Châu Á - Thái Bình Dương giữ vững đà tăng trưởng bất chấp biến động toàn cầu

Viện Kinh tế Mastercard (Mastercard Economics Institute - MEI) đã công bố báo cáo thường niên về triển vọng kinh tế năm 2026, cho thấy tăng trưởng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhìn chung vẫn duy trì ổn định trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thích ứng với những thay đổi về thuế quan, làn sóng đầu tư vào AI, cùng các xu hướng tiêu dùng đang chuyển dịch. Trên phạm vi toàn cầu, MEI dự báo tăng trưởng GDP thực sẽ giảm nhẹ xuống còn 3,1% trong năm 2026, so với mức ước tính 3,2% của năm 2025.

MEI nhận định rằng triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2026 được định hình bởi hai nhóm yếu tố song song: rủi ro và cơ hội. Các gói kích thích tài khóa cùng sự tiến bộ nhanh chóng về công nghệ, đặc biệt là việc tích hợp AI vào hoạt động doanh nghiệp, được kỳ vọng sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng. Tuy nhiên, mức độ hưởng lợi từ các động lực này sẽ không đồng đều giữa các khu vực. Song song đó, căng thẳng địa chính trị kéo dài và quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng tiếp tục tạo ra những điểm đứt gãy, làm gia tăng sự bất định đối với thương mại và sản xuất. Sự phân bổ không đồng đều của các lợi ích công nghệ cũng có thể tạo ra những thách thức về chính sách và tăng trưởng tại một số thị trường.

Bất chấp những yếu tố trái chiều, MEI dự báo tăng trưởng GDP tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ duy trì ổn định trong năm 2026. Sự kết hợp của lạm phát hạ nhiệt, chính sách tiền tệ hỗ trợ và việc thu nhập thực tại một số thị trường gia tăng đang cải thiện điều kiện sống của các hộ gia đình và củng cố sự ổn định chung của khu vực. Người tiêu dùng sẽ tiếp tục tận dụng công nghệ và chú trọng đến giá trị, ưu tiên những khoảnh khắc ý nghĩa như du lịch và các trải nghiệm trực tiếp, đồng thời vẫn nhạy cảm về giá đối với các nhu cầu thiết yếu. Du lịch tiếp tục là động lực kinh tế quan trọng, với cả du lịch nước ngoài và du lịch nội khối đều tăng trưởng mạnh mẽ.

Ông David Mann, Kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Mastercard, nhận định: “Đóng vai trò trung tâm trong thương mại toàn cầu, châu Á - Thái Bình Dương đã thể hiện khả năng phục hồi đáng kể trong bối cảnh bất ổn về thuế quan và quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng đe dọa làm xáo trộn thương mại quốc tế. Triển vọng phần lớn là tích cực đối với người tiêu dùng trong khu vực. Điều này phản ánh một đặc điểm nổi bật của năm 2026: dù những điều chỉnh về thương mại và chuyển dịch công nghệ tiếp tục chi phối câu chuyện kinh tế toàn cầu, điều kiện vi mô tại nhiều thị trường châu Á - Thái Bình Dương vẫn đang cải thiện. Việc thấu hiểu và bắt kịp các xu hướng nhu cầu nền tảng này sẽ là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp.”

Các động lực kinh tế then chốt của năm 2026

Thương mại tái cấu trúc: Lộ trình mới, thực tại mới

Thương mại toàn cầu tiếp tục tái cấu trúc sau các điều chỉnh thuế quan vào năm 2025. Trung Quốc đại lục đẩy mạnh đa dạng hóa xuất khẩu sang các thị trường mới, trong bối cảnh tỷ trọng doanh số thương mại điện tử từ Trung Quốc sang Mỹ giảm từ 28% (năm 2024) xuống còn 24% (tính đến tháng 8/2025). Đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương, sự dịch chuyển này đem đến cả rủi ro lẫn cơ hội: các thị trường nhập khẩu nhiều hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc đại lục ghi nhận xu hướng giảm phát đối với hàng hóa nhập khẩu, trong khi các nhà xuất khẩu tại Nhật Bản và một số khu vực Nam Á đối mặt với áp lực thuế quan của Hoa Kỳ cũng như nhu cầu bên ngoài suy yếu. Bất chấp những điều chỉnh này, vị thế trung tâm của châu Á - Thái Bình Dương trong chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn được duy trì. Ấn Độ, ASEAN và Trung Quốc đại lục ngày càng đóng vai trò lớn hơn khi doanh nghiệp tái cấu trúc nguồn cung và dòng vốn đầu tư.

AI và chính sách: Làn sóng tăng trưởng tiếp theo

Phân tích của MEI cho thấy việc ứng dụng AI cùng các hỗ trợ tài khóa có trọng tâm sẽ trở thành những động lực quan trọng cho tăng trưởng trong năm 2026. Theo Chỉ số Chi tiêu cho AI của MEI, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Đặc khu Hành chính Hồng Kông đang thể hiện đà tăng trưởng mạnh mẽ trong việc ứng dụng các công cụ AI ở cả khối doanh nghiệp và người tiêu dùng. Song song đó, nhiều chính sách công nghiệp và hạ tầng chọn lọc như phát triển các trung tâm AI, trung tâm dữ liệu, đô thị thông minh và đầu tư vào bán dẫn đang đặt nền móng cho giai đoạn số hóa tiếp theo. Nhìn tổng thể, những chuyển dịch này đang giúp châu Á - Thái Bình Dương định vị và hưởng lợi mạnh mẽ trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển đổi năng suất nhờ vào AI.

Xu hướng du lịch: Trải nghiệm tiếp tục dẫn dắt đà tăng trưởng

Du lịch tiếp tục là một trong những động lực kinh tế bền vững nhất của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong nửa đầu năm 2025, chi tiêu du lịch ra nước ngoài của Singapore cao hơn 2,7 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2019; trong khi đó, Indonesia và Philippines dẫn đầu khu vực với mức chi tiêu du lịch ra nước ngoài tăng lần lượt 40% và 28%. Du lịch quốc tế đến Nhật Bản và một số nước ASEAN đã trở lại trạng thái ổn định, còn du lịch nội khối tiếp tục mở rộng khi người tiêu dùng ưu tiên trải nghiệm hơn là hàng hóa hữu hình. Đà tăng trưởng mạnh trong chi tiêu giải trí và trải nghiệm cho thấy sự bền vững của ngành dịch vụ tại châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời khẳng định vai trò chủ lực của lĩnh vực này trong triển vọng kinh tế khu vực.

Triển vọng châu Á - Thái Bình Dương 2026: Các điểm nhấn chính

• Trung Quốc đại lục được dự báo tăng trưởng 4,5% trong năm 2026, với mức tiêu dùng  được củng cố trong suốt năm. Đà tăng trưởng này được hỗ trợ bởi các đợt cắt giảm lãi suất dự kiến và các biện pháp tài khóa có mục tiêu theo Kế hoạch 5 năm sắp tới, giúp thúc đẩy các danh mục “tiêu dùng mới” đang gia tăng mạnh mẽ như làm đẹp và chăm sóc sức khỏe, nâng cấp phong cách sống, cùng các sản phẩm sưu tầm theo cộng đồng người hâm mộ. Xu hướng chuyển dịch sang “tiêu dùng thông minh” (trading smart), nơi người tiêu dùng ưu tiên chất lượng và trải nghiệm độc đáo thay vì giá rẻ, đang tái định hình thương mại bán lẻ và các kênh số, đặc biệt tại các thành phố cấp 3-4 như Yên Đài và Lạc Dương.
• Nam Á tiếp tục duy trì đà tăng trưởng vững vàng. Ấn Độ được dự báo tăng trưởng 6,6% nhờ nhu cầu nội địa mạnh, chính sách tiền tệ nới lỏng và sự phát triển của lĩnh vực kỹ thuật số và dịch vụ. Sri Lanka dự kiến tăng trưởng 3,7%, trong đó tiêu dùng tư nhân, nguồn thu du lịch gia tăng và chính sách tiền tệ nới lỏng đóng vai trò duy trì và củng cố tiến trình phục hồi của nền kinh tế. Bangladesh được dự báo tăng trưởng khoảng 5%. Dù quốc gia này vẫn đối mặt với nhiều thách thức cấu trúc, lạm phát hạ nhiệt và dòng kiều hối chảy về đã hỗ trợ sức mua hộ gia đình.
• Nhật Bản được kỳ vọng tăng trưởng 1,0%. Sự gia tăng của thu nhập thực tế và tâm lý hộ gia đình ổn định đang chuyển dịch nền kinh tế sang một chu kỳ tăng trưởng bền vững hơn, trong đó, tăng trưởng tiền lương đóng vai trò là động lực chính. Đầu tư chiến lược vào AI, bán dẫn và an ninh năng lượng tiếp tục được duy trì, trong khi chính sách tiền tệ nới lỏng cùng một số biện pháp tài khóa có chọn lọc góp phần bù đắp áp lực lên xuất khẩu do ảnh hưởng từ thuế quan của Hoa Kỳ.
• Đối với nhóm ASEAN-5, tăng trưởng được dự báo sẽ có sự phân hóa. Indonesia và Philippines được kỳ vọng tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực, lần lượt ở mức 5,0% và 5,6%. Trong khi đó, tăng trưởng tại Malaysia và Singapore được dự báo trở về mức bình thường, lần lượt 4,2% và 2,2%, còn Thái Lan được dự báo đạt mức tăng trưởng 1,8%. Các rủi ro chính có thể tác động tới triển vọng bao gồm biến động giá năng lượng và sự thay đổi trong nhu cầu toàn cầu, những yếu tố có khả năng ảnh hưởng đến thị trường việc làm.
• Tại Úc và New Zealand, áp lực chi phí hạ nhiệt cùng lãi suất giảm được dự báo sẽ thúc đẩy tăng chi tiêu hộ gia đình, với mức tăng trưởng lần lượt ước tính đạt 2,3% và 2,4%. Chi tiêu cho trải nghiệm tiếp tục là động lực phục hồi, khi người tiêu dùng ưu tiên du lịch, nghỉ dưỡng và các hình thức giải trí dễ tiếp cận.
• Trên toàn khu vực, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) đang đẩy mạnh ứng dụng công cụ số và các kênh trực tuyến nhằm tối ưu vận hành và mở rộng khả năng tiếp cận khách hàng, qua đó tăng cường sức bật và khả năng ứng phó trước biến động thương mại.

“Dù triển vọng của châu Á - Thái Bình Dương nhìn chung là tích cực, khu vực vẫn phải đối mặt với một số rủi ro phức tạp trong năm 2026, chẳng hạn như tình trạng phân mảnh thương mại, áp lực thuế quan kéo dài, các cú sốc bên ngoài và sự chênh lệch trong tiến bộ công nghệ,” ông Mann cho biết thêm. “Cách các chính phủ và doanh nghiệp ứng phó với những thách thức này sẽ quyết định giai đoạn tăng trưởng tiếp theo. Khả năng thích ứng, đầu tư vào năng lực số và nắm bắt nhu cầu tiêu dùng đang ngày càng thay đổi sẽ là yếu tố then chốt dẫn đến thành công.”

Báo cáo Triển vọng Kinh tế 2026 của MEI bao quát 12 thị trường tại châu Á và châu Đại Dương,được xây dựng từ nhiều nguồn dữ liệu công khai kết hợp với dữ liệu giao dịch được tổng hợp và ẩn danh từ Mastercard, cùng với các mô hình phân tích của MEI nhằm ước tính hoạt động kinh tế. Các báo cáo và phân tích chuyên sâu khác từ MEI có thể được xem thêm tại đây.

Nguồn: Vietnam Business Forum