Doanh nghiệp cần tham vấn thông tin và tái cấu trúc để hội nhập

Liên tiếp đưa ra những nhận định khá khả quan về tốc độ cũng như xu hướng tăng trưởng của nền kinh tế trong năm 2015 là nội dung của hai bản Báo cáo kinh tế vĩ mô vừa được công bố mới đây của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia và Viện Nghiên cứu kinh tế và Chính sách (VEPR).

Lo cho nông nghiệp và dịch vụ

Ở góc độ vĩ mô hơn, trong bản Báo cáo kinh tế vĩ mô thường kỳ mới được công bố của mình, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, sở dĩ có nhận định khả quan về nền kinh tế Việt Nam là do tổng cầu của toàn nền kinh tế đang có sự chuyển dịch tích cực, trong khi đó, hai ngành chủ lực là công nghiệp và xây dựng cũng đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Cụ thể theo số liệu của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tính tổng vốn đầu tư phát triển quý 1-2015 tăng 9,1% so với cùng kỳ, cao hơn nhiều so với mức tăng cùng kỳ năm 2014 (3,8%). Đặc biệt, vốn đầu tư từ khu vực dân doanh tăng khá. Điều đó được phản ánh qua con số tăng trưởng tín dụng tăng 2,78% tính đến 20-4 (cùng kỳ năm 2014 chỉ tăng 0,53%). Trong khi đó, tiêu dùng cũng được cải thiện tích cực, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 4 tháng đầu năm sau khi loại trừ yếu tố giá tăng gần 8% so với cùng kỳ năm 2014, cao hơn nhiều mức tăng của cùng kỳ 3 năm trước (cùng kỳ các năm 2012, 2013, 2014 tăng lần lượt là 6,1%; 4,6%; 5,5%). Cũng theo nhận định của các chuyên gia Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn tăng trưởng nhanh và bền vững, điều này có được nhờ vào các cân đối vĩ mô lớn đang được duy trì và tạo dư địa tốt.

Tuy nhiên cũng trong bản Báo cáo này, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng lưu ý đến một số thách thức còn tồn tại trong tổng thể nền kinh tế. Đó là sự tăng trưởng chậm lại ở khu vực dịch vụ và nông nghiệp. Theo đó, khu vực nông, lâm, thủy sản chỉ tăng trưởng 2,14% trong quý 1-2015, thấp hơn so với mức 2,37% của cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, xuất khẩu có dấu hiệu tăng trưởng chậm. Con số thống kê cho thấy, tính chung trong 4 tháng đầu năm 2015, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 50,1 tỷ USD, chỉ tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2014, thấp hơn nhiều mức tăng 16,9% của 4 tháng đầu năm 2014. Kim ngạch hàng hóa nhập khẩu 4 tháng đầu năm nay ước đạt 53,1 tỷ USD, đưa mức nhập siêu 4 tháng đầu năm lên gần 3 tỷ USD, bằng 6% tổng kim ngạch xuất khẩu - cao hơn mục tiêu Quốc hội đề ra 5%.

GDP năm 2015 sẽ đạt 6,3%

Nhận định tích cực của  VEPR trong Báo cáo Kinh tế vĩ mô quý I/2015 cho biết nền kinh tế Việt Nam sẽ có mức tăng trưởng đạt 6,3% trong năm nay. Theo phân tích của VEPR ngành công nghiệp chế tạo tiếp tục là động lực chính đóng góp vào chỉ số tăng trưởng của Việt Nam. Cụ thể, dựa theo mức độ sử dụng lao động và chỉ số sản xuất công nghiệp, có thể thấy mức tăng này chủ yếu đến từ các dây chuyền mới đưa vào vận hành của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại các tỉnh Thái Nguyên, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Quảng Nam, Cần Thơ, và Vũng Tàu. Theo đó, trong quý I/2015, nhiều dự án đầu tư nước ngoài lớn sẽ đi vào vận hành như dự án của LG tại Hải Phòng, Samsung Display tại Bắc Ninh, và nhiều dự án dệt may, da giầy khác sẽ tiếp tục duy trì sức tăng trưởng của ngành công nghiệp năm 2015. Tiềm năng tăng trưởng trong các năm sau phụ thuộc nhiều vào khả năng thu hút vốn FDI mới và khả năng hồi phục và tăng cường liên kết của các doanh nghiệp trong nước với mạng lưới sản xuất khu vực.

Mặc dù nhận định nền kinh tế Việt Nam trong năm 2015 có mức tăng trưởng cao nhưng VEPR cũng không quên phân tích đến mặt hàng giá dầu có ảnh hưởng lớn đến tốc độ tăng trưởng của toàn hệ thống vĩ mô nền kinh tế. Theo bối cảnh này, VEPR đưa ra dự báo kịch bản giá dầu trung bình cả năm khoảng 60 USD/thùng, VEPR dự báo mức tăng trưởng kinh tế năm 2015 đạt 6,3%. Ngoài ra, giá cả các loại hàng hóa cơ bản có khả năng duy trì xu hướng giảm cho đến hết năm 2015, nhưng giá dầu sẽ biến động rộng, gia tăng tính dễ biến động của tỉ lệ lạm phát. Lạm phát trung bình cả năm sẽ xấp xỉ 1% nếu không có những điều chỉnh giá trong dịch vụ công (y tế, giáo dục), thuế (bảo vệ môi trường) và phí (cầu đường). Do những điều chỉnh này, lạm phát có thể ở quanh mức 3% vào cuối năm.

Trước những biến động kinh tế nêu trên, theo VEPR một số chỉ tiêu kinh tế lớn trong kế hoạch 5 năm 2011-2015 sẽ có thể chưa đạt được như kỳ vọng. Do đó hướng điều hành tới VEPR đề xuất là Chính phủ nên tạo ra môi trường vĩ mô lành mạnh và thể chế kinh tế hoà hợp cho các tầm nhìn dài hạn. Cải cách thể chế kinh tế cần thêm những sự đột phá và chủ động tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân.

VEPR cũng cho rằng, hiện các doanh nghiệp trong nước đang phải tìm mọi cách chống chọi thụ động với các quy tắc mới của hội nhập kinh tế. Khiến cho cộng đồng doanh nghiệp Việt nếu càng hội nhập càng sâu thì lực lượng này càng mỏng đi và không tạo dựng lợi thế cạnh tranh riêng và dài hạn. Do đó, Chính phủ cần tạo điều kiện để cộng đồng doanh nghiệp được tiếp cận nhiều nhất các nguồn thông tin, tham vấn nội dung đàm phán và có thời gian tái cấu trúc để đón trước thì hội nhập kinh tế mới bớt tính hình thức và mang lại ảnh hưởng tích cực./.

Anh Phương