M&A ngân hàng: Những cuộc chuyển giao mạnh mẽ

Những ngày cuối tháng 5 diễn ra 2 cuộc sáp nhập lớn giữa các ngân hàng, ngày 22/5, đã diễn ra lễ ký kết bộ hồ sơ sáp nhập PGBank vào VietinBank và ngày 25/5, MHB sáp nhập vào BIDV.

Kể từ ngày 25/5, toàn bộ hệ thống MHB  đều hoạt động với tư cách pháp lý của BIDV. Công tác hoán đổi cổ phiếu 1:1 và việc chuyển đổi nhận diện thương hiệu MHB sang BIDV cũng sẽ hoàn tất cùng ngày. Theo đó, toàn bộ tiến trình từ lúc bắt đầu cho đến khi hoàn tất chỉ diễn ra trong vòng 55 ngày.

Chủ tịch Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam - BIDV Trần Bắc Hà khẳng định, đây là thương vụ sáp nhập nhanh nhất và đúng chuẩn. Ngay trong ngày 25/5 toàn bộ hệ thống nhận diện thương hiệu, hội sở chính, 44 chi nhánh và 187 phòng giao dịch của MHB trên toàn quốc sẽ chuyển thành BIDV.

Trước, đó, ngày 22/5, VietinBank chính thức tiếp nhận PGBank. Sau vụ sáp nhập này, VietinBank có tổng tài sản tăng trên 25 nghìn tỷ đồng; vốn điều lệ tăng 3 nghìn tỷ đồng, trở thành NH đứng đầu hệ thống về vốn điều lệ. NH này cũng có thêm  16 chi nhánh, 63 phòng giao dịch và quỹ tiết kiệm từ mạng lưới PGBank.  VietinBank sẽ mở thêm thị trường tới các tuyến xã, thôn và cung cấp dịch vụ ngân hàng tới 2.200 cây xăng trong hệ thống Petrolimex và 4.000 cây xăng đại lý của Petrolimex. Điểm cộng của thương vụ này còn là thỏa thuận với Petrolimex mà theo đó, với thời hạn hợp tác tối thiểu 10 năm, không hủy ngang, VietinBank có thể độc quyền bán các sản phẩm dịch vụ tài chính NH qua hệ thống nội bộ và đại lý của Petrolimex.

Về BIDV, sau thương vụ sáp nhập MHB, BIDV đã bổ sung thêm nguồn lực tài chính với tổng tài sản tăng lên thành 700.000 tỷ đồng. Vốn điều lệ của NH này sau sáp nhập đạt hơn 34.000 tỷ đồng. BIDV sẽ có thêm 240 điểm giao dịch và mối quan hệ đại lý với gần 300 ngân hàng trong và ngoài nước tại 50 quốc gia trên thế giới. Toàn hệ thống có 1.000 điểm giao dịch trên toàn quốc với nhân sự hơn 24.000 cán bộ công nhân viên. Với lợi thế của MHB, BIDV sẽ thực hiện nhanh và tốt hơn chiến lược thâm nhập vào lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ cao, chú trọng chăn nuôi quy mô lớn và nông nghiệp canh tác trên công nghệ của Isarel và Nhật Bản.

Các thương vụ sáp nhập rất lớn của ngành NH đã diễn ra rất suôn sẻ. Trong gần hai tháng qua, khi thông tin sáp nhập được công bố, hoạt động rút tiền từ PGBank và MHB không có dấu hiệu bất thường, trong khi tiền gửi vẫn bình thường.

Điều này cũng dễ lý giải bởi các NH đều thuộc sở hữu chi phối của Nhà nước. Ông Trần Bắc Hà đánh giá: “MHB có thanh khoản tốt và nợ xấu rất thấp, trong khi Nhà nước còn nắm giữ trên 90% giá trị NH, nên thực tế, chỉ là việc ông chủ chuyển của cải của mình từ túi này sang túi khác”.

Các chuyên gia quan sát cũng chung nhận định: Thị trường tài chính rất  nhạy cảm,  việc các NH lớn sáp nhập NH nhỏ sẽ giảm gánh nặng cho Chính phủ trong việc ôm nợ xấu. Quá trình M&A ngành NH còn nhằm đạt được kỳ vọng mục tiêu kiểm soát nợ xấu 3% vào cuối năm nay.

Tuy nhiên quá trình tái cơ cấu NH vẫn chưa thể đụng tới cốt lõi vấn đề là sở hữu chéo và nợ xấu chưa được giải quyết triệt để. Nhóm NHTM nhà nước thống trị hệ thống, số còn lại, đông nhưng yếu thế, do không được cạnh tranh bình đẳng

Về quá trình tái cơ cấu ngành NH, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình từng đưa ra nhận định: Kết quả cơ cấu lại NH đã góp phần đưa 11 ngân hàng của Việt Nam lọt vào danh sách 1.000 ngân hàng thế giới năm 2014, do tờ tạp chí The Banker công bố.  Ngoài ra, trong xếp hạng NH khu vực Đông Nam Á về chỉ số an toàn vốn cấp 1, các NH Việt Nam chiếm đa số trong top 10.

Chủ trương của NHNN nhằm đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nhắm tới việc sáp nhập các NH nhỏ yếu kém vào các NH lớn, kể cả việc M&A giữa các NH lớn với nhau. Do đó, M&A trong lĩnh vực này sẽ còn sôi động trong giai đoạn tới. Mục tiêu của NHNN là giảm xuống còn 20 NH trong toàn hệ thống và riêng năm nay, có khoảng 6 - 7 thương vụ sáp nhập. Hiện tại, thị trường chờ đợi các thương vụ M&A trong thời gian tới sau những diễn biến sôi động của tháng 5/2015.

Bảo Châu