Viện trợ ODA thúc đẩy tăng trưởng và cải thiện môi trường kinh doanh

Từ khi tái lập tỉnh đến nay (1997 – 2013), Vĩnh Phúc đã có bước tiến nhanh và đạt được những thành tựu to lớn. Kinh tế liên tục tăng trưởng với tốc độ cao, bình quân 15 năm (1997 – 2011) tăng 17,2%/năm. Thành tựu trên có sự đóng góp rất quan trọng của các dự án ODA, trong đó có dự án ODA Nhật Bản trên địa bàn tỉnh. Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn ông Phùng Quang Hùng,Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc về tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA trên địa bàn tỉnh. Thùy Trang thực hiện.

Trong những năm qua, Vĩnh Phúc thu hút được 177 triệu USD vốn ODA để cải thiện môi trường đầu tư, phát triển hạ tầng, giáo dục đào tạo, nông nghiệp phát triển nông thôn, xóa đói giảm nghèo... Ông đánh giá thế nào về vai trò của các nguồn vốn ODA với sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương?

Nguồn vốn ODA có sự đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Thứ nhất, ODA là nguồn bổ sung vốn quan trọng cho đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Nguồn vốn ODA đã góp phần bổ sung giúp cho Vĩnh Phúc đảm bảo chi đầu tư phát triển, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Vốn ODA với đặc tính ưu việt là thời hạn cho vay dài thường là 10 - 30 năm, lãi suất thấp khoảng từ 0,25% đến 2%/năm. Chỉ có nguồn vốn lớn với điều kiện cho vay ưu đãi như vậy mới có thể tập trung đầu tư cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế như đường sá, điện, nước, thuỷ lợi và các hạ tầng xã hội như giáo dục, y tế. Những cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội được xây dựng mới hoặc cải tạo nhờ nguồn vốn ODA là điều kiện quan trọng thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế của tỉnh, cải thiện môi trường sống và môi trường kinh doanh của tỉnh Vĩnh Phúc.

Thứ hai, nguồn vốn ODA giúp cho tỉnh Vĩnh Phúc có cơ hội tiếp thu những thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại của các nước phát triển và phát triển nguồn nhân lực của tỉnh. Thông qua các dự án ODA, các nhà tài trợ có những hoạt động nhằm giúp tỉnh Vĩnh Phúc nâng cao trình độ khoa học công nghệ và phát triển nguồn nhân lực như cung cấp các tài liệu kỹ thuật, tổ chức các buổi hội thảo với sự tham gia của những chuyên gia nước ngoài, tổ chức các chương trình tham quan học tập kinh nghiệm ở những nước phát triển. Các nhà tài trợ cũng cử trực tiếp chuyên gia đến Vĩnh Phúc hỗ trợ dự án và trực tiếp cung cấp những thiết bị kỹ thuật, dây chuyền công nghệ hiện đại cho các chương trình, dự án ODA (ví dụ như Dự án tăng cường năng lực chính quyền địa phương…).

Thứ ba, ODA giúp cho việc điều chỉnh cơ cấu kinh tế của tỉnh Vĩnh Phúc.

Các dự án ODA mà các nhà tài trợ dành cho Vĩnh Phúc thường ưu tiên vào phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật, phát triển nguồn nhân lực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển cân đối giữa các ngành, các vùng khác nhau trong cả nước (Ví dụ như dự án Cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Vĩnh Phúc…). Bên cạnh đó còn có một số dự án giúp Vĩnh Phúc thực hiện cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế của tỉnh theo hướng tăng nhanh hơn về thương mại và dịch vụ tại các khu vực đô thị trung tâm của tỉnh nhưng vẫn duy trì tăng trưởng trong lĩnh vực công nghiệp – xây dựng do thu hút đầu tư tốt hơn. Từ đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm của tỉnh dự báo sẽ đạt khoảng 10% - 15%.

Thứ tư, ODA góp phần tăng khả năng thu hút FDI vào tỉnh Vĩnh Phúc và tạo điều kiện để mở rộng đầu tư phát triển. Đầu tư của ngân sách nhà nước vào việc nâng cấp, cải thiện và xây mới các cơ sở hạ tầng, hệ thống tài chính, ngân hàng đều hết sức cần thiết nhằm làm cho môi trường đầu tư trở nên hấp dẫn hơn. Nhưng vốn đầu tư cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng là rất lớn và nếu chỉ dựa vào vốn đầu tư trong nước thì không thể tiến hành được, do đó ODA sẽ là nguồn vốn bổ sung hết sức quan trọng cho ngân sách nhà nước. Một khi môi trường đầu tư được cải thiện sẽ làm tăng sức hút dòng vốn FDI. Rõ ràng là ODA ngoài việc bản thân nó là một nguồn vốn bổ sung quan trọng cho phát triển, nó còn có tác dụng nâng cao trình độ khoa học công nghệ, tạo ra lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư và phát huy hết được tiềm năng phát triển của tỉnh, điều chỉnh cơ cấu kinh tế và làm tăng khả năng thu hút vốn từ nguồn FDI, góp phần quan trọng vào việc phấn đấu đưa Vĩnh Phúc trở thành một tỉnh công nghiệp.

Xin ông cho biết trong thời gian tới Vĩnh Phúc sẽ làm gì để thu hút tốt nguồn vốn ODA?

Theo quy hoạch chung đô thị Vĩnh Phúc đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2011 (Quyết định 1883/QĐ-TTG, ngày 26/10/2011); Chương trình phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật khung đô thị Vĩnh Phúc giai đoạn 2013 – 2020 theo Quyết định 2260/QĐ-CT ngày 22/8/2013 của Chủ tịch UBND tỉnh, tổng nhu cầu vốn đầu tư hạ tầng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc khoảng 38.765 tỷ VNĐ. Trong đó, giai đoạn 2014 – 2020 dự kiến nhu cầu khoảng 25.150 tỷ VNĐ, nhu cầu còn lại giai đoạn sau 2020 khoảng 13.615 tỷ VNĐ. Ngoài chương trình hạ tầng khung đô thị, nhu cầu đầu tư các dự án từ ngân sách nhà nước và nguồn vốn khác do dân tự huy động khoảng 18.365 tỷ VNĐ. Về lĩnh vực vốn ODA, tỉnh Vĩnh Phúc không thuộc  được ưu tiên cũng như thuộc lĩnh vực tập trung các chương trình, dự án sử dụng ODA và vốn vay ưu đãi theo Quyết định 106/QĐ-TTg ngày 10/01/2012 về việc phê duyệt Đề án định hướng thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA giai đoạn 2011 – 2015 của Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy, tỉnh đang đứng trước nguy cơ giảm tốc độ phát triển so với tiềm năng và thậm chí tụt hậu so với các tỉnh có điều kiện kinh tế xã hội tương đồng nếu như không khơi thông được nguồn vốn quan trọng – vốn ODA và vốn vay ưu đãi quốc tế. Bài học của Việt Nam cho thấy, chỉ khi huy động được nguồn ODA với hạn mức vốn lớn thì mới có khả năng đầu tư tập trung vào các dự án có quy mô lớn, trọng điểm, mang tính đột phá trong phát triển kinh tế xã hội, tạo cú huých trong giai đoạn phát triển mới của cả tỉnh.

Việc vận động ODA của tỉnh Vĩnh Phúc được xác định đột phá bằng quan điểm “vay – trả” theo định hướng các nhà tài trợ đang áp dụng cho Việt Nam. Đây cũng là quan điểm mà lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư khuyến nghị tỉnh nên áp dụng trong các cuộc tiếp xúc để vận động ODA. Các khoản lãi vay sẽ đề nghị Chính phủ hỗ trợ tới mức tối đa, còn lại tỉnh sẽ cân đối nguồn vốn. Các lĩnh vực và dự án định hướng vào vận động gồm: Phát triển hạ tầng khung đô thị Vĩnh Phúc theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Tập trung cải thiện môi trường sống bền vững theo hướng “xanh” hoá đô thị trung tâm Vĩnh Yên; Kiểm soát lũ lụt và quản lý nguồn nước, tập trung cải thiện môi trường đầu tư, thu hút đầu tư FDI công nghệ cao, sử dụng ít năng lượng, phát huy lợi thế về vị trí …; Khơi dậy và phát triển tiềm năng du lịch, dịch vụ nghỉ dưỡng, du lịch tâm linh, phát triển dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Phát triển dịch vụ khám chữa bệnh hiện đại thông qua vận động vốn đầu tư các bệnh viện lớn đã được quy hoạch trên địa bàn tỉnh (Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Sản Nhi và Trung tâm ung bướu). Tất cả nhằm đặt nền móng cho sự tăng trưởng tương ứng với tiềm năng và đảm bảo phát triển toàn diện, bền vững.

Ông có thông điệp gì muốn gửi tới các nhà đầu tư, viện trợ ODA Nhật Bản?

Tỉnh Vĩnh Phúc luôn nỗ lực hơn để cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, phấn đấu “đến năm 2015 xây dựng tỉnh Vĩnh Phúc cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp; trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 và trở thành thành phố Vĩnh Phúc vào những năm 20 của thế kỷ XXI”. Mục tiêu đó đòi hỏi tỉnh Vĩnh Phúc phải khai thác và phát huy tối đa các nguồn lực cho đầu tư phát triển, đặc biệt là phát triển doanh nghiệp. Đến nay, tỉnh đã hoàn thành quy hoạch Vùng tỉnh, quy hoạch chung đô thị Vĩnh Phúc đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; quy hoạch phát triển 16 Khu công nghiệp đến năm 2020, với diện tích trên 5 nghìn héc ta. Đồng thời Vĩnh Phúc phát triển đô thị và dịch vụ theo hướng hiện đại. Tỉnh Vĩnh Phúc muốn gửi lời cảm ơn trân trọng đến các nhà đầu tư, viện trợ ODA Nhật Bản đã đồng hành và đầu tư vào tỉnh Vĩnh Phúc trong những năm qua. Vĩnh Phúc đánh giá cao những đóng góp của các nhà đầu tư và viện trợ ODA Nhật Bản và sẽ cùng với các nhà đầu tư, nhà tài trợ nâng cao chất lượng, hiệu quả sử dụng vốn trong thời gian tới. Tỉnh Vĩnh Phúc cũng mong muốn các nhà đầu tư, các nhà tài trợ tiếp tục ủng hộ tỉnh trong công cuộc phát triển kinh tế xã hội.