Hợp tác thương mại và đầu tư Việt Nam - Indonesia bước vào giai đoạn bứt phá

Sau 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam và Indonesia bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ với dấu mốc quan trọng: nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Bước tiến này mở ra cơ hội mở rộng hợp tác thương mại và đầu tư vào các lĩnh vực mới, trở thành động lực tăng trưởng mạnh mẽ trong ASEAN.

Thương mại tăng tốc, phản ánh mức độ gắn kết cao

Trong những thập kỷ qua, quan hệ thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Indonesia đã đạt nhiều tiến bộ đáng kể. Hiện Indonesia là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam trong ASEAN, trong khi Việt Nam xếp thứ tư trong các đối tác thương mại của Indonesia. Kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng gấp đôi, từ 8,07 tỷ USD năm 2020 lên 16,7 tỷ USD năm 2024 - mức mở rộng hiếm thấy trong khu vực.

Hội nghị kết nối giao thương giữa doanh nghiệp Việt Nam và Indonesia

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Indonesia trong 10 tháng năm 2025 đạt hơn 4,74 tỷ USD, với cơ cấu đa dạng, từ gạo, thủy sản, cà phê, hóa chất, chất dẻo đến giày dép, nguyên phụ liệu dệt may và sắt thép.

Đáng chú ý, nhóm phương tiện vận tải và phụ tùng đạt trên 616 triệu USD, tăng 74,7% và chiếm 13% tổng kim ngạch, đứng đầu các mặt hàng xuất khẩu, tiếp theo là dệt may với 416,6 triệu USD, tăng 12,1%. Nhiều ngành hàng khác cũng tăng trưởng ấn tượng: hóa chất tăng 155,9%, cao su tăng 92,6%, thức ăn gia súc và nguyên liệu tăng 254,3%, phản ánh sức cạnh tranh ngày càng rõ nét của sản phẩm Việt Nam tại thị trường hơn 290 triệu dân.

Cơ cấu thương mại song phương cũng đảm bảo các yếu tố “an ninh” quan trọng: Indonesia cung cấp nguyên liệu then chốt cho an ninh năng lượng và sản xuất, trong khi các thỏa thuận gạo giúp ổn định an ninh lương thực. Tỷ trọng linh kiện điện tử trong trao đổi hai chiều tăng lên, thể hiện sự dịch chuyển tích cực vào chuỗi cung ứng khu vực.

Theo các chuyên gia kinh tế, Indonesia được xem là thị trường trọng điểm của Việt Nam tại châu Á nhờ quy mô tiêu thụ lớn, đặc biệt trong lĩnh vực sản phẩm Halal còn nhiều dư địa tăng trưởng. Với nền tảng hiện tại, mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 18 tỷ USD trong thời gian ngắn là hoàn toàn khả thi.

Tăng trưởng đầu tư vào các lĩnh vực mới

Theo Bộ Công Thương, các doanh nghiệp Indonesia hiện đã rót gần 700 triệu USD vào Việt Nam, chủ yếu trong các lĩnh vực chế biến thực phẩm, năng lượng, vật liệu xây dựng, logistics và bán lẻ.

Indonesia cũng trở thành điểm đến hấp dẫn của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin, hàng tiêu dùng, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh và chế tạo. Các lĩnh vực đầu tư của Việt Nam phù hợp với 9 ngành ưu tiên của Indonesia, từ năng lượng tái tạo, công nghiệp hạ nguồn, an ninh lương thực, chất bán dẫn, đến phát triển thủ đô mới Nusantara (IKN) và kinh tế số. Nổi bật là xe điện, cơ khí chế tạo, vật liệu mới, năng lượng tái tạo, thương mại và khách sạn - nhà hàng. Nhiều dự án quy mô lớn như nhà máy VinFast đang được xúc tiến, vừa hình thành hệ sinh thái xe điện, vừa khai thác nguồn niken tại chỗ phù hợp chiến lược “công nghiệp hóa hạ nguồn” của Indonesia.

Cơ hội từ các hiệp định khu vực

Việc cả hai nước cùng tham gia Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN, các FTA ASEAN+ và đặc biệt là Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), mở rộng đáng kể khả năng tiếp cận thị trường châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam và Indonesia tăng cường liên kết chuỗi cung ứng toàn cầu trong lĩnh vực điện tử, dệt may, nông sản, công nghiệp xanh,…

Chương trình Hành động triển khai Đối tác chiến lược toàn diện 2024 - 2028 cũng mở ra nhiều hướng hợp tác mới. Trong chuyển đổi năng lượng, Indonesia sở hữu tiềm năng lưu trữ carbon tự nhiên lớn, thích hợp phát triển các mô hình CCS/CCUS và thị trường tín chỉ carbon; trong khi Việt Nam có thế mạnh công nghiệp và nhu cầu chuyển dịch năng lượng lớn, thuận lợi để cùng xây dựng chuỗi giá trị xanh như điện gió ngoài khơi và hệ thống hòa lưới khu vực. Ở lĩnh vực Halal, việc đồng bộ tiêu chuẩn sẽ giúp nông sản, thủy sản Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường Hồi giáo lớn nhất thế giới, qua đó mở rộng sang Trung Đông.

Năm 2025, Việt Nam - Indonesia nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, mở ra khuôn khổ hợp tác sâu rộng và liên kết bền vững giữa hai nền kinh tế. Theo Vụ Phát triển Thị trường Quốc tế (Bộ Công Thương), quan hệ kinh tế hai nước có thể bứt phá nếu tập trung vào bốn hướng: tăng cường đối thoại chính sách và số hóa thủ tục thương mại; đẩy mạnh liên kết sản xuất trong các ngành có giá trị gia tăng cao như dược phẩm, thiết bị y tế, nông sản chế biến, năng lượng xanh, logistics; thúc đẩy kết nối doanh nghiệp qua hội chợ, nền tảng số và chương trình đổi mới sáng tạo; phát triển nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ liên quan đến sản xuất thông minh và quản lý chuỗi cung ứng.

Hương Ly (Vietnam Business Forum)