Chiến lược tăng trưởng xanh: Không dừng ở khẩu hiệu

Việt Nam cần hơn 30 tỷ USD cho tăng trưởng xanh từ nay đến 2020, đó là khẳng định của ông Phạm Hoàng Mai, Vụ Vụ trưởng Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường, Bộ Kế hoạch và đầu tư tại Hội thảo “Tiếp cận tài chính cho tăng trưởng xanh ở Đông Nam Á” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Viện tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI), tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Theo TS. Phạm Hoàng Mai, mới đây Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020. Theo đó, kịch bản cho chương trình tăng trưởng xanh sẽ là bao gồm 4 chủ đề chính, 12 nhóm hoạt động và 66 nhiệm vụ cụ thể. Trong đó, 4 chủ đề chính gồm: Xây dựng thể chế và Kế hoạch tăng trưởng xanh tại địa phương; giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; thực hiện xanh hóa sản xuất;  thực hiện xanh hóa lối sống và tiêu dùng bền vững.

Ngoài ra, kế hoạch hành động tăng trưởng xanh sẽ có các hoạt động cụ thể bao gồm xây dựng khung hướng dẫn lồng ghép tăng trưởng xanh vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ngành và địa phương; xây dựng đề án và thực hiện thí điểm một số mô hình tăng trưởng xanh quy mô nhỏ ở một số tỉnh, thành phố tiêu biểu cho những vùng lớn; hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ vừa và nhỏ thực hiện nâng cấp, cải tiến, hợp lý hóa dây chuyền công nghệ và cải tiến quản lý nhằm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả;...

Cũng theo TS Phạm Hoàng Mai, theo những tính toán chuyên ngành thì muốn giảm phát thải khí CO2 trong các lĩnh vực có nguy cơ gây ô nhiễm cao như: sắt thép, giao thông vận tại, xi măng, giấy và bột giấy từ nay đến năm 2020 Việt Nam cần một khoản vốn khổng lồ hơn 30 tỷ USD. Ngoài ra, theo chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh cũng chỉ ra, trong hơn 10 năm qua, các vấn đề do biến đổi khí hậu tạo ra đã gây thiệt hại khoảng 2-6% GDP của Việt Nam.

Một vấn đề đáng báo động khác là hiện tại tỷ lệ gia tăng khi thải của Việt Nam đã lớn hơn tỷ lệ tăng trưởng GDP. Do đó, Việt Nam buộc phải đặt ra mục tiêu giảm cường độ phát thải khí nhà kính từ 8% đến 10% so với mức năm 2010 và giảm lượng tiêu thụ năng lượng trên một đơn vị GDP từ 1% đến 1,5% mỗi năm giai đoạn 2011 - 2020.

Các chuyên gia tại Hội thảo cũng cùng chung nhận định rằng, đây là thời điểm đểm để Việt Nam tìm sự giúp đỡ cũng như kinh nghiệm của cộng đồng quốc tế. Ngoài ra, đây cũng sẽ là công cụ hữu hiệu để Chính phủ huy động các nguồn lực từ các nhà tài trợ song phương, đa phương, từ các quỹ phát triển trên thế giới, cũng như huy động các nguồn đầu tư từ khu vực tư nhân. Qua đó, giúp Chính phủ Việt Nam triển khai thành công chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.

Về vấn đề này, ông Imran Ahmad, Giám đốc khu vực Đông Á và Thái Bình Dương (Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu) khuyến nghị Việt Nam cần có mức quan tâm sâu sắc hơn nữa và phải xác định được mục tiêu đầu tư của cả khối doanh nghiệp nhà nước lẫn khối doanh nghiệp tư nhân để có thể xây dựng một khung thể chế chính sách tăng trưởng xanh bám sát các mục tiêu kỳ vọng. Đặc biệt, theo ông Imran Ahmad, Chính phủ Việt Nam cần tập chung vào khâu thúc đẩy ngày càng nhiều sự tham gia của hệ thống doanh nghiệp tư nhân, cũng như bằng các biện pháp hành chính, hoặc các chế tài mạnh hơn nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân cùng các tổ chức xã hội.

Ngoài ra, để làm tốt được các giải pháp nêu trên thì phía Chính phủ Việt Nam cũng cần có một cơ chế giám sát, đánh giá các chính sách hỗ trợ tăng trưởng xanh đã thực sự đáp ứng được đòi hỏi thực tiễn. Qua đó, sẽ tập chung đầu tư cho các dự án tốt còn các dự án không khả thi sẽ kịp thời loại bỏ. Và mục đích lớn nhất của Chiến lược tăng trưởng xanh mà Việt Nam đang theo đuổi là phải làm sao hỗ trợ tiến trình tái cấu trúc và hoàn thiện thể chế kinh tế theo hướng xanh hóa sản xuất, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm hạn chế tình trạng tận thu tài nguyên thiên nhiên, giảm phát thải khí nhà kính, hạn chế tác động của biến đổi khí hậu mà Việt Nam là một trong những nước sẽ chịu hậu quả nặng nề nhất đã được các chuyên gia cảnh bảo sớm, ông Imran Ahmad nói./.