Ngăn chặn vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử

10 tháng năm 2024, Quản lý thị trường Việt Nam kiểm tra trên 61.000 vụ, xử lý 41.725 vụ vi phạm. Trong đó, các vi phạm về thương mại điện tử (TMĐT) gia tăng.

Lực lượng quản lý thị trường thu giữ hàng giả, hàng nhái

Trong 8 tháng năm 2024, Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin hơn 500 website, ứng dụng có dấu hiệu vi phạm tới cơ quan Công an. Số vụ vi phạm trong TMĐT bị xử lý tăng 2,4 lần, số tiền xử phạt tăng gần 3 lần so với cùng kỳ năm 2023.

Vi phạm về TMĐT gia tăng nhanh

Theo số liệu mới nhất từ Bộ Công Thương, trong 10 tháng năm 2024, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra 61.079 vụ, phát hiện và xử lý 41.725 vụ vi phạm. Tổng số tiền xử lý hơn 777 tỷ đồng (tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023). Đáng chú ý, các hành vi vi phạm về nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, an toàn thực phẩm, nông nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực TMĐT tăng so với cùng kỳ năm 2023.

Ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) - cho biết, với phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, phần lớn các đối tượng không có kho hàng hay cửa hàng, chỉ tiếp nhận đặt online, phân tán hàng hóa nhiều nơi, chỉ giao hàng với số lượng nhỏ lẻ, khó xác định được kho hàng. Nhiều đối tượng chỉ bán hàng qua cộng tác viên trung gian, đăng sản phẩm trên website nhưng thực tế chỉ nhận đơn hàng rồi đặt qua đơn vị khác để làm trung gian kiếm lời.

Trong 10 tháng năm 2024, lực lượng Quản lý thị trường đã tập trung giám sát, kiểm tra trong lĩnh vực TMĐT và phát hiện nhiều vi phạm trên phạm vi cả nước. Đa số đối tượng tổ chức kho hàng gần cửa khẩu, thiết lập các điểm livestream tiếp nhận đơn và chuyển hàng đặt ở nhiều địa điểm khác nhau trên cả nước.

“Hàng hóa vi phạm được trà trộn, vận chuyển trong các kiện hàng, sử dụng số điện thoại không chính chủ để giao dịch, mua bán và gửi tới khách hàng thông qua các đơn vị dịch vụ giao nhận, chuyển phát nhanh nên khó phát hiện” - lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường cho biết.

Trong số các mặt hàng vi phạm, không chỉ là hàng hóa tiêu dùng thông thường mà nhiều mặt hàng là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh, sản phẩm thuốc lá điện tử bị làm giả với số lượng lớn cũng được kinh doanh trên nền tảng TMĐT, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.

Liên quan đến các nền tảng TMĐT xuyên biên giới đang hoạt động tại Việt Nam nhưng chưa tuân thủ các quy định của pháp luật (như Temu, Shein, 1688), Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan tăng cường giám sát, phát hiện, xử lý kho hàng, điểm tập kết hàng hóa (nếu có) và thông qua thực tiễn kiểm tra, rà soát, kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Tăng cường hợp tác để quản lý chặt chẽ TMĐT

Tổng cục Quản lý thị trường cho rằng, cần phải có những giải pháp để quản lý chặt chẽ hơn. Đã đến lúc quy định và đối xử với môi trường online như offline, phải định danh được người mua và người bán.

Hiện thực hóa mục tiêu chống hàng giả trên môi trường TMĐT, mới đây, Tổng cục Quản lý thị trường và Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an đã ký biên bản ghi nhớ nhằm triển khai có hiệu quả Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên TMĐT đến năm 2025 đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt.

Theo nội dung hợp tác, Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an sẽ chỉ định đơn vị chuyên môn thực hiện việc ứng dụng tem điện tử xác thực và tra cứu, truy vết mã tem trong quản lý lưu thông vào việc chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng.

Hai đơn vị sẽ cùng phối hợp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu bằng các giải pháp công nghệ thông tin nhằm chuyển đổi số công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực TMĐT nói riêng và quản lý lưu thông hàng hóa nói chung. Tổng cục Quản lý thị trường sẽ phối hợp với Cục Công nghiệp An ninh xây dựng cơ sở dữ liệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và năng lực xử lý tranh chấp, khiếu nại, bảo vệ người tiêu dùng trên TMĐT.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh cho biết, thời gian qua, các đơn vị đã triển khai nhiều giải pháp để phòng, chống hàng giả. Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có giải pháp tối ưu, biện pháp kỹ thuật mang lại hiệu quả chống hàng giả 100%. Do vậy, Tổng cục Quản lý thị trường kỳ vọng hai đơn vị sẽ cùng phối hợp đề xuất ra các giải pháp, từ mặt chính sách đến phương tiện công cụ kỹ thuật nhằm triển khai có hiệu quả công tác này.

Hiền Quyên (Vietnam Business Forum)