14:37:34 | 14/10/2025
Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam với tổng vốn hàng chục tỷ USD không chỉ là công trình giao thông thế kỷ, mà còn là phép thử cho khả năng tham gia của doanh nghiệp Việt vào các dự án hạ tầng trọng điểm. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát đã chia sẻ lý do dấn thân, những tính toán chiến lược và kỳ vọng vào sự bứt phá của công nghiệp hỗ trợ (CNHT) ngành đường sắt.
Ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát
Hòa Phát quyết định đầu tư ngay vào đường sắt cao tốc Bắc – Nam dù cơ chế đặt hàng chưa hoàn thiện. Cơ sở nào khiến Tập đoàn đưa ra quyết định “đi trước” này, thưa ông?
Với bất kỳ dự án nào, chúng tôi đều tính toán kỹ thị trường, chi phí và hiệu quả. Nhưng với dự án đường sắt cao tốc, nếu chờ đến khi Chính phủ ban hành đầy đủ cơ chế thì sẽ không kịp tiến độ. Một dự án luyện thép ray mất ít nhất 20 - 22 tháng mới có sản phẩm. Do đó, Hòa Phát đã chủ động đầu tư từ bây giờ để năm 2026 có thể cung ứng.
Điều quan trọng hơn cả là niềm tin vào định hướng xuyên suốt của Chính phủ: Phát triển công nghiệp đường sắt, khuyến khích tư nhân tham gia. Đây không chỉ là lời nói, mà là chính sách dài hạn. Chính vì vậy, Hòa Phát chấp nhận đi trước một bước. Hòa Phát đang đầu tư quyết liệt để ra sản phẩm vào năm 2027, dù hiện tại chúng tôi chưa có đơn đặt hàng chính thức nào.
Tập đoàn kỳ vọng thế nào về lợi nhuận và hiệu quả từ dự án này?
Thông thường, khi đầu tư vào các dự án lớn, chúng tôi đặt mục tiêu hiệu quả là đầu tiên. Nhưng với dự án đường sắt cao tốc, Hòa Phát đặt mục tiêu lớn hơn: Xây dựng nền công nghiệp đường sắt Việt Nam.
Đây là sự tính toán mang tính chiến lược. Nếu chỉ chờ thị trường lớn mới đầu tư thì sẽ chẳng bao giờ có thị trường. Doanh nghiệp phải tiên phong. Khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu thép chất lượng cao, yêu cầu công nghệ cao sẽ mở rộng, lúc đó lợi nhuận bền vững sẽ đến. Nói cách khác, chúng tôi tin vào tương lai dài hạn của nền công nghiệp đường sắt, không chỉ riêng lợi ích ngắn hạn.
Đâu là thách thức lớn nhất khi Hòa Phát bước vào lĩnh vực thép ray chất lượng cao, và ông mong muốn Chính phủ hỗ trợ gì cho doanh nghiệp tư nhân?
Thách thức đầu tiên là vốn, vì công nghiệp nặng đòi hỏi nguồn lực hàng tỷ USD. Tiếp đến là thị trường, bởi sản xuất thép công nghệ cao thường ra khối lượng lớn trong khi nhu cầu cho những sản phẩm tinh, đặc biệt như thép ray, lại hạn chế. Do đó, phải đồng thời mở thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.
Về kỹ thuật, chúng tôi tự tin đã tiệm cận công nghệ luyện kim hiện đại, có thể đáp ứng tiêu chuẩn Nhật, EU hay Mỹ – vấn đề chỉ là chọn hệ tiêu chuẩn nào để sản xuất đồng bộ.
Còn với Chính phủ, chúng tôi kỳ vọng ba điều: Đảo đảm cạnh tranh lành mạnh trên thị trường nội địa; có biện pháp bảo vệ hợp lý cho các doanh nghiệp trụ cột trong giai đoạn đầu tư lớn; định hướng rõ ràng ngành ưu tiên để doanh nghiệp có cơ sở chuẩn bị.
Tôi đánh giá cao việc Chính phủ khẳng định kinh tế tư nhân là thành phần kinh tế quan trọng nhất, nhưng để biến thành thực tế, cần một hệ sinh thái chính sách đồng bộ, từ tín dụng đến cơ chế đặt hàng.
Theo ông, việc Hòa Phát tham gia dự án đường sắt cao tốc sẽ mở ra cơ hội thế nào cho ngành CNHT trong nước?
Điểm mấu chốt là lần đầu tiên Việt Nam sẽ có nhà máy sản xuất thép ray trong nước, thay vì hoàn toàn nhập khẩu. Điều này giúp chủ động nguồn cung, giảm chi phí, rút ngắn tiến độ.
Nhưng tác động không dừng lại ở thép. Đường sắt cao tốc sẽ kéo theo nhu cầu lớn về toa xe, đầu máy, thiết bị tín hiệu, hệ thống thông tin, viễn thông. Việt Nam đã có nền tảng trong đóng toa tàu, nhưng chưa đáp ứng tốc độ cao. Nếu tận dụng cơ hội này, doanh nghiệp nội buộc phải nâng cấp công nghệ và sẽ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị.
Tôi tin đây sẽ là cú hích quan trọng để hình thành một hệ sinh thái công nghiệp đường sắt hiện đại tại Việt Nam, tương tự như cách chúng ta đã tự chủ trong xây dựng sân bay. Và Hòa Phát, với thế mạnh về thép, sẽ là một mảnh ghép trong bức tranh lớn đó.
Trân trọng cảm ơn ông!
Lê Hiền (Vietnam Business Forum)
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
