Rà soát và xây dựng văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan

Việc rà soát, xây dựng và hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) trong lĩnh vực hải quan có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý nhà nước, là một trong 03 đột phá chiến lược được khẳng định trong nhiều chủ trương, chính sách của Đảng.

Ngành Hải quan đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, sáng tạo trong công tác xây dựng và hoàn thiện văn bản QPPL

Tại Hội nghị trực tuyến chuyên đề về xây dựng văn bản QPPL để triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị và thực hiện mô hình Hải quan số, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực hải quan nhằm hướng đến mục tiêu xoá bỏ các rào cản tiếp cận thị trường đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp. Đồng thời làm minh bạch hoá, số hoá, thông minh hoá, tự động hoá, áp dụng triệt để trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong thực hiện các quy trình, thủ tục hành chính (TTHC),...

Những năm qua, ngành Hải quan đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, sáng tạo trong công tác xây dựng và hoàn thiện văn bản QPPL và đạt được một số kết quả rất đáng ghi nhận. Cụ thể: hệ thống văn bản pháp luật tương đối đầy đủ, minh bạch, thủ tục hải quan đơn giản, hài hòa đạt chuẩn mực quốc tế.

Việc rà soát xác định văn bản cần sửa đổi, bổ sung để đưa vào chương trình công tác trọng tâm của ngành Hải quan được tiến hành hàng năm và công tác xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật hải quan luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu.

Ngay khi chuẩn bị thay đổi bộ máy tổ chức mới đến nay, Cục Hải quan đã chủ động rà soát tổng thể danh mục các văn bản QPPL và lấy ý kiến các đơn vị thuộc Cục. Từ tháng 5/2025, Cục đã rà soát tổng thể văn bản QPPL trong lĩnh vực với mục tiêu triển khai thực hiện: Nghị quyết 18-NQ/QH ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; thực hiện 04 Nghị quyết chiến lược (Bộ tứ trụ cột đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới); xây dựng mô hình hải quan số, hải quan thông minh.

Theo Cục Hải quan, tổng số văn bản QPPL trong lĩnh vực hải quan phải rà soát là: 99 văn bản.

Kết quả rà soát văn bản QPPLcho thấy, tổng số văn bản quy phạm pháp luật kiến nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ: 106 văn bản, trong đó 84 văn bản do cơ quan hải quan chủ trì soạn thảo và được chia thành 03 nhóm:

Nhóm các văn bản QPPL chỉ sửa đổi về tên gọi của cơ quan, tổ chức, đơn vị, tên chức danh có thẩm quyền do sắp xếp tổ chức bộ máy gồm 18 văn bản.

Nhóm các văn bản QPPL sửa đổi về nội dung (bao gồm cả việc sửa tên gọi và chức danh) là 66 văn bản.

Nhóm thứ ba các văn bản QPPL cần bãi bỏ là 22 văn bản.

Ngoài ra, có 18 văn bản QPPL cần sửa đổi, bổ sung để thực hiện Hải quan số.

Kết quả rà soát đã xác định được khối lượng lớn văn bản QPPL và quy trình nghiệp vụ cần được sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa các quan điểm đột phá của Bộ Chính trị về cải cách, số hóa, và tháo gỡ rào cản cho hoạt động kinh tế.

Thời gian tới, ngành Hải quan sẽ tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị, của Quốc hội và Chính phủ; tiếp tục tập trung thực hiện rà soát các chính sách, pháp luật trong văn bản QPPL hải quan và văn bản QPPL có liên quan để kịp thời đề xuất, sửa đổi, bổ sung các văn bản QPPL có liên quan nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và điểm nghẽn về pháp luật; đồng thời khẩn trương xác định nội dung cần quy định để đảm bảo cơ sở pháp lý thực hiện hải quan số, hải quan thông minh.

Đối với các văn bản QPPL phải sửa đổi, bổ sung để thực thi Phương án cắt giảm, đơn giản hóa TTHC sẽ khẩn trương soạn thảo và hoàn thành trong năm 2025. Đối với các văn bản QPPL nằm trong Phương án cắt giảm, đơn giản hóa TTHC khẩn trương nghiên cứu, soạn thảo bảo đảm đúng tiến độ theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ.

Đặc biệt, ngành Hải quan sẽ hoàn thành việc đơn giản hóa thủ tục hải quan, thực hiện cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý TTHC, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, cắt giảm ít nhất 30% điều kiện kinh doanh theo đúng yêu cầu tại các nghị quyết của Bộ Chính trị.

Quỳnh Anh (Vietnam Business Forum)