Thúc đẩy hình thành đô thị cảng biển thông minh và trung tâm tài chính quốc tế TP.Hồ Chí Minh

TP. Hồ Chí Minh hiện là trung tâm kinh tế và tài chính lớn nhất Việt Nam trong kỷ nguyên cách mạng công nghệ lần thứ tư. Hơn nữa, thành phố có vị trí địa lý chiến lược tiềm năng to lớn nằm bên bờ biển Đông và ở trung tâm khu vực kinh tế năng động nhất thế giới Đông Bắc Á và ASEAN cũng như của cả khu vực Indo - Pacific, chắc chắn nơi đây cần phải được nghiên cứu và thúc đẩy trở thành đô thị cảng biển thông minh và là Trung tâm tài chính quốc tế của cả nước và khu vực.

Trước những cơ hội mới của đất nước trong bối cảnh đất nước đang có cả về vị thế kinh tế và địa chính trị tốt trong khu vực, tháng 12/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 31- NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chính phủ đã ra Quyết định 642/QĐ-TTg 2022 về nhiệm vụ lập Quy hoạch TP.Hồ Chí Minh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hiện nay, Quốc hội đã ra Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hồ Chí Minh trình Quốc hội. Nghị quyết mới tập trung vào xây dựng các cơ chế, chính sách vào 6 lĩnh vực như Quản lý đầu tư; Tài chính ngân sách; Quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; Ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; Tổ chức bộ máy của TP.Hồ Chí Minh và TP.Thủ Đức.

Để thực hiện tốt các định hướng trên và đóng góp vào triển khai tốt Nghị quyết mới, trong bối cảnh hiện tại khi tốc độ tăng trưởng kinh tế TP.Hồ Chí Minh rất thấp (GRDP ước tăng 0,7% so với cùng kỳ); thị trường bất động sản, thị trường tài chính gặp nhiều khó khăn, nợ xấu ngân hàng và áp lực đáo hạn trái phiếu có xu hướng tăng; doanh nghiệp giải thể, tiếp tục cắt giảm lao động và khó khăn hơn về đơn hàng, nguồn vốn; sức mua của người tiêu dùng giảm; chí phí đầu vào tăng... cần có các giải pháp ngắn hạn và dài hạn mạnh mẽ hơn nữa .

Trong ngắn hạn, cần quản trị tốt năm nguồn lực phát triển kinh tế xã hội. Trong quản trị nguồn lực tài nguyên và tài chính cần triển khai tốt thực hiện Luật đất đai mới sửa đổi cũng như tăng cường các chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ kích cầu trước mắt như gia hạn và miễn giảm thuế, tiền thuê đất. Ngân hàng và các tổ chức tín dụng thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi, phí và đặc biệt là giảm lãi xuất ngân hàng theo hướng phát triển nền kinh tế thị trường cạnh tranh lành mạnh và nguyên tắc win-win. Ngoài ra, cần các biện pháp kích cầu sức mua của thị trường cũng như hỗ trợ thất nghiệp cho người lao động.

Về trung và dài hạn, theo các nhà kinh tế, TP.Hồ Chí Minh cần nghiên cứu 3 chiến lược đột phá sau:

Thứ nhất, cần nghiên cứu mô hình chính quyền đô thị tự chủ/tự quản (Autonomus status) với sự tham gia tích cực của người dân để phát triển nguồn vốn xã hội vô tận cho sự quản trị đô thị hiện đại. Cùng với sự ứng dụng công nghệ số, từng bước xây dựng và triển khai nguyên tắc phân quyền để áp dụng mô hình đô thị 2 cấp, nhằm tinh giản và đảm bảo tốt cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổ chức bộ máy thành phố trong lĩnh vực đầu tư, tài chính ngân sách và quản trị đô thị thông minh đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh chóng từng ngày của người dân và đô thị hiện đại. Song song với việc xây dựng đô thị mới như thành phố vệ tinh hoặc đa trung tâm kết hợp với mô hình phát triển đô thị TOD (Transit Oriented Development) gắn với giao thông công cộng quy mô lớn..., cần ưu tiên nghiên cứu và xây dựng những bộ luật tương ứng để đảm bảo tính thực thi.

Thứ hai, logistics là xương sống của thương mại và cả nền kinh tế trong bối cảnh TP.HCM là nơi tập trung đến 54% tổng số doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp của cả nước và hiện đóng góp 22,3% GDP, chiếm gần 27% ngân sách quốc gia, thu hút gần 34% dự án FDI của cả nước... Hơn nữa, với sự hình thành của siêu cảng biển Cần Giờ có quy mô gần chục km chiều dài cầu cảng, bến sà lan và có thể đón tàu trọng tải lên đến 250.000 DWT, TP.Hồ Chí Minh xứng đáng là một trung tâm logistics trong nước và quốc tế. Do đó, phải xác định Tầm nhìn quốc gia đến năm 2050 là cùng với cảng biển Lạch Huyện - Hải Phòng và cụm cảng chiến lược miền Trung như Đà Nẵng, Cam Ranh,... TP.Hồ Chí Minh cần phát triển và trở thành một trong những trung tâm dịch vụ logistics và đô thị cảng biển thông minh quan trọng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (Indo - Pacific). Trên cơ sở đó xây dựng quy hoạch TP.Hồ Chí Minh thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để làm nền tảng cho các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.

Thứ ba, đặc biệt, lĩnh vực ngân hàng và tài chính luôn là huyết mạch của nền kinh tế thậm chí là của thương mại toàn cầu, sự hiện diện của mô hình Trung tâm tài chính quốc tế (International Financial Center - IFC) luôn là công cụ mạnh mẽ để tập trung nguồn lực tài chính trong nước và quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia. Việt Nam hiện nay là nền kinh tế mở và phát triển năng động, có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 7 nền kinh tế hàng đầu trên thế giới, không thể không có mối liên kết thương mại và đối tác chiến lược tài chính mạnh mẽ để làm nền tảng tài chính tập trung và bền vững cho các dự án quy mô lớn hiện nay của đất nước

Trong tiến trình đó, cần thiết tập trung nguồn lực để hoạch định chính sách phát triển hướng vào 4 lĩnh vực cơ bản:

Một là, thúc đẩy hơn nữa quá trình tự do thương mại cả trong và ngoài nước, trong đó cần chú trọng xây dựng chiến lược đối tác với các IFC lớn toàn cầu như Anh, Hoa Kỳ và trong khu vực

Hai là, hình thành và phát triển mạnh mẽ quy mô thị trường với các sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng. Đồng thời, cần chú trọng phát triển công nghệ tài chính (Fintech) của quốc gia nhằm tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế bền vững.

Ba là, xây dựng chiến lược đào tạo cho ngành tài chính ngân hàng phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế (đặc biệt ở cấp đại học) để nâng cao chất lượng vốn con người nhằm đảm bảo cho sự thành công của IFC.

Bốn là, hoàn thiện mô hình chính phủ điện tử để đảm bảo môi trường sản xuất kinh doanh minh bạch cũng như tạo lập niềm tin lâu dài vào nền kinh tế thị trường Việt công bằng cho tất cả các nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Cùng với sự nỗ lực tối đa của thành phố, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam và đặc biệt là xác định tầm nhìn chiến lược của thành phố thông qua việc quy hoạch bền vững và toàn diện sẽ là động lực, là kim chỉ Nam hướng tới trung tâm tài chính quốc tế của đất nước vào nửa đầu của thế kỷ 21. Để khi đó, TP.Hồ Chí Minh không chỉ là đầu tàu kinh tế của đất nước mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Ts. Đoàn Duy Khương

Nguồn: Vietnam Business Forum