Thực thi Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp: Còn vướng mắc

Được thực hiện từ 1/7/2015 (Luật Doanh nghiệp sửa đổi, bổ sung) và  tháng 8/2015 (Luật Đầu tư) nhưng việc bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện các văn bản pháp luật “vẫn chưa có sự tiến triển rõ rệt và đồng bộ dẫn đến sự mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật, gây vướng mắc cho DN và nhà đầu tư” – nhận định của Tổ Công tác thi hành Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp tại cuộc họp lần thứ lần thứ 2 mới được tổ chức tại Hà Nội.

Tồn tại lớn nhất – theo nhận định của đại diện Tổ công tác là tình trạng các văn bản pháp luật được ban hành trước thời điểm Luật Đầu tư có hiệu lực vẫn chưa được điều chỉnh hoàn thiện để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với những cải cách của Luật Đầu tư.

Có tồn tại hệ thống “pháp luật riêng”?

Trong thực tế đã xuất hiện tình trạng cơ quan có thẩm quyền chậm trễ trong việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bán buôn, bán lẻ. Vướng mắc xuất phát từ việc còn tồn tại song song hai văn bản Luật cùng điều chỉnh vấn đề này. Theo Nghị định 23/2007/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hoá và các hoạt động có liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa yêu cầu cơ quan đăng ký đầu tư phải lấy ý kiến của Bộ Công Thương và chỉ cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư nước ngoài nếu được Bộ Công Thương chấp thuận bằng văn bản. Trong khi đó theo tinh thần cải cách của Luật Đầu tư và Nghị định 118/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng thi hành Luật Đầu tư đã phủ định yêu cầu về hồ sơ thủ tục liên quan đến lĩnh vực này của Nghị định 23/2007/NĐ-CP. Đứng trước sự mâu thuẫn này, chỉ có một số cơ quan cấp phép địa phương thực hiện đúng tinh thần văn bản ra đời sau phủ định hiệu lực của văn bản trước, còn lại phần lớn các cơ quan cấp phép đều lưỡng lự, gây nên sự chậm trễ, ách tắc và khiến các nhà đầu tư bức xúc, lo ngại; thậm chí đã có ý kiến cho rằng trong lĩnh vực này còn tồn tại một hệ thống “pháp luật riêng”.

DN Nhật Bản quan ngại về rủi ro trong môi trường đầu tư  

Trong Báo cáo Điều tra thực trạng hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam 2015 vừa được Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) công bố cho thấy mối lo ngại lớn nhất của hầu hết các doanh nghiệp và nhà đầu tư Nhật Bản vẫn là những những rủi ro trong môi trường  đầu tư kinh doanh, trong đó đặc biệt là các yếu tố liên quan trực tiếp đến hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh của DN như thủ tục hành chính, chính sách thuế, hệ thống pháp luật, khả năng cung ứng nguyên liệu, linh kiện trong nước.

Theo công bố của Jetro trên 63% ý kiến DN cho rằng hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, vận hành chưa minh bạch (tăng 3% so với báo cáo điều tra năm 2014), 61,1% đánh giá thủ tục hành chính vẫn còn phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp (tăng 8,4%), 53,9% doanh nghiệp cho rằng chế độ, thủ tục thuế quan vẫn còn phiền hà (tăng 2,3%) và 48,3% ý kiến cho rằng cơ sở hạ tầng như điện, vận tải, giao thông liên lạc của Việt Nam vẫn chưa hoàn thiện (tăng tới 6,1%). Những đánh giá này khiến Việt Nam rơi vào vị trí thứ 3 về độ rủi ro trong 15 quốc gia. Theo ông Kawada Atsusuke, Trưởng Đại diện Văn phòng JETRO tại Hà Nội, vấn đề lớn nhất của Việt Nam hiện nay vẫn là việc giải thích luật giữa các bộ ngành, địa phương và cán bộ phụ trách không giống nhau nên gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.

Để giải quyết tồn tại này, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), Trưởng ban thư ký Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư cho biết sẽ báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhưng quan điểm của tôi là “phải thực hiện theo luật”, ông Cung nói.

Nguyễn Thanh