Xuất khẩu và logistics Việt Nam: Cơ hội, thách thức và giải pháp

Xuất khẩu và logistics của Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội lớn để bứt phá, tuy nhiên, cũng phải đối mặt với không ít thách thức: từ biến động kinh tế vĩ mô toàn cầu, sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ trong khu vực, các rào cản thương mại mới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới và thích ứng.

Ngày 25/6/2025, Hiệp hội Logistics TP.Hồ Chí Minh (HLA) tổ chức hội thảo trực tuyến với chủ đề: “Xuất khẩu và Logistics của Việt Nam hiện nay: Cơ hội, Thách thức và Giải pháp” nhằm cung cấp góc nhìn chuyên sâu về thị trường xuất khẩu và logistics, đồng thời đưa ra những chiến lược ứng phó thiết thực trước bối cảnh thương mại toàn cầu đầy biến động.

Hội thảo quy tụ các chuyên gia trong ngành logistics từ Hiệp hội Loistics TP.Hồ Chí Minh

Thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam bám sát mục tiêu tăng trưởng nhưng vẫn chịu ảnh hưởng nhiều từ biến động trên thế giới

Kể từ đầu năm 2025, kinh tế thế giới khó dự đoán hơn do tiếp tục đối mặt với nhiều yếu tố phức tạp: Xung đột vũ trang tại một số nước, bất ổn thương mại toàn cầu, hiện tượng thiên tai, thời tiết cực đoan đe dọa tới chuỗi cung ứng. Đặc biệt, Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều từ việc áp thuế đối ứng từ Mỹ, rào cản thương mại phi thuế quan từ các nước phát triển thông qua tiêu chuẩn mới về môi trường - lao động - chống biến đổi khí hậu... làm tăng yêu cầu tuân thủ đối với các ngành hàng. Ông Nguyễn Hoài Chung, Ủy viên BCH, Phó Ban Chính sách HLA, Giám đốc điều hành của Phaata, nhấn mạnh rằng thuế đối ứng từ Mỹ trong thời gian tới sẽ làm giảm sức cạnh tranh trực tiếp của hàng Việt Nam trên thị trường Mỹ, ảnh hưởng đến dòng vốn FDI sản xuất đang dịch chuyển vào Việt Nam và gia tăng sức ép lên tỷ giá. 6 tháng cuối năm, dù cho là kịch bản thuế đối ứng nào xảy ra với thị trường Việt Nam – đạt được thỏa thuận chung với Mỹ duy trì mức thuế thuế thấp cho hàng hóa nhập khẩu hay không có thỏa thuận nào được thông qua, thì các doanh nghiệp Việt Nam vẫn cần chủ động thực hiện các giải pháp ngắn hạn cũng như dài hạn như:  đa dạng hóa thị trường, tăng cường liên kết – hợp tác trong chuỗi cung ứng, xây dựng kế hoạch chủ động dự báo rủi ro, minh bạch hóa hoạt động thương mại.

Các chuyên gia thảo luận về giải pháp dành cho doanh nghiệp ứng phó với tình hình biến động của thế giới

Úng phó của ngành cảng biển đối với các biến động chung của thế giới

Hiện nay, thách thức lớn nhất đang đặt ra cho việc vận chuyển và lưu thông hàng hóa qua cảng biển không chỉ tại Việt Nam mà còn ở các cảng lớn trên thế giới là vấn đề tắc nghẽn tại các cảng. Do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, đến từ tình trạng đình công và thiếu hụt nhân lực, thay đổi cấu trúc liên minh hãng tàu, các sự kiện địa chính trị và biến động khí hậu, tình trạng tắc nghẽn tại các cảng biển trên thế giới đang ở mức báo động. Tại Việt Nam, mặc dù chiến tranh thương mại đang diễn ra, nhưng sản lượng thông qua các cảng vẫn tăng, hàng loạt các tuyến dịch vụ mới được triển khai sau khi các liên minh mới ra đời. Theo thống kê, chỉ riêng tuyến xuyên Thái Bình Dương đã có 6 tuyến dịch vụ mới ra đời từ tháng 2 đến nay. Khi sản lượng tăng, tuyến dịch vụ mới tăng, công suất tàu đóng mới cũng tăng, năng lực cảng bắt buộc phải tăng để đáp ứng nhu cầu, tuy nhiên năng lực phát triển các cảng tại Việt Nam chưa theo kịp tốc độ phát triển của các đội tàu. Mạng lưới cảng biển, đặc biệt là cảng biển tại khu vực phía Nam đang phải chịu áp lực rất lớn khi lượng hàng hóa sản xuất toàn cầu và địa phương tăng nhanh, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đã tăng gần 20 tuyến kết nối mới. 

Đại diện nhà khai thác cảng hàng đầu Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn (TCT TCSG), ông Trương Tấn Lộc đã đem đến một số đề xuất các giải pháp tối ưu để giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu, tối ưu hóa chuỗi cung ứng bao gồm: đồng bộ đa phương thức vận tải, mở rộng kết nối mạng lưới dịch vụ, đa dạng hóa thị trường, mở rộng đầu tư. Hiện nay, khi năng lực vận tải đường thủy nội địa không đáp ứng được nhu cầu, TCT TCSG đã nhanh chóng triển khai các tuyến đường bộ mới, linh hoạt trong dịch vụ và không phát sinh chi phí cho khách hàng, cụ thể là tuyến Cái Mép – Long Bình (mở cảng đích tại ICD Tân Cảng – Long Bình), tuyến Cái Mép và các depot tại khu vực TP.HCM và lân cận.

Ông Trương Tấn Lộc – Giám đốc Marketing TCT TCSG đại diện chia sẻ về các giải pháp của tối ưu của ngành cảng biển

Giao nhận trực tiếp – cơ hội giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh

Hướng đến việc thay đổi tập quán giao nhận trực tiếp cho khách hàng, góp phần giảm tải tình trạng mất cân đối chuỗi cung ứng tại khu vực TP.HCM là một trong những chiến lược mà nhà TCT TCSG sẽ đẩy mạnh triển khai trong thời gian sắp tới. TCSG đã tích cực phát triển các cơ sở mới và tuyến kết nối mới nhằm tạo ra nhiều lựa chọn thuận lợi, phù hợp hơn cho khách hàng trong việc giao nhận,  mở rộng tối đa biên độ hợp tác nhằm mang đến cho khách hàng những giá trị tối ưu nhất, tăng cường kết nối giữa các cảng với nhau nhằm hỗ trợ xử lý khủng hoảng do tắc nghẽn, cụ thể như hợp tác phát triển các tuyến dịch vụ tại cảng Phước An nhưng không phát sinh chi phí cho khách hàng, hợp tác cùng VIMC, hợp tác cùng các cảng trong cụm cảng Cái Mép nhằm tận dụng tối ưu nguồn lực, đàm phán cùng VICT và đẩy mạnh kết nối giữa cụm cảng Cái Mép với ICD Tân Cảng Long Bình – phục vụ luân chuyển hàng xuất, hàng nhập và container rỗng cho khách hàng tại Biên Hòa, Đồng Nai.

Về dài hạn, TCSG tiếp tục đầu tư nâng cấp năng lực và mở rộng kết nối như hiện đại hóa trang thiết bị tại Cát Lái, Cái Mép, đầu tư xây dựng bến 7, bến 8 tại khu vực Lạch Huyện cũng như mở rộng hệ thống depot tại các khu vực trọng điểm. Đồng thời, TCSG không ngừng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, hướng đến phát triển bền vững và nâng cao trải nghiệm khách hàng

Với những nỗ lực thay đổi từ phía TCSG, việc thay đổi tập quán giao nhận hàng hóa sẽ mang lại cho khách hàng nhiều cơ hội tối ưu hơn, tiết kiệm thời gian, chi phí, tối giản thủ tục và tận dụng cơ hội liên kết vùng.

Văn Lượng (Vietnam Business Forum)