Kiến tạo chính sách thúc đẩy kinh tế tuần hoàn

16:09:29 | 10/4/2019

Một chiếc ô tô có khung và nhiều thiết bị được làm từ vải, một bộ đồ jean được may từ loại vải, chế phẩm của nhựa phế thải… Đó là hai trong nhiều cách mà doanh nghiệp trên thế giới đang khai thác cơ hội từ nền kinh tế tuần hoàn (KTTH). Doanh nghiệp Việt có thể nắm bắt xu thế này nếu nhận được sự hậu thuẫn từ cơ chế chính sách.

Trong những năm vừa qua, các nền kinh tế thế giới chứng kiến sự dịch chuyển từ nền kinh tế tuyến tính truyền thống sang nền kinh tế tuần hoàn, nơi chất thải - thay vì bị vứt bỏ, lãng phí và gây ô nhiễm môi trường – sẽ được “hồi sinh” dưới dạng các nguồn lực khác nhau và một lần nữa tham gia vào quá trình sản xuất và sử dụng. Các tính toán cho thấy, xây dựng nền KTTH sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro về khan hiếm các nguồn lực trong tương lai, giải quyết các vấn đề môi trường cũng như mở ra cơ hội tăng trưởng GDP trị giá 4,5 nghìn tỷ USD đến năm 2030.

Không chỉ có vậy, nền KTTH còn mang lại cái nhìn mới mẻ về mối quan hệ giữa thị trường, khách hàng và tài nguyên thiên nhiên, từ đó góp phần thúc đẩy các mô hình kinh doanh sáng tạo mới, các công nghệ đột phá giúp doanh nghiệp (DN) tăng trưởng cao hơn thông qua cắt giảm chi phí; giảm tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải CO2; tăng cường chuỗi cung ứng và bảo tồn tài nguyên…

Nhiều thương hiệu lớn quy mô toàn cầu đã tiên phong trong việc tạo nên có những dịch chuyển đáng kể trong đầu tư vào KTTH tại Việt Nam. Chẳng hạn như, với cam kết 100% rác thải bao bì nhựa từ các sản phẩm của Unilever sẽ được thu gom, tái chế, tái sử dụng cho đến năm 2025, Unilever Việt Nam đã tiên phong xây dựng và triển khai mô hình điểm phân loại tại nguồn, thu gom, tái chế rác thải bao bì nhựa tại thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2018, từ đó nhân rộng mô hình trên toàn quốc.
Tin rằng, mỗi một bao bì sản phẩm đều có giá trị và vòng đời riêng không chỉ dừng lại ở mục đích sử dụng ban đầu, Coca-Cola đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hỗ trợ thu gom và tái chế tất cả chai nhựa từ các sản phẩm đã được bán ra thị trường. Coca-Cola Việt Nam cũng chọn cách như Unilever, thông qua việc xây dựng thí điểm các hệ thống thu thập và phân loại chai nhựa tại các thành phố lớn để góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về quản lý rác nhựa.

Nền KTTH đã không còn dừng ở khái niệm mới mẻ mà đã được chuyển hóa vào hoạt động của DN, đó là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, với đa số DN Việt không dễ gì để bắt kịp chuyến tàu chuyển đổi mang tên KTTH. Để hỗ trợ cho cộng đồng DN, VCCI-VBCSD đã xây dựng Chương trình hỗ trợ Doanh nghiệp triển khai nền KTTH với mục tiêu là đề xuất các khuyến nghị về chính sách giúp tạo điều kiện xây dựng thị trường nguyên vật liệu thứ cấp; giới thiệu những thông lệ tốt của các DN trên thế giới đến cộng đồng DN trong nước và hỗ trợ triển khai những sáng kiến dựa trên mô hình hợp tác công – tư. Tất cả cùng cộng hưởng để thúc đẩy hơn nữa sự tham gia của DN trong việc xây dựng một nền kinh tế phi phát thải, tạo thêm công ăn việc làm cho thị trường lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư, cũng như nắm bắt được cơ hội kinh doanh trị giá hàng nghìn tỷ USD do kinh tế tuần hoàn mang lại, và sớm hiện thực hóa chiến lược tăng trưởng xanh của nước nhà.

Chúng tôi cũng đã khởi động với những kế hoạch truyền thông và đưa ra các dự án như sáng kiến “Không xả thải vào thiên nhiên – ZERO WASTE TO NATURE” và dự án “Xây dựng thị trường vật liệu thứ cấp tại Việt Nam” để tạo nên những cơ sở thuyết phục trong thực tế.

Tuy nhiên, để những sáng kiến nói trên đi vào thực tế, cũng như để KTTH trở thành lựa chọn tất yếu của DN, sẽ không thể thiếu được vai trò kiến tạo của Nhà nước. Chúng ta sẽ hóa giải được những thách thức về phát triển bền vững khi mà các nhà máy nhiệt điện, dệt may, da giày hay sản xuất giấy… có tầm nhìn và quyết tâm thay đổi, sáng tạo để bắt nhịp với KTTH.

Ngày 17/4, VCCI sẽ tổ chức Hội thảo “Thúc đẩy triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam”. Đây cũng là hội thảo chuyên đề trong khuôn khổ Hội nghị toàn quốc về phát triển bền vững 2019. Các kiến nghị từ Hội thảo sẽ được tổng hợp để báo cáo tại Hội nghị toàn quốc dự kiến vào tháng 11/2019.

Hội thảo cũng hướng đến việc giới thiệu, chia sẻ và thảo luận những kinh nghiệm xây dựng và triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam cũng như trên thế giới; và lan tỏa thông tin, thúc đẩy nhân rộng mô hình kinh tế tuần hoàn trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Ông Nguyễn Quang Vinh,
Tổng Thư ký VCCI, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD)