Ứng phó biến đổi khí hậu: "Chìa khóa” phát triển bền vững

Hội nghị Phát triển Bền vững 2025 với chủ đề "Đổi mới hôm nay, định hình tương lai" diễn ra tại TP.Hồ Chí Minh vừa qua đã các chuyên gia, nhà lãnh đạo tại các doanh nghiệp đang dẫn dắt thị trường cùng ngồi lại bàn thảo và tìm kiếm các giải pháp giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đồng thời thay đổi tư duy sáng tạo, xây dựng nền tảng vững chắc để tự tin vượt lên phía trước, hướng đến tăng trưởng và phát triển bền vững.

Theo Cơ quan Khí tượng Anh (Met Office), năm 2025 được dự đoán sẽ là một trong ba năm nóng nhất trong lịch sử với nhiệt độ trung bình toàn cầu có thể tăng từ 1,29 đến 1,53 độ C so với mức trước thời kỳ công nghiệp hóa. Tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng đe dọa tất cả các nền kinh tế trên thế giới.

Còn theo ước tính của Swiss Re (Doanh nghiệp tái bảo hiểm Thụy Sĩ), thiệt hại kinh tế toàn cầu do thiên tai (bão, lũ lụt, hạn hán, cháy rừng…) những năm gần đây lên tới khoảng 300 tỉ USD/năm. Ngân hàng Thế giới cũng đưa ra cảnh báo nếu không có các hành động quyết liệt nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thì mỗi năm các thiệt hại do thiên tai có thể chiếm từ 2-3% GDP toàn cầu. Trong đó Việt Nam là quốc gia nằm trong nhóm dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu, thiệt hại về kinh tế từ các cơn bão cực đoan trong năm 2024, đặc biệt là bão Yagi đã gây thiệt hại ước tính gấp gần 10 lần so với năm 2023. “Biến đổi khí hậu không chỉ ảnh hưởng đến các gia đình, cá nhân mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp và toàn xã hội. Đặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra mạnh mẽ đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển của nhân loại và nền kinh tế toàn cầu thì những nguyên tắc về phát triển bền vững lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên chúng ta cần lưu ý không một quốc gia nào có thể tự mình giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu mà cần phải có sự hợp tác toàn cầu nhằm thúc đẩy các giải pháp toàn diện để ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới xây dựng một tương lai an toàn và bền vững hơn", ông Patrick Haverman - Phó Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP Việt Nam khuyến nghị

Ở một khía cạnh khác, ông  Patrick Haverman cho rằng dù biến đổi khí hậu gây tác động rất lớn đến nền kinh tế song đây cũng có thể là động lực để thúc đẩy đầu tư, chuyển đổi tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh hơn cho các quốc gia. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu cũng mang đến cơ hội thúc đẩy phát triển thông minh hơn, thúc đẩy việc xây dựng chính sách cũng như đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng xanh. "Việt Nam đang rất nghiêm túc với mục tiêu phát triển bền vững bằng những hành động cụ thể trong thực thi cam kết Net Zero. Phát triển bền vững không phải là vấn đề thích thì làm, không thích thì thôi. Chúng ta cần xem đây là nhiệm vụ nhưng đồng thời cũng là cơ hội cho các quốc gia " - ông Patrick Haverman nhấn mạnh.

Tại phiên thảo luận "Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (Extended Producer Responsibility - EPR): Dẫn dắt sự thay đổi", các chuyên gia và nhà lãnh đạo cấp cao đã cùng bàn luận về các giải pháp hạn chế tác động của biến đổi khí hậu, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, trong đó có giải pháp chuyển đổi cách thức quản lý sản phẩm và chất thải. Theo quy định về EPR, các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử thực hiện trách nhiệm tái chế từ ngày 1/1/2025; riêng các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu phương tiện giao thông (ôtô, xe máy) sẽ thực hiện trách nhiệm tái chế kể từ ngày 1/1/2027. "EPR yêu cầu các nhà sản xuất và nhập khẩu phải có trách nhiệm về môi trường trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ thiết kế, sản xuất đến tiêu dùng và thải bỏ. Đó là lý do chúng ta cần ưu tiên thúc đẩy các chương trình hành động liên quan đến EPR bởi EPR không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển sản xuất theo hướng xanh hóa, chung tay bảo vệ hành tinh xanh mà còn giúp họ thay đổi toàn diện để mở ra các cánh cửa cơ hội mới trong kinh doanh", ông Phạm Hồng Điệp - Chủ tịch HĐQT, Công ty CP Shinec cho hay

Tại phiên thảo luận "Sáng tạo và công nghệ: Lực đẩy kinh tế tương lai", các chuyên gia và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nhấn mạnh vai trò quan trọng của công nghệ sáng tạo trong phát triển bền vững, giúp chuyển đổi nền kinh tế từ mô hình tuyến tính (lấy, sản xuất, vứt bỏ) sang mô hình tuần hoàn, nơi tài nguyên được bảo vệ và sử dụng bền vững hơn. Đơn cử AI, IoT hỗ trợ tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên từ khâu sản xuất, vận chuyển cho đến tiêu thụ. Ngoài ra thông qua phương thức thúc đẩy sản xuất bền vững, sử dụng năng lượng tái tạo, giao thông bền vững cũng sẽ giúp doanh nghiệp tiết giảm lượng khí thải carbon ra môi trường và tăng cường sự bền vững trong di chuyển.

Khẳng định năng lượng tái tạo và sản xuất thông minh đã, đang và sẽ tiếp tục mở ra cơ hội phát triển bền vững cho doanh nghiệp và cộng đồng, ông Lê Hoàng Minh - Giám đốc Điều hành sản xuất kiêm Trưởng dự án Net Zero của Vinamilk cũng đã minh chứng cho nhận định này bằng chính thực tiễn quá trình sản xuất tại Vinamilk. Cụ thể Trưởng dự án Net Zero của Vinamilk cho biết thời gian qua sự tích hợp giữa năng lượng và công nghệ trong sản xuất đã mang đến những hiệu quả tích cực trong chuỗi hoạt động của Vinamilk. Hiện nay doanh nghiệp sữa hàng đầu này đã chuyển đổi số hoàn toàn trong chuỗi hoạt hoạt động sản xuất kinh doanh, giúp giảm tiêu thụ giấy đến 95%. “Với cam kết Net Zero vào năm 2050, Vinamilk đã và đang đưa ra các giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính, từ đẩy mạnh chuyển đổi số cho đến việc sử dụng nguồn năng lượng xanh, tối ưu hóa quy trình sản xuất…. Thông qua những nỗ lực này không chỉ giúp Vinamilk nâng cao năng suất mà còn giảm thiểu đáng kể tiêu hao năng lượng, đẩy mạnh lộ trình giảm "dấu chân Carbon". Đây cũng chính là cách Vinamilk chung tay với Chính phủ thực hiện cam kết Net Zero, hướng tới một tương lai xanh và bền vững hơn cho chính chúng ta và thế hệ mai sau" - ông Minh nhấn mạnh.

 Mỹ Châu (Vietnam Business Forum)