Thị trường Đức: Cửa ngõ vào EU, mở rộng xuất khẩu cho hàng Việt

Hơn hai thập kỷ qua, thương mại Việt Nam - Đức đã tăng trưởng vượt bậc, trở thành một trong những trụ cột hợp tác song phương hiệu quả nhất.  Là cửa ngõ quan trọng vào thị trường châu Âu, thị trường Đức còn góp phần mở rộng vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam (thứ 2 từ phải sang) và Đại sứ Việt Nam tại Đức Vũ Quang Minh (thứ 2 từ trái sang) tại Tọa đàm “Kết nối thương mại nông lâm thủy sản Việt Nam - CHLB Đức” được tổ chức tại Thành phố Berlin, CHLB Đức

Năm 2005, kim ngạch hai chiều Việt Nam – Đức mới ở mức 1,5 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Đức đạt 0,9 tỷ USD. Dù con số còn hạn chế, đây chính là những yếu tố đầu tiên đặt nền móng cho giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ sau này. Bước ngoặt lớn đến từ năm 2020, khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực, tạo cú hích chính sách giúp gỡ bỏ rào cản thuế quan và nâng cao lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp hai nước.

Đến năm 2024, kim ngạch thương mại song phương đã đạt 11,7 tỷ USD. Năm 2025, xuất khẩu của Việt Nam sang Đức ghi nhận nhiều điểm sáng. Chỉ trong 7 tháng đầu năm, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đã đạt 5,5 tỷ USD, tăng 20% so với cùng kỳ. Đặc biệt, Việt Nam liên tục duy trì thặng dư thương mại lớn, gần 2,8 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025, khẳng định hiệu quả và sức bật của hàng hóa xuất khẩu sang thị trường chiến lược này.

Mặt hàng cà phê dẫn đầu với gần 870 triệu USD trong 7 tháng, tăng gấp đôi so với cùng kỳ. Nhóm công nghiệp bứt phá mạnh: Máy móc, thiết bị và phụ tùng đạt 700 - 815 triệu USD (tăng gần 19%); máy vi tính, điện tử và linh kiện đạt 475 - 650 triệu USD (tăng trên 30%). Dệt may, giày dép duy trì ổn định, trong khi phương tiện vận tải và phụ tùng tăng trên 48%, sắt thép tăng tới 8 lần. Cơ cấu đa dạng này cho thấy doanh nghiệp Việt đang từng bước thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng công nghiệp của Đức.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu từ Đức các sản phẩm công nghệ cao và hàng tiêu dùng chất lượng. Máy móc, thiết bị công nghiệp vẫn giữ vai trò trụ cột, phục vụ quá trình hiện đại hóa sản xuất. Nhóm thực phẩm chế biến cũng tăng trưởng đáng kể: Sữa và các sản phẩm từ sữa đạt khoảng 688 triệu USD (tăng gần 13%), bánh kẹo và sản phẩm ngũ cốc vượt 225 triệu USD (tăng gần 40%).

Quan hệ thương mại Việt Nam – Đức cho thấy sự bổ trợ rõ rệt giữa hai nền kinh tế với vị thế khác nhau trong chuỗi giá trị toàn cầu. Việt Nam tận dụng ưu đãi thuế quan từ EVFTA, lợi thế chi phí và khả năng cung ứng ổn định để gia tăng hiện diện tại thị trường Đức, đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe. Ở chiều ngược lại, Đức cung cấp cho Việt Nam công nghệ nguồn, máy móc và dược phẩm - các lĩnh vực vốn là thế mạnh truyền thống của nền công nghiệp Đức, đồng thời cũng là những yếu tố thiết yếu cho tiến trình công nghiệp hóa của Việt Nam.

Đức là nền kinh tế lớn nhất châu Âu với hơn 84 triệu dân và sức mua cao, hình thành nên một thị trường rộng lớn, đa tầng và giàu tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam. Không chỉ dừng ở vai trò thị trường tiêu thụ, Đức còn được xem là cửa ngõ quan trọng vào toàn EU nhờ hệ thống logistics, cảng biển và hạ tầng phân phối hàng đầu khu vực. Điều này giúp hàng hóa Việt Nam không chỉ tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng Đức mà còn lan tỏa sang nhiều thị trường châu Âu khác. Bên cạnh đó, cộng đồng gần 200.000 người Việt tại Đức vừa tạo nên nhóm khách hàng ổn định, vừa đóng vai trò cầu nối văn hóa - thương mại hiệu quả.

Xu hướng tiêu dùng tại Đức đang thay đổi theo hướng ưu tiên các sản phẩm bền vững, an toàn sức khỏe, thân thiện môi trường và có trách nhiệm xã hội. Điều này tạo cơ hội cho hàng hóa Việt Nam nếu đáp ứng được các tiêu chuẩn hữu cơ, nhãn sinh thái và chứng nhận quốc tế. Người Đức vốn trung thành với thương hiệu quen thuộc, nhưng cũng ngày càng cởi mở hơn với sản phẩm quốc tế có chất lượng tốt và giá cả cạnh tranh. Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mua sắm trực tuyến mở ra kênh phân phối mới, buộc doanh nghiệp Việt phải tăng cường năng lực marketing số, dịch vụ khách hàng và bán hàng trực tuyến.

Tuy nhiên, đi kèm với tiềm năng là những thách thức không nhỏ. Đức là một trong những thị trường khó tính nhất thế giới, với yêu cầu khắt khe về an toàn thực phẩm, chất lượng, truy xuất nguồn gốc, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Hệ thống pháp luật và thủ tục kiểm định nghiêm ngặt đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải đầu tư nhiều hơn vào chế biến sâu, kiểm soát chất lượng, xây dựng thương hiệu và minh bạch chuỗi cung ứng. Cạnh tranh cũng đặc biệt gay gắt, khi các nước EU, Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc,… đều nhắm đến cùng phân khúc.

Nói cách khác, Đức vừa là cơ hội vàng vừa là phép thử năng lực của hàng hóa Việt Nam. Doanh nghiệp cần tận dụng ưu thế từ EVFTA, đồng thời kiên trì nâng cao chất lượng, cải tiến công nghệ và xây dựng thương hiệu mới có thể đứng vững tại thị trường này. Các chuyên gia thương mại dự báo kim ngạch Việt Nam - Đức sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh, có thể đạt khoảng 15 tỷ USD vào năm 2030, với triển vọng mở rộng sâu rộng hơn nữa trên nền tảng các hiệp định thương mại tự do và nhu cầu bổ sung lẫn nhau giữa hai nền kinh tế.

Hương Ly (Vietnam Business Forum)