Ứng dụng công nghệ cao xây dựng mô hình Cánh đồng mẫu lớn

So với cả nước, An Giang là tỉnh khởi xướng, đi đầu trong phong trào xây dựng Cánh đồng mẫu lớn (CĐML), thực hiện quy trình sản xuất liên kết "4 nhà". Đến nay mô hình CĐML thực hiện theo hình thức liên kết giữa DN và nông dân trên địa bàn tỉnh đã mang lại hiệu quả sản xuất tốt, hấp dẫn người nông dân.

Thực hiện Nghị định 09/NĐ - CP ngày 4/11/2010 về kinh doanh xuất khẩu gạo và hưởng ứng phong trào xây dựng CĐML của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tỉnh An Giang đã triển khai mô hình Cánh đồng lớn (CĐL) rộng khắp trong toàn tỉnh. Trong suốt quá trình thực hiện, Sở NN&PTNT đã chủ động kêu gọi các DN tham gia xây dựng vùng nguyên liệu, cung ứng vật tư đầu vào; vận động nông dân hợp tác sản xuất theo các tổ hợp tác (THT) hoặc hợp tác xã (HTX) để liên kết với DN, nhờ đó mối liên kết sản xuất, tiêu thụ giữa DN và nông dân ngày càng chặt chẽ hơn, mô hình CĐL được định hình rõ nét hơn. Trong năm 2012, tổng diện tích triển khai mô hình đạt 22.950ha, tăng 9.800ha so với năm bắt đầu (2011), chiếm tỷ lệ 3,67% tổng diện tích gieo trồng năm 2012.

Đặc biệt năm 2013, thực hiện Chỉ thị 1965/CT-BNN-TT ngày 13/6/2013 của Bộ NN&PTNT về việc đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo mô hình CĐL và Quyết định 62/2013/QĐ - TTg ngày 25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng CĐL; UBND tỉnh đã rất quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện cho Sở NN&PTNT triển khai mạnh mẽ các hoạt động xúc tiến các liên kết trong xây dựng mô hình CĐL trên toàn tỉnh, trước hết là tạo điều kiện cho DN tham gia xây dựng vùng nguyên liệu theo nhu cầu. Đẩy mạnh triển khai rộng khắp công tác xúc tiến liên kết, tuyên truyền, vận động nông dân tham gia; đồng thời tích cực hỗ trợ kỹ thuật, cùng tham gia vào quá trình sản xuất với bà con. Nhờ đó vụ Đông Xuân 2013 - 2014 có 20 DN tham gia mô hình, ký hợp đồng tiêu thụ với nông dân hoặc ký hợp đồng thông qua HTX, THT trên diện tích 11.833ha, chiếm 5% diện tích sản xuất lúa trên toàn tỉnh. Kết quả thực tế cho thấy, giá thành sản xuất cho cây lúa trong CĐL đã giảm bình quân từ 10% đến 20% tổng chi phí đầu tư sản xuất, tiết kiệm nhiều chi phí cho nông dân. Đa số DN cam kết thu mua lúa với giá cao hơn giá thị trường từ 50 - 100 đồng/kg và kèm theo nhiều chính sách hỗ trợ giống, vật tư, phân bón khác. Giám đốc Sở NN&PTNT – ông Trần Anh Thư cho biết mặc dù việc thực hiện hợp đồng và thu mua cuối vụ chỉ đạt 62% diện tích đã ký nhưng đã mang lại những tín hiệu rất khả quan trong việc xác định được một số DN có chiến lược kinh doanh dài hạn và ổn định.

Tuy nhiên trong năm 2014, do một số DN mới tham gia thăm dò trong năm 2013 gặp khó khăn về vốn và thị trường, không thể tiếp tục triển khai thực hiện nên chỉ có trung bình 15 DN tham gia thu mua, diện tích CĐL cũng giảm nhẹ còn 332.781ha, chiếm 5,22% diện tích gieo trồng.

Để tiến tới nhân rộng mô hình CĐL, tỉnh An Giang sẽ tập trung xây dựng CĐL theo phương châm 4H: "Phải hợp tác - Phải hiện đại - Phải hài hòa, thân thiện môi trường - Phải hiệu quả"; tổ chức lại sản xuất theo hướng nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo. Xây dựng CĐL nhằm tạo các vùng nguyên liệu lúa gạo với quy mô, diện tích sản xuất lớn, tạo ra sản phẩm hàng hóa chất lượng cao, đồng nhất và đồng chất, tiến tới xây dựng thương hiệu lúa gạo. Theo đó trong giai đoạn 2015 - 2020 An Giang phấn đấu đạt 58% diện tích chuyên canh lúa thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ theo hợp đồng (khoảng 90.000ha); trong đó có 15% diện tích thực hiện theo đúng tiêu chí CĐL. Giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa sao cho DN có lãi bình quân 32,5% so với giá thành sản xuất. Tỉnh cũng sẽ đẩy mạnh thực hiện xây dựng mô hình cánh đồng mẫu trồng lúa theo hướng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Ông Thư cho biết, dự án Xây dựng mô hình CĐML trồng lúa theo hướng ứng dụng công nghệ cao đã được UBND tỉnh An Giang phê duyệt tại Quyết định 403/QĐ-UBND ngày 21/3/2014, do Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Định Thành chủ trì thực hiện và đã triển khai thực hiện mô hình điểm qua 2 vụ tại xã Vọng Thê - huyện Thoại Sơn. Từ những tín hiệu tích cực ở các mô hình điểm, cơ quan chủ trì đang xin chủ trương được nhân rộng mô hình điểm ra các xã lân cận trên địa bàn huyện Thoại Sơn như: Thị trấn Óc Eo, xã An Bình, xã Tây Phú...

Để phát huy kết quả sản xuất trong CĐL về quy mô, hiệu quả sản xuất trong các năm tiếp theo, tỉnh An Giang tiếp tục nhân rộng chuỗi liên kết trong triển khai CĐML qua các hoạt động trọng điểm như: hỗ trợ DN tiêu thụ lúa gạo xây dựng các vùng nguyên liệu đáp ứng nhu cầu của chính DN tham gia; tổ chức đối thoại giữa DN với chính quyền địa phương và nông dân để cùng tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện liên kết; vận động nông dân tham gia liên kết trong CĐL, ký hợp đồng tiêu thụ với DN thông qua HTX hoặc THT.

 Mỹ Châu