86% người lao động dệt may và da giày có nguy cơ thất nghiệp

09:54:34 | 20/12/2016

Đó là con số được đưa ra tại buổi Hội thảo: “Phát triển quan hệ đối tác nhằm thúc đẩy quan hệ lao động hài hòa trong doanh nghiệp” diễn ra sáng ngày 15/12/2016 tại TP.HCM. Cũng theo ông Võ Tân Thành, Phó chủ tịch VCCI, 2 ngành thâm dụng lao động là dệt may và giày da là 2 ngành bị đe dọa nhiều nhất dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4. Chính từ quan hệ cung cầu trong thời gian tới sẽ tác động đến quan hệ lao động.

Gần đây nhất, chúng ta đã được nghe thông tin từ một trong những công ty thương mại điện tử quy mô toàn cầu là Amazon cho thử nghiệm Cửa hàng tiện lợi mới Amazon Go: Không thu ngân, không quầy tính tiền. Sự ra đời của Amazon Go còn có ý nghĩa quan trọng trong việc định hình tương lai của ngành bán lẻ tại Mỹ, là dạng siêu thị tiên tiến cho phép người dùng có thể nhặt hàng hóa rồi đi về mà không cần thanh toán tại quầy. Khi bước ra khỏi cửa siêu thị, giá trị hàng hóa sẽ tự động được tính vào tài khoản Amazon trực tuyến của khách hàng. Tuy nhiên ở luồng ý kiến ngược lại mà theo Forbes đưa ra “Sự ra đời này có thể do sức ép từ mức lương tối thiểu, chỉ bởi vì các hãng đang ở trong cuộc chiến chống lại mức lương tối thiểu 15 USD/giờ cho các nhân viên, mà chính phủ nước này yêu cầu.” Theo tính toán, làn sóng công nghệ kiểu Amazon Go sẽ cướp đi việc làm của 75% số nhân viên nhóm thu ngân tại các cửa hàng và siêu thị ở Mỹ,

Đó là ở Mỹ, một quốc gia phát triển và đi đầu trong áp dụng công nghệ mới, lao động ở những vị trí mà tưởng chừng như không thể thay thế còn có nguy cơ bị thất nghiệp, hãy nghĩ ở Việt Nam, một đất nước mà ngành công nghiệp gia công chiếm ưu thế về lao động thì tác động của cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4 sẽ lớn đến mức độ nào?

Không những vây, khi Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới thì quan hệ lao động trong doanh nghiệp cũng nảy sinh nhiều vấn đề mới, sự cạnh tranh trong lao động sẽ ngày càng gay gắt hơn. Điển hình như việc cho phép dịch chuyển lao động giữa các nước trong khu vực ASEAN sẽ khiến lao động Việt phải cạnh tranh với lao động nước ngoài ngay tại Việt Nam. Bên cạnh đó, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng tác động không nhỏ tới lực lượng lao động, nhiều lĩnh vực sản xuất như dệt may, giày da đang dần thay thế lao động trực tiếp bằng máy móc. Ngược lại, doanh nghiệp cũng gặp nhiều áp lực trong việc vừa phải nâng cao khả năng cạnh tranh vừa duy trì mối quan hệ hài hòa với người lao động để giảm thiểu tranh chấp, đình công,..

Nhằm thúc đẩy mối quan hệ lao động (QHLĐ) hài hòa, cụ thể là mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động, về phía đại diện Sở lao động, thương binh và xã hội TP.HCM đã đưa ra các nhóm giải pháp như “Nâng cao năng lực quản lý, hỗ trợ QHLĐ của các CQNN & các thiết chế QHLĐ, Tăng cường năng lực của tổ chức công đoàn trong QHLĐ, Nâng cao hiệu quả hoạt động đối thoại, thương lượng và ký kết TƯLĐTT, Cải thiện, phát triển các yếu tố môi trường KT-VH-XH có tác động đến QHLĐ”. Một trong những giải pháp cụ thể mang tính đột phá và được thảo luận sôi nổi là Hòa giải (HG) theo phương pháp trung gian được áp dụng & các Hòa giải viên (HGV) sẽ giữ vai trò quan trọng trong công tác HG gắn bó với DN giúp QHLĐ ở DN được củng cố & ổn định.

Với mong muốn tăng cường hơn nữa hiệu quả của các công tác hòa giải mang tính chính sách, nâng cao các kỹ năng quản lý trong môi trường doanh nghiệp ngày nay, Bà Nguyễn Thị Tuyết Minh, Chủ tịch Hội đồng doanh nhân nữ Việt Nam đã chia sẻ: “Số vụ đình công tuy đã giảm nhưng số người tham gia trong một vụ đang có xu hướng tăng lên, cho thấy sự phức tạp trong các tranh chấp quan hệ lao động hiện nay ở doanh nghiệp. Để thúc đẩy quan hệ lao động hài hòa, bên cạnh giải pháp về mặt chính sách đã áp dụng trong thời gian qua thì cần có các chương trình hành động cụ thể như: Nâng cao các kỹ năng hòa giải, kỹ năng đàm phán trong quan hệ lao động; cải thiện các yếu tố kinh tế - xã hội có tác động đến quan hệ lao động như nhà ở, trường học, bệnh viện; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động,…”. Đồng thuận với ý kiến trên, Ông Nguyễn Hoàng Dũng, Chuyên gia kinh tế độc lập, đưa ra đề xuất: “Nhà nước nên có các chính sách để đưa ra luật, quy định có sự gắn kết giữa các đơn vị sẽ và đang sử dụng lao động với các trường, viện, vì nếu theo hình thức tự giác như hiện nay, thì nhiều doanh nghiệp vì quyền lợi và chi phí sẽ không thực hiện sự gắn kết đó; thứ hai là hình thành một đội ngũ có tâm và năng lực tham gia hướng dẫn và đào tạo cho công nhân về văn hóa doanh nghiệp, ứng xử nội bộ, sự tôn trọng, tính kỷ luật, tính chấp pháp, sự đồng cảm chia sẻ với công ty trong những giai đoạn thăng trầm; tăng cường công tác quản lý của Bộ lao động, thương binh & xã hội và Liên đoàn lao động Việt Nam để giảm thiểu các tình trạng đình công ở công nhân, các mâu thuẫn giữa công nhân và cấp trên, một trong những điều mong đợi quan trọng không kém các công tác tuyên truyền pháp luật là người công nhân sẽ đồng cảm và có trách nhiệm với tổ chức, doanh nghiệp mình đang gắn bó; cuối cùng là công tác công khai ghi nhận và khen thưởng các doanh nghiệp thực hiện tốt QHLĐ hài hòa…”

Một trong những ví dụ được nêu ra, khi người lao động yêu cầu giới chủ tăng 5% lương thì phải xem xét sau lời yêu cầu đó là mục đích gì và những nhu cầu nào đang hàm chứa trong nó? Phải chăng là người lao động đang trông chờ vào các khoản tăng thêm đó để họ có thể chi tiêu cho gia đình trong hoàn cảnh vật giá tăng cao, hay là họ cần thêm tiền lương để chi cho việc học hành của những đứa con đang vào cấp học mới, hoặc là chi cho các chi phí chăm sóc sức khỏe… Phía giới chủ phải làm thế nào để nắm bắt được những điều đằng sau yêu cầu đó là lợi ích của họ và những lợi ích đó là gì? Để giữa người lao động và người sử dụng lao động có thể tìm thấy điểm chung và chính điều này sẽ dần đi đến những thống nhất. Người lao động cần tăng lương cho các khoản chi phí gia tăng trong cuộc sống và ở người sử dụng lao động, họ cũng mong muốn rằng khi có những giải pháp để hỗ trợ người lao động gắn liền với nhu cầu cuộc sống thì tất yếu họ sẽ an tâm trong sản xuất hơn, nỗ lực làm việc để cùng nhau tăng tạo các giá trị theo kỳ vọng của chủ doanh nghiệp. Ông Dirk Jose, Điều phối viên quốc gia, Chương trình hợp tác Giới chủ Hà Lan gọi đó là những nỗ lực để thấu hiểu lẫn nhau giữa 2 bên, sẽ không có bên nào thua hay nói cách khác là cả 2 cùng thắng trong mối quan hệ này, sáng tạo trong đối thoại đó chính là giải pháp để tìm ra lợi ích của nhau, hiểu được nhu cầu thật sự của nhau.

Nguyễn Việt Hùng