Việt Nam – Indonesia: Đối tác chiến lược toàn diện hướng tới kỷ nguyên hợp tác mới

Việt Nam và Indonesia thống nhất nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vào đầu năm 2025 đã làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống 70 năm giữa hai nước, mở ra một chương hợp tác mới với tầm vóc mới, toàn diện và thực chất hơn, vì một tương lai bền vững của cả hai nước.

7 thập kỷ dày công vun đắp

Trong lịch sử, Indonesia là nước đầu tiên ở Đông Nam Á mà Việt Nam chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Hai nước thiết lập quan hệ ngày 30/12/1955. Mối quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Indonesia được xây dựng trên nền tảng vững chắc do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno gây dựng, được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước xây dựng, phát triển.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto chính thức công bố nâng cấp quan hệ Việt Nam - Indonesia lên Đối tác chiến lược toàn diện, mở ra kỷ nguyên mới cho hợp tác song phương giữa hai nước, tháng 3/2025

Tình cảm giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno xuất phát từ một tình bạn hết sức giản dị và gần gũi. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm Indonesia và Tổng thống Sukarno thăm Việt Nam trong cùng một năm 1959, nhân dân Indonesia đã gọi Chủ tịch Hồ Chí Minh là “Paman Ho”. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã gọi Tổng thống Sukarno bằng một cái tên cũng rất trìu mến “Bung Karno”.

Kể từ đó đến nay, quan hệ hữu nghị Việt Nam và Indonesia luôn được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp.

Từ năm 1990 đến nay, hai bên đã tổ chức nhiều chuyến thăm lẫn nhau giữa các đoàn đại biểu cấp cao Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, trao đổi các đoàn cấp bộ, ngành, doanh nghiệp, đoàn thể quần chúng, hoạt động giao lưu văn hóa. Quan hệ hai nước bước vào giai đoạn mới với chuyến thăm có ý nghĩa lịch sử của Tổng thống Suharto (tháng 11/1990).

Tháng 6/2003, nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Indonesia Megawati, hai nước đã ký “Tuyên bố chung về khuôn khổ hợp tác hữu nghị và toàn diện bước vào thế kỷ XXI” và “Hiệp định Phân định ranh giới thềm lục địa”.

Tháng 6/2013, nhân chuyến thăm cấp Nhà nước Indonesia của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, hai bên ra Tuyên bố chung chính thức thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Đây được xem là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Kể từ đây, quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Indonesia phát triển mạnh mẽ, toàn diện và vững chắc.

Đặc biệt, nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước Indonesia vào tháng 3/2025, hai nước đã nhất trí nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác chiến lược toàn diện, với cam kết tăng cường tin cậy chính trị, hợp tác và phối hợp giải quyết các thách thức toàn cầu trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị.

Việt Nam là Đối tác chiến lược toàn diện đầu tiên của Indonesia trong ASEAN; khẳng định đây là sự kiện lịch sử, đưa quan hệ Việt Nam - Indonesia bước vào kỷ nguyên hợp tác mới, sâu sắc, toàn diện và thực chất hơn, vì lợi ích của nhân dân hai nước cũng như hòa bình, phát triển, thịnh vượng của ASEAN và thế giới. Đây là dấu mốc, là kết tinh của 70 năm quan hệ ngoại giao và hơn 10 năm Đối tác chiến lược.

Thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực

Trong suốt chặng đường 70 năm qua, Việt Nam và Indonesia duy trì tiếp xúc thường xuyên, linh hoạt và đã đạt được nhiều thành tựu hợp tác, nhất là trên lĩnh vực kinh tế. Indonesia hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam và Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Indonesia trong ASEAN. Kim ngạch thương mại hai nước năm 2024 đạt 16,7 tỷ USD, tăng 21,6% so với năm 2023. Hai nước đặt mục tiêu đạt kim ngạch 18 tỷ USD vào năm 2028.

Việt Nam và Indonesia là những đối tác thương mại quan trọng của nhau trong ASEAN và cùng là thành viên của Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) nên có nhiều lợi thế để tăng thương mại hai chiều.

Về đầu tư, Indonesia có hơn 120 dự án đầu tư còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký lũy kế 682 triệu USD. Hiện các doanh nghiệp Việt Nam đang có xu hướng tăng cường đầu tư vào Indonesia, như: Vinfast đang đẩy mạnh các hoạt động phục vụ sản xuất xe điện, kinh doanh xe taxi điện, phát triển trạm sạc xe điện; Điện máy Xanh mở hơn 100 cửa hàng; Saigon Cafe sở hữu chuỗi 40 nhà hàng và đang phấn đấu nâng lên 200 nhà hàng tại Indonesia trong 2 - 3 năm tới,… Những kết quả này phản ánh mối quan hệ Việt Nam và Indonesia ngày càng sâu sắc.

Tại buổi tọa đàm doanh nghiệp cấp cao với chủ đề “Việt Nam và Indonesia: Quan hệ đối tác vì sự tiến bộ và thịnh vượng” nhân chuyến thăm Indonesia của Tổng Bí thư Tô Lâm vào tháng 3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đánh giá cao các hoạt động hợp tác đầu tư, thương mại hiệu quả giữa Việt Nam và Indonesia thời gian qua và mong muốn tiếp tục nhận được sự tin tưởng, đồng hành, hỗ trợ của Chính phủ, các cơ quan, cộng đồng doanh nghiệp Indonesia thời gian tới. Tổng Bí thư đề nghị, các nhà đầu tư hai nước nghiên cứu, mở rộng đầu tư vào các ngành, lĩnh vực như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IOT); năng lượng mới (như hydrogen), năng lượng tái tạo; tài chính, trung tâm tài chính; công nghệ sinh học, y tế,… Đây là những ngành, lĩnh vực mà Việt Nam và Indonesia có nhiều tiềm năng phát triển và đang có nhu cầu thu hút đầu tư.

Trao đổi với lãnh đạo các doanh nghiệp, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn khẳng định, hai nước vẫn còn nhiều dư địa hợp tác được thúc đẩy mạnh mẽ từ nội lực của mỗi quốc gia và mong muốn các doanh nghiệp Indonesia tiếp tục nỗ lực vươn lên để trở thành một trong các nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, tương xứng với mối quan hệ giữa hai nước.

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đánh giá, Việt Nam và Indonesia có nhiều điểm tương đồng về lịch sử, cùng chia sẻ những giá trị chung là độc lập, chủ quyền và ấm no, hạnh phúc cho người dân, cùng chung tầm nhìn trở thành nước tiên tiến, thu nhập cao vào năm 2045. Indonesia luôn coi Việt Nam là đối tác quan trọng ở khu vực và mong muốn phát triển hơn nữa quan hệ với Việt Nam.

Cùng với việc hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư đóng vai trò là trụ cột trong mối quan hệ hai nước thời gian qua, lĩnh vực văn hóa, giao lưu nhân dân hay du lịch cũng đã được đẩy mạnh. Hai nước có một số sự tương đồng về văn hóa nên việc tăng cường giao lưu nhân dân, hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa và cả du lịch là điều vô cùng quan trọng.

Ngoài ra, một trong những xu thế nổi bật trên thế giới hiện nay là tăng cường hợp tác để ứng phó với biến đổi khí hậu. Cả Việt Nam và Indonesia đều đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ về cắt giảm phát thải carbon, thể hiện trách nhiệm trong việc đóng góp vào nỗ lực chung toàn cầu giảm thiểu và ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong quá trình triển khai thực hiện các cam kết quốc tế, hai nước có thể hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng, lưu trữ carbon, phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, phát triển kinh tế xanh, bền vững.

Hợp tác quốc phòng, an ninh giữa Việt Nam và Indonesia cũng ngày càng được tăng cường thông qua các cơ chế đối thoại, trao đổi và huấn luyện chung. Hai nước đã ký kết và triển khai hiệu quả nhiều thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực như phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, chống khủng bố và hợp tác biển.

Có thể khẳng định, những giá trị thực chất và bền vững trong mối quan hệ truyền thống Việt Nam - Indonesia đã được khẳng định và bồi đắp trong thời gian qua đã mở ra một chương hợp tác mới với tầm vóc mới, toàn diện và thực chất hơn, vì một tương lai bền vững của cả hai nước.

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)