Phát huy các giá trị làng nghề truyền thống Bát Tràng

Gốm Bát Tràng luôn đem đến những giá trị nghệ thuật đỉnh cao. Không đơn thuần chỉ là tạo ra sản phẩm gốm để trang trí từ những kỹ thuật thủ công mà còn ở sự sáng tạo trong từng sản phẩm của các nghệ nhân. Mỗi sản phẩm gốm đều có một câu chuyện riêng, lồng ghép trong đó là cả một niềm tự hào của dân tộc.

Hội đồng giám khảo quốc tế đánh giá cao những giá trị độc đáo của làng nghề Bát Tràng, từ văn hóa, lịch sử đến kinh tế và tác động xã hội

Bát Tràng không chỉ hội tụ đầy đủ các tiêu chí của một làng nghề truyền thống, mà còn xứng đáng trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu.

Tinh hoa nghệ thuật truyền thống

Qua bao thăng trầm lịch sử, di sản văn hóa gốm Bát Tràng. Vẫn được các thế hệ tiếp tục giữ gìn và phát triển theo năm tháng. Gốm Bát Tràng, một tinh hoa nghệ thuật truyền thống đã tạo ra nhiều giá trị tươi đẹp về mặt vật chất lẫn tinh thần. Đã và đang mở ra nhiều cơ hội phát triển cuộc sống cho bà con tại làng nghề Bát Tràng

Làng nghề gốm sứ Bát Tràng là một làng nghề truyền thống có từ lâu đời, nổi bật với các sản phẩm gốm sứ cao cấp đáp ứng nhu cầu trong và ngoài nước. Theo thống kê, toàn xã Bát Tràng hiện có hơn 100 nghệ nhân, gần 200 doanh nghiệp và khoảng 1.000 hộ sản xuất, kinh doanh gốm sứ. Các cơ sở đã và đang giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Hội đồng Thủ công thế giới thăm xưởng sản xuất đồ gốm làng nghề Bát Tràng

Gốm Bát Tràng được làm thủ công, với các màu men truyền thống như lam, nâu, rạn, xanh ngọc đặc trưng, xanh coban... Cùng là chất liệu đất nung nhưng gốm sứ Bát Tràng có nhiều kiểu dáng, kích thước, chủng loại như: đồ thờ cúng (phù hương, chân đèn, nậm rượu, chóe), đồ gia dụng (ấm, chén, bát, đĩa, vò, lọ, chậu) và đồ gốm trang trí mỹ nghệ, xây dựng.

Tại xã Bát Tràng, nghề làm gốm chính là nghề đã nuôi sống biết bao thế hệ gia đinh của người dân nơi đây. Người dân nơi đây rất có ý thức bảo vệ quyền lợi ngành nghề của mình. Các bí quyết làm gốm đều được “cha truyền con nối” qua nhiều thế hệ. Vì vậy, mỗi hộ gia đình sẽ có cách làm gốm của riêng họ. Theo các thống kê sơ bộ, có tới 90% các thanh niên trong làng Bát Tràng đều biết làm gốm. Đa số là được truyền nghề từ các thế hệ trước cho các thế hệ sau. Thầy cô dạy các thanh thiếu niên làm gốm là ông bà, cha mẹ, cô chú… ngay tại gia đinh họ.  Nên bí quyết làm gốm tại xã Bát Tràng vẫn đang được bảo tồn.

Nghệ nhân Hà Thị Vinh giới thiệu với Hội đồng Thủ công TG về các sản phẩm đặc sắc của làng nghề

Cùng với chiếm lĩnh phần lớn thị trường tiêu thụ trong nước, gốm Bát Tràng còn được xuất khẩu tới nhiều nước ở châu Á, châu Âu, châu Mỹ. Nhiều sản phẩm gốm sứ điển hình của Bát Tràng như: Bộ đồ ăn, bình đựng trà, bình hoa, bình hút lộc… được chọn làm quà tặng các đại biểu dự hội nghị, ngày lễ lớn, dịp kỷ niệm trọng đại của huyện, xã. Hằng năm, làng gốm Bát Tràng đón khoảng 10 vạn lượt khách tham quan, mua sắm hàng gốm sứ, trong đó nhiều đoàn là khách quốc tế. Thu nhập chính của xã từ sản xuất, kinh doanh gốm sứ. Giá trị sản xuất gốm sứ và thương mại trên địa bàn xã ước đạt hơn 2.000 tỷ đồng/năm, giúp nâng thu nhập bình quân toàn xã lên hơn 90 triệu đồng/người/năm.

Ông Nguyễn Văn Chí – Chi cục trưởng Chi cục phát triển nông thôn cho biết: Bát Tràng không chỉ hội tụ đầy đủ các tiêu chí của một làng nghề truyền thống, mà còn xứng đáng trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu. Nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm, các chủ thể sản xuất gốm sứ ở Bát Tràng tích cực đăng ký tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của thành phố Hà Nội. Đến nay, Bát Tràng đã có hơn 50 sản phẩm gốm sứ đạt OCOP từ 3 đến 5 sao.

Khẳng định vị thế

Có thể thấy, làng nghề truyền thống Bát Tràng là một trong những điểm sáng trong gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống của một nghề làm đẹp từ đất. Làng nghề đã và đang được đầu tư phát triển cả về văn hóa và du lịch trải nghiệm. Cùng với việc duy trì và phát triển nghề gốm sứ truyền thống, nhiều di sản văn hóa gắn liền với đời sống, sản xuất, sinh hoạt của cộng đồng, như các di tích lịch sử - văn hóa, lễ hội, phong tục tập quán, văn hóa ẩm thực… cũng được người dân Bát Tràng bảo lưu, gìn giữ. Diện mạo, nhịp sống, con người ở Bát Tràng ẩn chứa sự hòa trộn khá hoàn hảo những nét văn hóa truyền thống của một làng quê, với xu thế phát triển mạnh mẽ, năng động là hướng đi để Bát Tràng tạo nên sức hút của riêng mình.

Vừa qua,  Hội đồng giám khảo quốc tế, Hội đồng Thủ công thế giới đã khảo sát, đánh giá để xem xét công nhận làng nghề Bát Tràng (huyện Gia Lâm, Hà Nội) trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu.

Tại buổi làm việc, bày tỏ sự ngạc nhiên trước vẻ đẹp và giá trị của làng nghề Bát Tràng, ông Aziz Murtazaev, Chủ tịch Hội đồng Thủ công thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho biết, sẽ giới thiệu sản phẩm của Bát Tràng cùng các nghệ nhân tài hoa đến các quốc gia trên thế giới, nhằm lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống. Động thái này không chỉ góp phần đẩy mạnh việc bảo tồn và phát triển nghề gốm Bát Tràng, mà còn khẳng định vị thế của làng nghề trong bức tranh thủ công toàn cầu.

Hội đồng giám khảo quốc tế đánh giá cao những giá trị độc đáo của làng nghề Bát Tràng, từ văn hóa, lịch sử đến kinh tế và tác động xã hội. Qua làm việc và trải nghiệm thực tế, Hội đồng giám khảo quốc tế đánh giá cao những giá trị độc đáo của làng nghề Bát Tràng, từ văn hóa, lịch sử đến kinh tế và tác động xã hội. Hội đồng cho rằng, Bát Tràng không chỉ hội tụ đầy đủ các tiêu chí của một làng nghề truyền thống, mà còn xứng đáng trở thành thành viên của Mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cho biết: Trong bối cảnh Hà Nội triển khai đề án bảo tồn và phát triển làng nghề, Bát Tràng đã nổi bật lên như một biểu tượng cho sự phát huy thế mạnh của Thủ đô. Với 1.350 làng nghề và làng có nghề, Hà Nội chiếm tới 56% tổng số làng nghề trong cả nước, hội tụ 47/52 nghề truyền thống. Đây chính là nền tảng vững chắc để xây dựng và phát triển công nghiệp văn hóa trong thời đại hiện nay.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)

Trang thông tin có sự phối hợp của Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội