“Các hoạt động nghiên cứu cơ bản về tinh thần kinh doanh xã hội vẫn còn bị bỏ ngỏ”

Đây là nhận xét của nhiều đại biểu khi tham dự Hội thảo quốc gia với chủ đề “Doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam: Vai trò của trường đại học và các tổ chức nghiên cứu” diễn ra vừa qua tại HN. Mục tiêu của hội thảo là tăng cường sự cam kết của các giảng viên, nhà nghiên cứu và các trường đại học trong việc lồng ghép, phát triển việc giảng dạy doanh nghiệp xã hội, từ đó xây dựng được một mạng lưới các nhà học thuật về vấn đề này, tạo nền tảng cho các hoạt động giảng dạy và nghiên cứu về doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam và trong khu vực.

Hội thảo đã thu hút trên 120 đại biểu là các nhà nghiên cứu, giảng dạy và quản lý đào tạo các trường đại học về doanh nghiệp xã hội, đại diện từ các tổ chức dân sự và các doanh nghiệp xã hội tham gia. Hội thảo do Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp với Hội đồng Anh Việt Nam tổ chức trong khuôn khổ hợp tác về chương trình thúc đẩy việc đưa khái niệm doanh nghiệp xã hội vào giảng dạy tại các trường đại học giai đoạn 2014-2015.

Doanh nghiệp xã hội đã xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới và được công nhận chính thức bởi hệ thống pháp luật, được tạo cơ hội tiếp cận với các dự án đầu tư công, cũng như được hỗ trợ các cơ chế về thuế. Ở Việt Nam, doanh nghiệp xã hội đã tồn tại từ lâu dưới hình thức các hợp tác xã, các cơ sở kinh doanh dành cho người tàn tật. Cuối năm 2014, Luật Doanh nghiệp sửa đổi đã ghi nhận doanh nghiệp xã hội là một hình thức doanh nghiệp, sử dụng ít nhất 51% lợi nhuận phục vụ các mục tiêu xã hội và môi trường, như đăng ký. Đã có một số tổ chức phi lợi nhuận chuyên về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp xã hội. Theo thống kê năm 2012 của Hội đồng Anh và Trung tâm hỗ trợ sáng kiến phục vụ cộng đồng (CSIP), hiện có khoảng hơn 200 doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS Trần Thọ Đạt – Hiệu trưởng trường ĐH KTQD khẳng định: DNXH không chỉ là nơi tạo việc làm và tăng thu nhập mà còn là nơi thực hiện sứ mệnh giải quyết các vấn đề xã hội của cộng đồng. Hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp này không chỉ được đo lường bằng tiêu chí lợi nhuận mà còn phải tính đến các giá trị và lợi ích xã hội mà DNXH đóng góp cho cộng đồng. Bản chất của mô hình DNXH là phục vụ các lợi ích xã hội bằng lợi nhuận của chính doanh nghiệp, qua đó góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Theo ông Giles Lever – Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam, DNXH đang trở thành trào lưu phát triển rất nhanh trên thế giới. Vương quốc Anh cũng là một nước có nhiều kinh nghiệm trong phát triển DNXH. Hiện nay có khoảng 62 nghìn DNXH đang hoạt động tại Vương quốc Anh và góp phần giải quyết những vấn đề xã hội và lợi ích cộng đồng ở Vương quốc Anh hàng năm.Với những thành công đó, Vương quốc Anh rất mong muốn được chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác và góp phần thúc đẩy DNXH ở Việt Nam phát triển.

Ông Giles Lever khẳng định, các trường Đại học và các tổ chức nghiên cứu có vai trò quan trọng trong việc đề xuất các ý tưởng, sáng kiến về mô hình và kiến nghị chính sách với chính phủ nhằm phát triển DNXH ở Việt Nam. Do đó, hội thảo này là vô cùng cần thiết và có ý nghĩa. Thông qua Hội thảo, các bạn trẻ, nhà nghiên cứu, các tổ chức dân sự và các doanh nghiệp xã hội có thể nhìn nhận rõ về vai trò cũng như khả năng phát triển của DNXH ở Việt Nam, đồng thời đào tạo cho họ những kĩ năng, kiến thức cần thiết về DNXH.

Ông Giles Lever cho rằng, Việt Nam bây giờ đang có nền tảng vững chắc và cơ hội lớn để phát triển Doanh nghiệp xã hội, nhất là khi Luật Doanh nghiệp sửa đổi của Việt Nam có hiệu lực. Ông cũng hi vọng một mạng lưới các cá nhân, tổ chức sẽ được hình thành, góp phần thúc đẩy DNXH phát triển ở Việt Nam nói riêng và trên toàn cầu nói chung.

Được biết, từ năm 2012 đến nay, Hội đồng Anh Việt nam phối hợp với một số trường đại học hàng đầu tại Việt nam đã thực hiện nhiều hoạt động nâng cao nhận thức cho các trường đại học, đặc biệt là chuỗi hội thảo và đào tạo giảng viên mà Hội đồng Anh Việt Nam phối hợp với Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức. Các khái niệm về doanh nghiệp xã hội, tinh thần kinh doanh xã hội đã bắt đầu được lồng ghép đưa vào giảng dạy trong một số trường đại học khối kinh tế và quản trị kinh doanh. Tuy nhiên, việc đưa vào giảng dạy mới ở mức độ tự nguyện của một số giảng viên, chưa được chính thức hóa vào giáo trình, bài giảng của các khoa và trường. Ngoài ra, các hoạt động nghiên cứu cơ bản về doanh nghiệp xã hội và tinh thần kinh doanh xã hội gần như vẫn còn bỏ ngỏ ở Việt Nam cũng như trong khu vực.

Quynh Chi