Khắc phục sự cố vỡ đập thủy điện Ia Krel 2

Chỉ hơn 1 năm, thủy điện Ia Krêl 2 liên tiếp vỡ hai lần đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nguồn lương thực thực phẩm, hoa màu của 179 hộ dân xã Ia Dom, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai và hàng ngàn hộ dân vùng hạ du.

Dự án thủy điện Ia Krel 2, công suất 5,5MW, địa điểm xây dựng huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai do Công ty CP Công nghiệp & Thủy điện Bảo Long Gia Lai làm chủ đầu tư, được khởi công xây dựng từ cuối năm 2009 do UBND tỉnh Gia Lai cấp phép đầu tư. Do Dự án đang trong quá trình xây dựng nên chưa được Bộ Công Thương cấp giấy phép hoạt động điện lực.

Đập chính hoàn thành và bắt đầu tích nước từ đầu tháng 5/2013. Tuy nhiên, trong quá trình tích nước, một đoạn đập thủy điện Ia Krel 2 đã bị vỡ vào ngày 12/6/2013, sau đó đập tiếp tục vỡ vào ngày 1/8/2014.

Bộ Công Thương Việt Nam cho biết, thiệt hại ban đầu bao gồm 439,8 ha diện tích cây trồng các loại. Trong đó, diện tích bị ảnh hưởng của 170 hộ dân 344,8 ha. Không có thiệt hại về người.

Nguyên nhân vỡ đập

Theo Bộ Công Thương, nguyên nhân sơ bộ ban đầu do tình hình mưa trên diện rộng và kéo dài tại lưu vực hồ chứa, lưu lượng lũ về hồ lớn, mực nước hồ chứa tăng nhanh, vượt qua đỉnh gây vỡ đê quây. Các nguyên nhân khác đang được xem xét, đánh giá và làm rõ.

Nguyên nhân được chỉ ra do chủ đầu tư đã tiến hành thi công đê quai công trình khi chưa được sự cho phép của tỉnh. Khi phát hiện, UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra, yêu cầu chủ đầu tư phải hoàn chỉnh các thủ tục hồ sơ và chỉ được phép thi công khi được phê duyệt của cấp có thẩm quyền. Theo đó, khi thi công phải đảm bảo kênh dẫn dòng đủ kích thước để thoát nước. Nếu kênh dẫn dòng đã thi công đủ chiều rộng theo thiết kế mà vẫn không đảm bảo thoát nước thì phải tháo dỡ đê quai thượng lưu và tháo hết nước trong hồ chứa để đảm bảo an toàn cho vùng hạ du. Tuy nhiên, chủ đầu tư đã không thực hiện theo đúng những chỉ đạo này.

Đơn vị tư vấn thiết kế công trình đã cảnh báo thời gian xây dựng đê quai chỉ được thực hiện trong những tháng mùa khô (từ tháng 4 đến tháng 6), nhưng chủ đầu tư không tuân thủ (đến hết tháng 6 vẫn chưa thi công dứt điểm hạng mục đê quai mà để kéo dài đến những tháng mùa mưa). Ngoài ra, các cơ quan chức năng như: Sở Công Thương, UBND huyện Đức Cơ; mặc dù đã phát hiện việc chủ đầu tư thi công đê quai không tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh, nhưng không kiên quyết xử lý.

Khắc phục sự cố

Ngay sau khi xảy ra sự cố vỡ đê quai thượng lưu đập thủy điện Ia Krel 2, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị chức năng của Bộ theo dõi, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan địa phương để xử lý, khắc phục sự cố. Lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai, các Sở: Nông nghiệp & PTNT, Công Thương, Xây dựng, lãnh đạo UBND huyện Đức Cơ cùng với các lực lượng công an, quân đội, bộ đội biên phòng, hải quan trên địa bàn đã thực hiện cứu hộ, cứu nạn cho nhân dân vùng hạ du và tiến hành tiến hành kiểm tra hiện trường.

Trong ngày 02 và 03/8/2014, Bộ Công Thương đã cử đoàn công tác do Thứ trưởng Lê Dương Quang làm Trưởng đoàn cùng với lãnh đạo các đơn vị chức năng trực tiếp đến hiện trường để tiến hành kiểm tra tại công trình và làm việc với lãnh đạo tỉnh để giải quyết khắc phục sự cố, hỗ trợ kịp thời đối với người dân bị ảnh hưởng. Đoàn công tác đã chỉ đạo dừng ngay mọi công tác thi công tại công trình và trao đổi, chỉ đạo tiến hành các công tác cụ thể để triển khai các biện pháp nêu trên; đề nghị UBND tỉnh Gia Lai giao Sở Công Thương cùng các Sở: Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn,.. khẩn trương kiểm tra, rà soát, làm rõ các nguyên nhân của sự cố và trách nhiệm của chủ đầu tư, các đơn vị, cá nhân có liên quan.

Ngày 5/8/2014, sau khi đi kiểm tra thực tế tại công trình thủy điện Ia Krel 2 thuộc địa bàn xã Ia Dom, huyện Đức Cơ - nơi xảy ra sự cố vỡ đê quai ngày 1/8, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng đã có buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai cùng các sở, ngành liên quan của địa phương.

Về phía UBND tỉnh Gia Lai, trước mắt, tỉnh yêu cầu dừng thi công thủy điện Ia Krel 2, làm rõ trách nhiệm và xem xét lại năng lực của chủ đầu tư, đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát công trình và xử lý vi phạm do không tuân thủ theo quy trình kỹ thuật và không theo đúng chỉ đạo của cơ quan quản lý nhà nước. Kiểm điểm, rút kinh nghiệm công tác quản lý nhà nước của Sở Công Thương cũng như UBND huyện Đức Cơ. Sau khi xử lý trách nhiệm và đánh giá xem xét lại năng lực của chủ đầu tư và đơn vị thi công, giám sát…, UBND tỉnh sẽ xem xét việc có cho phép công trình tiếp tục thi công hay không.

Bộ Công Thương nhất trí với chỉ đạo của UBND tỉnh GiaLai cho dừng công trình; sau đó tổ chức kiểm tra, quy rõ trách nhiệm, mức độ sai phạm. Cá nhân nào, đơn vị nào sai đến đâu, đề nghị cơ quan chức năng xử lý đến đó, nếu sai phạm liên quan đến pháp luật thì xử lý theo pháp luật. UBND tỉnh Gia Lai, huyện Đức Cơ khẩn trương xác định chính xác mức độ thiệt hại tài sản của người dân trên quan điểm không để ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, không để người dân nào bị thiệt hại mà không được đền bù thỏa đáng, nhưng cũng tránh sự thiếu trung thực, không bị thiệt hại mà vẫn kê khai, đòi đền bù.

Hương Ly