên thế giới, nhiều doanh nghiệp logistics lớn như các hãng tàu, doanh nghiệp cảng biển…đã có lộ trình cắt giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi năng lượng xanh sớm hơn lộ trình của các quốc gia đã cam kết.

Hiện nay, ngành vận tải nói chung đóng góp 24% lượng khí thải toàn cầu. Báo cáo Logistics Việt Nam cho thấy, có tới 73,2% doanh nghiệp nói rằng logistics xanh đã nằm trong chiến lược kinh doanh của họ. Phát triển chuỗi cung ứng xanh cũng chính là sự thay đổi cần thiết, gắn liền với mục tiêu giảm phát thải ròng về 0% (net zero) mà Việt Nam đã cam kết tại COP 26.

Ông Nguyễn Quang Vinh – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, khảo sát của Hội đồng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững của VCCI đã cho thấy, chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị theo hướng bền vững hơn là một trong những xu thế mà cộng đồng doanh nghiệp quốc tế đang rất quan tâm và dành nhiều ưu tiên.

Quản lý chuỗi cung ứng xanh gắn liền với quản trị các mắt xích của nó, bao gồm thiết kế xanh, sản xuất xanh, vận hành xanh, thu mua xanh, logistics xanh, quản lý chất thải… khi các mắt xích đó đều “xanh” thì doanh nghiệp sẽ có thể nâng cao năng lực sản xuất, năng lực vận hành, đồng thời hình thành nên hệ sinh thái xanh, bền vững xoay quanh doanh nghiệp, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh và gia tăng khả năng thích ứng, chống chịu, phục hồi của doanh nghiệp trước các cú sốc của thị trường.

Phó Chủ tịch VCCI cho biết,  thời gian tới VCCI sẽ phối hợp với các cơ quan trong Ban chỉ đạo Chương trình để tiếp tục nâng cấp Bộ chỉ số trở nên đương đại và cập nhật hơn, hỗ trợ hiệu quả hơn cho các doanh nghiệp; cũng như làm việc với các Hội đồng tư vấn kinh doanh trong ASEAN để lan tỏa Bộ chỉ số phát triển bền vững vươn tầm quốc tế và đặc biệt sau khi đã tham khảo kỹ lưỡng ý kiến của doanh nghiệp, VCCI sẽ làm việc với các cơ quan hữu quan để đưa Bộ chỉ số doanh nghiệp bền vững (CSI) thành một trong những tiêu chuẩn quốc gia để áp dụng rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp toàn quốc.

Khi áp dụng Bộ chỉ số CSI, doanh nghiệp cần rà soát lại hoạt động phát triển bền vững của mình, tự tổng hợp thông tin theo hướng dẫn, từ đó có thể tự đánh giá tổng quát “sức khỏe” của mình, cũng như các tác động tạo ra từ hoạt động của doanh nghiệp, qua đó xây dựng kế hoạch hành động phù hợp để cải thiện điểm yếu, phát huy điểm mạnh, đồng thời làm tốt hơn công tác lập và báo cáo thông tin, giúp thu hút đầu tư hiệu quả hơn, bền vững hơn”, Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Vinh chia sẻ.

Bàn về giải pháp thúc đẩy logistics xanh, ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho rằng, cần thống nhất nhận thức về vai trò của ngành logistics, từ đó có chìa khóa triển khai đồng bộ. Vì nếu không có nhận thức tương đối đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, từ Trung ương đến địa phương, giữa các hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ xúc tiến cho đến các doanh nghiệp và chủ hàng… những giải pháp logistics đưa ra có vẻ tốt và hay nhưng quá trình triển khai sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Khi có sự thống nhất sẽ tạo ra quyết tâm để cải thiện vai trò của logistics.

Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cho biết thêm, chuyển đổi xanh với ngành logistics cần hướng tới việc chuyển đổi năng lượng với các phương tiện sử dụng năng lượng. Đây vẫn là bài toán khó và thách thức với các doanh nghiệp. Hiện nay, các phương tiện vận tải hành khách cỡ nhỏ đã bước đầu chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, các phương tiện vận tải hàng hóa, vận tải lớn vẫn chưa chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

“Các doanh nghiệp cũng cần năng cao hiệu suất, hiệu quả trong quy trình làm việc. Đây cũng là một yếu tố góp phần nâng cao khả năng thích ứng nhanh trong bối cảnh mới… Các cơ quan quản lý, Chính phủ cần tạo thuận lợi thương mại, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện tối đa để hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh”, ông Trần Thanh Hải chia sẻ.

Đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) phân tích, các sản phẩm gỗ khá đặc thù và có đặc điểm cồng kềnh hơn so với các sản phẩm khác, chi phí vận tải biển là rất cao. Có những người hợp giá trị của hàng hóa của container cũng chỉ tương đương với chi phí vận chuyển. Gỗ cũng là sản phẩm rất “nhạy cảm” với môi trường, do đó, thiết lập chế biến xanh, thương mại xanh và tăng trưởng xanh cũng trở nên rất cấp thiết hiện tạDo đó, chuyển đổi xanh của công nghiệp logistics là một trong những quyết định thành bại của nghề gỗ.

Đối với những giải pháp cụ thể, ông Lê Duy Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết VLA đã thành công giành quyền đăng cai tổ chức Đại hội thường niên Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận vận tải thế giới 2025 - FIATA WORLD CONGRESS 2025. Đây là một sự kiện quan trọng và lớn nhất của ngành logistics toàn cầu, thu hút sự tham gia của hàng ngàn đại biểu đến từ các doanh nghiệp, chuyên gia và lãnh đạo ngành logistics từ khắp nơi trên thế giới. Việc tổ chức thành công sự kiện này sẽ là cơ hội tuyệt vời để nâng cao hình ảnh và vị thế của ngành logistics Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác, kinh doanh cho các doanh nghiệp trong nước.

Hương Giang (Vietnam Business Forum)