Việt Nam cần 40 tỷ USD cho giai đoạn 2016-2020

Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, trong giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội 2016-2020, Việt Nam cần huy động số vốn ODA đầu tư khổng lồ lên đến 39,5 tỷ USD. Đây cũng chính là đề án “Định hướng thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài thời kỳ 2016 – 2020”, vừa được Chính phủ phê duyệt mới đây.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, qua tổng hợp báo cáo từ các bộ, ngành, địa phương tổng nhu cầu huy động và sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi thời kỳ 2016 - 2020  khoảng 39,5 tỷ USD (gần 900  ngàn tỷ đồng). Trong đó, các dự án nhóm A có mức độ tiêu thụ nguồn vốn lớn vẫn tập trung vào ngành giao thông, kết cấu hạ tầng, phát triển đô thị, nông nghiệp và phát triển nông thôn, môi trường, giáo dục và đào tạo, y tế, khoa học và công nghệ.

Trong tổng số gần 40 tỷ USD nói trên, vốn chuyển tiếp từ giai đoạn 2011- 2015 do chưa giải ngân kịp khoảng 22 tỷ USD. Căn cứ vào tiến độ thực hiện các chương trình và dự án đã ký kết, tổng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi nói trên dự kiến giải ngân thời kỳ 2016 -2020  phải đạt khoảng 25-30 tỷ USD, bình quân đạt 5 - 6 tỷ USD/năm, tăng 14% so với thời kỳ 2011 - 2015 và chiếm khoảng 55% - 66% vốn đầu tư phát triển huy động từ bên ngoài.

Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách là vào thời điểm hiện tại, Việt Nam đã mất vị trí là quốc gia có mức thu nhập trung bình. Đồng nghĩa với điều này là hầu hết các quốc gia, nhà tài trợ quốc tế sẽ có những điều chỉnh chính sách viện trợ vốn mạnh mẽ. Đồng nghĩa với việc các đối tác sẽ chuyển từ hình thức viện trợ sang quan hệ làm ăn.

Đứng trước những đòi hỏi khách quan và bức thiết của thực tế đem lại, yêu cầu cấp bách của việc xây dựng Đề án ODA 2016-2020 để định hướng chính sách và đề ra những giải pháp đảm bảo huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 – 2020 là vô cùng cần thiết. Chủ chương chung của Chính phủ là cần dựa vào sức mình là chính, đồng thời tích cực và chủ động huy động các nguồn vốn ngoài nước, trong đó nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi tiếp tục có vai trò dẫn dắt, đi đầu.

Song song với đó, Chính phủ cũng yêu cầu các bộ quản lý chuyên ngành, các địa phương cần tiếp tục xây dựng đẩy mạnh nhiều chính sách và giải pháp thu hút, quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi trên cơ sở các nguyên tắc chỉ đạo và lĩnh vực ưu tiên đề ra trong Đề án này để tạo nguồn vốn gối đầu và các tiền đề bền vững cho giai đoạn sau năm 2020. Chính phủ cũng là đầu mối, thống nhất quản lý nhà nước và vốn vay ưu đãi trên cơ sở phân cấp gắn với trách nhiệm, quyền hạn, năng lực quản lý và tính chủ động của các ngành, các cấp; bảo đảm sự phối hợp quản lý, kiểm tra và giám sát chặt chẽ của các cơ quan đơn vị có liên quan.

Về phương châm sử dụng vốn, Chính phủ chỉ đạo cần vốn ODA là nguồn lực kinh tế quan trọng của toàn xã hội. Do đó, phải được xem xét, cân đối và lựa chọn trong tổng thể các nguồn vốn đầu tư phát triển, phải bám sát các mục tiêu của chiến lược nợ công và nợ nước ngoài của quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, Kế hoạch đầu tư công trung hạn và Kế hoạch tài chính trung hạn 5 năm 2016 - 2020, đảm bảo các chỉ số nợ công, nợ chính phủ và mức bội chi ngân sách nhà nước trong giới hạn cho phép.

Một giải pháp khác giúp trong sạch và lành mạnh hóa nguồn vốn ODA cũng được Chính phủ đề cập đến là các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan phải tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá việc sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi, bảo đảm hiệu quả đầu tư, chất lượng công trình và theo đúng quy định của pháp luật; chủ động ngăn ngừa và xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí tránh thất thoát nguồn lực quan trọng này.

Anh Phương