Quy hoạch - hạ tầng: Sức bật mới để Bắc Ninh bứt phá

Bắc Ninh đang triển khai đồng bộ quy hoạch, hiện đại hóa hạ tầng và định hình các cực tăng trưởng mới, qua đó kiến tạo nền tảng dài hạn cho mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp - công nghệ cao hàng đầu cả nước. Một cấu trúc phát triển mở, kết nối và hiệu quả hơn đang dần hình thành, tạo thuận lợi vượt trội cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và đưa Bắc Ninh vào nhóm địa phương dẫn dắt về chất lượng tăng trưởng.

Nút giao thông phía Tây Nam thành phố Bắc Ninh được xây dựng đồng bộ, hiện đại tăng tính kết nối

Quy hoạch tích hợp với tầm nhìn xa

Trước khi sáp nhập, Bắc Giang là tỉnh đầu tiên của cả nước được Thủ tướng phê duyệt Quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đánh dấu bước đi tiên phong trong việc xây dựng một chiến lược phát triển không gian liên vùng. Ngoài ra, Quy hoạch Bắc Ninh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được đánh giá là bản quy hoạch tích hợp và có tầm chiến lược cao; vượt tư duy tuyến tính truyền thống, áp dụng mô hình “vành đai động lực” liên vùng; tư duy không gian thay cho tư duy hành chính, đặt nền móng cho phát triển kinh tế, hạ tầng và đô thị đồng bộ, hướng tới thu hút các dòng vốn công nghệ cao và doanh nghiệp lan tỏa.

Sau sáp nhập, Quy hoạch Bắc Ninh cần được điều chỉnh để mở rộng không gian, tái cấu trúc các cực tăng trưởng và đồng bộ hóa hệ sinh thái kinh tế - hạ tầng, nhằm nâng tầm liên vùng Bắc Ninh - Bắc Giang thành cực công nghiệp - công nghệ cao dẫn dắt miền Bắc. Từ yêu cầu đó, ngày 19/8/2025, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 637/QĐ-UBND, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Nội dung điều chỉnh nhấn mạnh việc mở rộng sân bay Gia Bình, nâng cấp mạng lưới giao thông kết nối liên vùng, hình thành các khu đô thị - công nghiệp - dịch vụ đồng bộ, bổ sung các khu công nghiệp công nghệ cao, trung tâm R&D và dịch vụ logistics. Quy hoạch mới cũng đảm bảo hạ tầng xã hội, giáo dục, y tế, văn hóa - thể thao, đồng thời cân nhắc yếu tố quốc phòng - an ninh và mở rộng các đô thị xung quanh các trục kết nối liên vùng theo mô hình TOD.

So với bản quy hoạch ban đầu, điều chỉnh mới của Bắc Ninh không chỉ là sự mở rộng về diện tích và hạ tầng, mà còn mang tính chiến lược cao, định hình một cực tăng trưởng công nghiệp - công nghệ cao liên vùng, gắn kết Hà Nội - Hải Phòng và hình thành các đô thị sân bay, đồng thời tạo nền tảng pháp lý và chiến lược cho các dự án quy mô lớn trong thập niên tới.

Nút giao Tây Nam TP.Bắc Ninh

Các trục nâng tầm cạnh tranh

Bắc Ninh đang biến lợi thế địa lý sát Hà Nội, gần sân bay Nội Bài và các cảng biển lớn thành lợi thế chiến lược nhờ hệ thống hạ tầng đồng bộ, hình thành nền tảng cho cực tăng trưởng công nghiệp - công nghệ cao liên vùng Hà Nội - Hải Phòng. Các dự án trọng điểm đang định hình trục kết nối chiến lược bao gồm việc mở rộng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình lên 1.960ha, công suất dự kiến 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm đến năm 2050, cùng với mạng lưới đường vành đai 1, 2, 3, nâng cấp quốc lộ 17 và tuyến đường kết nối Khu công nghiệp Lương Tài - ICD Gia Lâm - Hải Phòng. Bên cạnh đó, mạng lưới đường sắt đô thị và đường sắt cao tốc Hà Nội - Bắc Ninh đang hoàn thiện, tạo chuỗi cung ứng tích hợp phục vụ các ngành công nghệ cao, điện tử và logistics hiện đại.

Bắc Ninh cũng phát triển các khu công nghiệp theo mô hình sinh thái, xanh, tiết kiệm năng lượng và số hóa trong quản lý; nổi bật gồm Lương Tài 1, Lương Tài 2 mở rộng, Lương Tài 3, Gia Bình III và Khu công nghệ cao Đào Viên; đồng thời một số khu công nghiệp được chuyển đổi sang chức năng đô thị - dịch vụ, hình thành các cực tăng trưởng mới gắn kết sân bay - trung tâm logistics - khu công nghiệp - đô thị. Chiến lược này giúp tỉnh tạo ra các quỹ đất sạch có hạ tầng đồng bộ, sẵn sàng đón dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Hạ tầng số được xác định là yếu tố then chốt với Trung tâm Điều hành Thông minh (IOC), nền tảng dữ liệu dùng chung và số hóa dịch vụ công. Kết hợp với hệ thống xử lý môi trường - chất thải công nghiệp đạt chuẩn quốc tế, Bắc Ninh hình thành “tam giác cạnh tranh”: kết nối nhanh - thủ tục số hóa - môi trường bền vững, là chuẩn mực mà các tập đoàn công nghệ cao toàn cầu đang tìm kiếm.

Chiến lược đồng bộ giữa giao thông, công nghiệp, logistics, hạ tầng số và môi trường không chỉ nâng tầm vai trò hạ tầng từ công cụ phục vụ sang đòn bẩy cạnh tranh dài hạn, mà còn củng cố vị thế cực tăng trưởng công nghiệp - công nghệ cao dẫn đầu miền Bắc. Đồng thời, tỉnh chuẩn bị nền tảng linh hoạt đón dòng vốn đầu tư thế hệ mới, phát triển hệ sinh thái công nghiệp - đô thị - logistics hiện đại, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong thập kỷ tới.

Dự án Đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô Hà Nội có tổng chiều dài 112,8km, đi qua Bắc Ninh (36,26km)

Không gian rộng, quỹ đất sạch đón vốn chất lượng cao

Một trong những trọng tâm mà Bắc Ninh đang triển khai là mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng quỹ đất sạch, hạ tầng đồng bộ và hệ sinh thái kinh tế - đô thị - logistics sẵn sàng cho đầu tư chất lượng cao. Sự điều chỉnh quy hoạch gần đây cùng các dự án hạ tầng lớn đã thể hiện bước đi bài bản và tham vọng của tỉnh. Sân bay Gia Bình là hạt nhân mở rộng không gian phát triển và còn kết nối đồng bộ giao thông liên vùng, logistic và đô thị, hình thành các quỹ đất sạch lớn sẵn sàng cho công nghiệp, kho vận, đô thị và dịch vụ.

Bắc Ninh cũng đã mở rộng và điều chỉnh nhiều khu công nghiệp quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu thu hút FDI, công nghiệp hỗ trợ, logistic và công nghệ cao. Khu công nghiệp Lương Tài 2 được mở rộng từ 495ha lên 860 - 950ha, trong khi các khu công nghiệp mới như Lương Tài 3, Gia Bình III và Khu công nghệ cao Đào Viên được hình thành để bổ sung quỹ đất cho các dự án công nghiệp và dịch vụ chất lượng cao. Không chỉ mở rộng về diện tích, tỉnh tích hợp các khu công nghiệp với đô thị, logistic, dịch vụ phụ trợ, tạo nên hệ sinh thái kinh tế đồng bộ, giúp doanh nghiệp tiếp cận hạ tầng, nhân lực và các dịch vụ đi kèm thuận tiện.

Chiến lược mở rộng không gian của Bắc Ninh được triển khai đồng bộ với mô hình đô thị “nén - đa trung tâm”, vừa giảm áp lực lên khu vực lõi, vừa hình thành các cực phát triển mới gắn với hạ tầng hiện đại. Sự kết hợp giữa mở rộng quỹ đất sạch và nâng cấp đô thị giúp tỉnh đáp ứng đồng thời hai mục tiêu: thu hút đầu tư lớn và nâng tầm chất lượng sống cho lực lượng lao động. Với hướng đi mới này, Bắc Ninh chuyển từ quy hoạch từng khu công nghiệp đơn lẻ sang phát triển hệ sinh thái kinh tế toàn diện, trong đó doanh nghiệp được cung cấp mặt bằng và hưởng lợi từ dịch vụ logistic, trung tâm R&D, đào tạo nhân lực, hạ tầng số và cơ chế hỗ trợ đầu tư.

Song Uyên (Vietnam Business Forum)