Nhiều bất lợi, xuất khẩu vẫn tăng trưởng cao

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu tháng 3 năm 2014 ước đạt 12 tỷ USD, tăng 25,8% so với tháng trước và tăng 14,6% so với cùng kỳ năm 2013. Số liệu trên đạt khoảng 23% kế hoạch được giao và cao hơn nhiều so với chỉ tiêu tăng trưởng Quốc hội thông qua là 10%. Đây là kết quả khá tích cực của hoạt động xuất nhập khẩu những tháng đầu năm 2014 do quý I thường chưa phải thời điểm và mùa vụ xuất khẩu.

10 nhóm hàng “tỷ đô”

Tăng trưởng xuất khẩu đạt được ở hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Tính đến hết quý I/2014 đã có 10 nhóm hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD là thủy sản, cà phê, dầu thô, gỗ và sản phẩm gỗ, dệt may, da giày, máy vi tính, sản phẩm điện tử; điện thoại các loại và linh kiện, máy móc thiết bị dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải.

Nhóm hàng công nghiệp chế biến vẫn giữ vai trò quan trọng góp phần vào tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu chung. Kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này tăng trưởng cao nhất tăng 17,6%, trong khi đó nhóm hàng nhiên liệu khoáng sản giảm 9,0% và nhóm nông, lâm, thủy sản tăng 6,9%. Theo đó, tỷ trọng của các nhóm hàng đã có sự thay đổi theo hướng tích cực giảm dần tỷ trọng nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản, tăng dần nhóm hàng công nghiệp chế biến. Cụ thể, so với tỷ trọng của quý I năm 2013, quý I năm 2014 tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp chế biến đã tăng từ 68,5% lên 70,6%; nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản giảm từ 8,7% xuống còn 7,0%; nhóm hàng nông, lâm sản giảm từ 15,8% xuống còn 14,8%.

Hoạt động xuất khẩu đạt tốc độ tăng trưởng cao nhờ sự đóng góp lớn của khối các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nếu không kể dầu thô xuất khẩu khối này tăng 18,9%, điều này cho thấy doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với tiềm lực, kinh nghiệm và thị trường sẵn có vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng xuất khẩu. Xuất nhập khẩu của khối doanh nghiệp trong nước tăng trưởng khá. Kim ngạch xuất khẩu của khu vực này trong quý I/2013 tăng 9,8% so với cùng kỳ.

Quý I năm 2014, xuất khẩu sang tất cả các khu vực thị trường đều tăng, trong đó tăng cao nhất là thị trường Châu Đại Dương, ước tăng khoảng 28,5%, thị trường Châu Á ước tăng 12,4%. Thị trường Châu Âu tăng 7,1%, trong đó, hầu hết các nước có KNXK tăng trưởng khá. Thị trường Châu Mỹ ước tăng 25,3%, trong đó Hoa Kỳ tăng 22,9%, tăng cao nhất là Braxin tăng 59,7%. Thị trường Châu Phi ước xuất khẩu tăng 21,6%, trong đó, xuất khẩu sang một số thị trường giảm mạnh như: Ăngôla giảm 71,6%, Bờ biển Ngà giảm 59,9%.

Bất lợi về giá và lượng XK

Quý I năm 2014 xuất khẩu hàng hoá không được lợi về giá. Giá bình quân xuất khẩu của hầu hết mặt hàng nhóm nông sản giảm, thậm chí có mặt hàng giảm mạnh so với cùng kỳ. Do giá xuất khẩu giảm đã làm kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng nông sản giảm khoảng 160 triệu USD.

Về lượng xuất khẩu, do tình hình thời tiết không thuận lợi, lũ lụt xảy ra ở khu vực phía Nam, rét đậm, rét hại ở phía Bắc nên một số mặt hàng nông sản như chè, gạo, cao su, sắn và sản phẩm từ sắn sản lượng xuất khẩu giảm. Nhóm nhiên liệu, khoáng sản, trừ lượng tái xuất xăng dầu tăng, còn lại lượng xuất khẩu các mặt hàng khác đều giảm.

Lượng xuất khẩu của một số mặt hàng nông sản giảm cho thấy sự hạn chế trong việc gia tăng sản lượng và sự phụ thuộc vào điều kiện thời tiết (mặt hàng gạo, cà phê...); giá xuất khẩu một số mặt hàng nông sản giảm và tăng thấp so với cùng kỳ đã khiến kim ngạch xuất khẩu nhóm này sụt giảm, vì vậy ngoài các giải pháp như mua tạm trữ thì các giải pháp như hỗ trợ doanh nghiệp về vốn, đáo hạn ngân hàng, tìm kiếm thị trường cần phải được quan tâm thúc đẩy hơn nữa.

Như vậy, trong quý I năm 2014, tính chung do tăng, giảm về giá và lượng của nhóm mặt hàng nông sản và khoáng sản là những mặt hàng tính được về giá và lượng làm KNXK giảm khoảng 390 triệu USD so với cùng kỳ.

Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng cần cho sản xuất, tiêu dùng trong nước cũng như các mặt hàng nhập khẩu phục vụ gia công, xuất khẩu của khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng trưởng khá, chiếm tỷ trọng 87,9% tổng kim ngạch nhập khẩu. Nhiều nhóm hàng nguyên liệu được đẩy mạnh lượng nhập khẩu khi giá nhập khẩu có xu hướng giảm. Nhóm hàng cần kiểm soát và hạn chế nhập khẩu có mức tăng thấp hơn mức tăng chung kim ngạch nhập khẩu. Tuy nhiên, kim ngạch nhập khẩu một số mặt hàng như điện thoại di động, ô tô nguyên chiếc dưới 9 chỗ có mức tăng khá cao so với cùng kỳ.

Mục tiêu KNXK cả năm đạt 145,4 tỷ USD. Ba tháng đầu năm đạt hơn 33,3 tỷ USD bằng 22,9% kế hoạch (bình quân 1 tháng đạt 11,12 tỷ USD). Chín tháng tiếp theo phải đạt trên 112 tỷ USD, bình quân 1 tháng phải đạt hơn 12,4 tỷ USD. Vì vậy, các cấp các ngành, các doanh nghiệp cần tiếp tục nỗ lực mới thực hiện được.

Hương Ly