Đẩy mạnh thực hiện kế hoạch xuất khẩu vùng

Sáng qua, ngày 30/9, tại Hà Nội, Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ công thương) đã tổ chức Hội thảo Quốc gia giới thiệu Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng. Sự kiện nhằm công bố kết quả nghiên cứu của hoạt động xây dựng Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng (Bắc, Trung và Nam) được các Tư vấn Chương trình triển khai thực hiện và hoàn thành trong năm (5) tháng, từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2014.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Cẩm Tú khẳng định, trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam hiện nay, thương mại ngày càng đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế quốc dân, chiếm tỷ trọng khoảng trên 60% GDP. Với nhiệm vụ đề ra cho giai đoạn 2011-2015 là “Kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân 12%/năm, giảm nhập siêu phấn đấu đến năm 2020, cân bằng được xuất nhập khẩu” thì trên thực tế kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2013 đã đạt 264,26 tỷ USD, tăng 15,7% so với năm 2012, trong đó xuất khẩu đạt 132,13 tỷ USD, tăng 15,3% so với năm trước, bình quân kim ngạch xuất khẩu gia tăng 3 năm qua gần 20 tỷ USD/năm. Cùng với sự chuyển dịch tích cực của cơ cấu nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa, cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam ngày càng được cải thiện theo hướng tăng sản phẩm công nghiệp chế tạo và chế biến, giảm xuất khẩu thô và nâng cao giá trị gia tăng trong kim ngạch xuất khẩu.

Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Tú, song song với các nỗ lực của các ngành hàng xuất khẩu nhằm tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam cũng đang tích cực đàm phán các hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác thương mại lớn nhằm mở cửa thị trường và tạo điều kiện thâm nhập thuận lợi hơn cho các mặt hàng xuất khẩu. Các nhân tố tích cực này đã góp phần làm thay đổi và xuất hiện những mặt hàng, sản phẩm mới, có tiềm năng xuất khẩu trong tương lai bên cạnh những mặt hàng xuất khẩu chủ lực, truyền thống.

Ông Miroslav Delaporte, Trưởng Đại diện Cục Hợp tác Liên bang Thụy Sỹ (SECO) tại Việt Nam nhấn mạnh, Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng đề xuất những hoạt động cụ thể nhằm nâng cao năng lực cho các Trung tâm xúc tiến thương mại, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức, đơn vị liên quan nhằm hỗ trợ hiệu quả hơn các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang sản xuất kinh doanh trong các ngành hàng có tiềm năng xuất khẩu tại địa phương.

Về hoạt động xây dựng Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng, ông Tú cho rằng, kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng được xây dựng dựa trên hai hoạt động quan trọng đã được Chương trình thực hiện trước đó là Đánh giá tiềm năng xuất khẩu vùng và Đánh giá năng lực hệ thống xúc tiến thương mại địa phương. Mục tiêu chính là đề xuất những hoạt động cụ thể nhằm nâng cao năng lực cho các Trung tâm xúc tiến thương mại, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức/đơn vị liên quan nhằm hỗ trợ hiệu quả hơn các DNNVV đang sản xuất, kinh doanh trong các ngành hàng có tiềm năng xuất khẩu tại địa phương. Kế hoạch xuất khẩu vùng tập trung xây dựng kế hoạch hành động cho các sản phẩm ngành hàng được lựa chọn ở địa phương, trọng tâm là xúc tiến xuất khẩu. Các đối tác trực tiếp của hoạt động này là các trung tâm xúc tiến thương mại/tổ chức hỗ trợ thương mại khác (các hiệp hội ngành hàng, liên minh hợp tác xã, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) và các doanh nghiệp nhỏ và vừa có tiềm năng xuất khẩu.

Theo Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng, các nhóm hàng ưu tiên để phát triển xuất khẩu ở 3 miền bao gồm: miền Bắc có Quả vải, chè, dệt may, giày dép, logistic, dịch vụ; miền Trung  có cà phê, hồ tiêu, hạt điều, mật ong, cá ngừ, thủ công mỹ nghệ - xuất khẩu tại chỗ, thủ công mỹ nghệ mây tre lá, logistic, du lịch); miền Nam có gạo thơm, trái cây tươi, cá tra, may mặc, thủ công mỹ nghệ, logistic, du lịch. Với mỗi nhóm hàng xuất khẩu trên, các chuyên gia đã xây dựng các chương trình hành động ưu tiên nhằm phát triển công tác xuất khẩu trong thời gian tới.

Tuy nhiên theo các đại biểu cần, để đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh của từng địa phương, nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hóa xuất khẩu thì các doanh nghiệp cần phải đầu tư nhiều vào khâu chế biến, xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, cần tập trung vào vấn đề cung cấp thông tin cho doanh nghiệp. Tại các thị trường mới và khó tính thì phải cung cấp cho doanh nghiệp thông tin về thị trường, giá cả, rào cản kỹ thuật, đối tác khách hàng, văn hóa kinh doanh… để doanh nghiệp có chiến lược phát triển phù hợp.

Với mặt hàng cá tra ở Khu vực Tây Nam Bộ, Việt Nam xuất khẩu chiếm hơn 95% cá da trơn, xuất nguyên liệu ở dạng Fillet đông lạnh, chưa tham gia được vào thị trường bán lẻ. Thời gian tới, cá tra sẽ gặp khó khăn tại thị trường Mỹ khi Luật trang trại 2014 của Mỹ được áp dụng. Tại thị trường Châu Âu cá tra Việt Nam cũng đang bị cạnh tranh mạnh với cá minh thái, cá quyết và gặp tiêu chuẩn nhập khẩu khắt khe, uy tín và hình ảnh cá tra Việt Nam suy giảm. Kế hoạch phát triển xuất khẩu vùng nhấn mạnh đến công tác truyền thông, quảng bá cải thiện hình anh sản phẩm cá tra thân thiện môi trường, bền vững, có lợi ích cho sức khỏe. Noài ra cần chú trọng phát triển khả năng chế biến sâu và chế biến sản phẩm phụ và khả năng phát triển các sản phẩm mới từ nguyên liệu cá tra.

Đối với một số ngành hàng như: Thủ công mũy nghệ mây tre lá… nhà nước cũng cần hỗ trợ các mô hình liên kết sản xuất, lập trung tâm phát triển quốc gia, nâng cao năng lực thiết kế, tập trung vào những mặt hàng có giá trị gia tăng cao, xây dựng thương hiệu.

Thu Hà