“Cứu”giá thịt lợn, hỗ trợ nông dân

Nhiều tháng liên tiếp, thịt lợn hơi chìm trong chuỗi giảm giá. Đến thời điểm đầu tháng 5/2017, mặc dù đà giảm giá đã chững lại, nhưng giá thịt lợn hơi vẫn chỉ quanh mốc 20.000 đồng/kg, thấp nhất trong hơn 20 năm qua. Vấn đề đặt ra là cần triển khai những giải pháp cấp bách và lâu dài để tháo gỡ câu chuyện đầu ra và giải bài toán lợn hơi rớt giá.

Khủng hoảng thừa nguồn cung
Ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT) thừa nhận, giá thịt lợn hơi giảm mạnh và ở mức thấp do mất cân bằng cung - cầu. Người chăn nuôi không lường trước được các diễn biến của thị trường, không chủ động tìm kiếm đầu ra, phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc. Thế nên, khi Trung Quốc ngừng mua, siết chặt việc xuất nhập khẩu qua đường tiểu ngạch thì lợn Việt Nam bị ách tắc đầu ra và giá giảm mạnh.

Nguyên nhân cốt lõi nhất dẫn đến những khó khăn trong tiêu thụ của ngành chăn nuôi lợn thời gian qua là do các hộ nông dân tăng đàn để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc bất chấp các cảnh báo rủi ro từ Bộ Công Thương, khiến nguồn cung thịt lợn nội địa vượt quá nhu cầu trong nước. Khi Trung Quốc tăng cường giám sát, phòng chống hoạt động nhập khẩu hàng hóa (trong đó có lợn sống) trái phép qua biên giới đất liền, hoạt động xuất khẩu lợn sống qua biên giới phía Bắc sang Trung Quốc ngay lập tức bị ảnh hưởng, càng gây sức ép lên giá thịt lợn trong nước.

Theo Bộ Công Thương, vấn đề quy hoạch ngành chăn nuôi của Việt Nam cũng đang tồn tại nhiều bất cập. Như nhiều mặt hàng nông sản khác, mặt hàng lợn thịt được chăn nuôi khá phân tán, quy mô nhỏ lẻ (hình thức chăn nuôi truyền thống, kiểu tận dụng với quy mô nhỏ lẻ đang tồn tại ở hầu khắp các tỉnh trong cả nước, chiếm khoảng 65-70% về đầu con) nên tiêu thụ tại các vùng miền phần lớn phụ thuộc vào các tiểu thương (cá nhân) mua gom và tự giết mổ bán cho các tiểu thương tại các chợ. Chính điều này gây khó khăn lớn cho việc tổ chức lưu thông phân phối cũng như quản lý hoạt động của các thương nhân nhỏ lẻ ở khâu trung gian.

Hầu hết các hộ chăn nuôi đều chăn nuôi không theo tiêu chuẩn, quy chuẩn nên khi nguồn cung dư thừa rất khó để kết nối tiêu thụ vào các kênh lớn như các doanh nghiệp chế biến, giết mổ tập trung và các siêu thị. Sản xuất tự phát nên không có hợp đồng bao tiêu dẫn tới giá bấp bênh... Bên cạnh đó, chăn nuôi phần lớn nhỏ lẻ mang tính tự phát không theo quy hoạch, không tổ chức chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ.

Triển khai giải pháp
Trong những ngày vừa qua, trước việc giá lợn hơi tiếp tục giảm sâu, tiêu thụ vẫn gặp khó khăn, Bộ Công Thương đã có Công văn số 3484 gửi các doanh nghiệp chế biến, giết mổ, kinh doanh thịt lợn đề nghị các doanh nghiệp phối hợp với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn kết nối tiêu thụ mặt hàng lợn thịt; tăng lượng thu mua, giết mổ, chế biến, cấp đông.

Bộ Công Thương cũng triển khai 4 nhóm giải pháp: Tiết giảm các chi phí trung gian, giảm sự chênh lệch giữa giá thu mua và giá bán lẻ; Kêu gọi các Doanh nghiệp tham gia Chương trình bình ổn thị trường ký kết hợp đồng tiêu thụ lợn thịt với các trang trại chăn nuôi; Xem xét việc kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng nhà nước có chính sách hỗ trợ vốn vay cho các doanh nghiệp; Đề xuất phối hợp với các đơn vị chức năng thực hiện tốt công tác truyền thông.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chỉ đạo hoạt động sản xuất chăn nuôi phải gắn với thị trường tiêu thụ; tăng cường gắn kết thông qua hợp đồng giữa sản xuất và các doanh nghiệp chế biến, phân phối.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Công Thương tiếp tục đẩy nhanh công tác mở cửa thị trường xuất khẩu cho lợn sống, lợn sữa, thịt lợn đông lạnh Việt Nam sang các thị trường Trung Quốc, Phi-líp-pin, Xinh-ga-po… Bộ NN-PTNT cũng đã cử đoàn sang làm việc với cơ quan chức năng phía Trung Quốc nhằm ký kết hợp tác xuất khẩu thịt lợn qua con đường chính ngạch sang thị trường này.

Ngày 4/5, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa và đoàn công tác của Bộ vừa làm việc với siêu thị LOTTE Mart, Big C và các nhà cung ứng thịt heo cho thị trường TP HCM. Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa, Bộ Công Thương đánh giá, từ thực tế tìm hiểu với các DN cho thấy các nhà phân phối, nhà cung ứng thịt heo đã vào cuộc rất tích cực. Hầu hết siêu thị đều có chương trình khuyến mãi, tăng diện tích trưng bày, một số siêu thị có đến 40% sản phẩm chế biến sau thịt để tăng lượng tiêu thụ và không ít DN đã chấp nhận lỗ để chia sẻ với người chăn nuôi.

Thứ trưởng cho rằng, để giảm áp lực cho người chăn nuôi trong tình thế bán lỗ, các DN đầu mối tại TP HCM cần hỗ trợ thêm nữa bằng cách tăng cường thu mua, mở thêm kênh bán hàng, có chính sách khuyến mại hợp lý, đặc biệt là cấp đông dự trữ để làm nguyên liệu chế biến thực phẩm, góp phần điều tiết thị trường.

Hương Giang