Mô hình PPP: Cách tiếp cận hữu hiệu để xây dựng cơ sở hạ tầng

“Tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ tăng nhẹ lên 5,6% trong năm 2014 và tiếp tục tăng lên 5,8% trong năm 2015”. Đây là nhận định của Ngân hàng Phát triển Châu Á tại buổi lễ công bố báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á 2014 – ADO 2014 tại Hà Nội vừa qua.

Theo ADO 2014, việc tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các dự án đầu tư theo hình thức đối tác nhà nước – tư nhân (PPP) là yếu tố then chốt dẫn đến việc nâng cao tính toàn diện và chất lượng cung cấp dịch vụ công, đồng nghĩa với việc Chính phủ cần tăng cường khung khổ pháp lý để thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển hạ tầng và dịch vụ công, giúp cho người dân tiếp cận được dịch vụ với giá cả hợp lý và dễ dàng hơn.

Báo cáo  đã đưa ra dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ tăng nhẹ lên 5,6% trong năm 2014 và tiếp tục tăng lên 5,8% trong năm 2015, cùng với sự hồi phục của nền kinh tế Mỹ và khu vực đồng Euro, song song với những tiến bộ đạt được trong việc giải quyết những yếu kém của hệ thống ngân hàng thương mại trong nước. Lạm phát dự báo sẽ ở mức trung bình 6,2% trong năm 2014, với sản lượng lương thực nhìn chung ổn định, chính sách kích cầu giảm bớt và đồng tiền Việt Nam giảm giá nhẹ. Dự báo lạm phát sẽ ở mức 6,6% trong năm 2015 khi các hoạt động sản xuất kinh doanh hồi phục mạnh hơn.

Theo ông Tomoyuki Kimura, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam, tăng trưởng kinh tế sẽ đi theo chiều hướng tích cực nhờ vào một số biện pháp mà Chính phủ đưa ra nhằm giảm nhẹ rủi ro trong khu vực ngân hàng, bao gồm việc mua một số lượng đáng kể nợ xấu thông qua VAMC, tăng cường giám sát hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại, sáp nhập và tái cơ cấu một số ngân hàng yếu kém; nới lỏng những quy định hạn chế sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vào các ngân hàng trong nước, và áp dụng các quy định mới về phân loại nợ và trích lập dự phòng, tiệm cận với chuẩn mực quốc tế.

“Đẩy nhanh tiến độ giải quyết nợ xấu sẽ đòi hỏi phải đặt ra các mục tiêu rõ ràng, chắc chắn cũng như lộ trình thu hẹp khoảng cách giữa chuẩn mực trong nước và quốc tế, đồng thời tăng cường năng lực cho các cơ quan thực thi”, ông Tomoyuki Kimura nói. 

Ông Tomoyuki Kimura cũng cho rằng, có một thách thức lâu dài mà Việt Nam phải đối mặt, đó là cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng ở Việt Nam. Thu hút đầu tư tư nhân, chủ yếu thông qua cơ chế đối tác nhà nước – tư nhân, có thể đóng góp rất nhiều vào việc huy động vốn cho các dự án, đồng thời giúp Việt Nam tiếp cận được với kiến thức chuyên môn và công nghệ quốc tế, nâng cao chất lượng các công trình hạ tầng xã hội và vật chất.

Báo cáo ADO cũng bàn về khả năng phương thức đầu tư PPP sẽ được coi là cách tiếp cận hữu hiệu để xây dựng cơ sở hạ tầng vật chất và xã hội, mang lại lợi ích cho người dân. Cho đến nay, mức độ đầu tư của tư nhân vào các kết cấu hạ tầng trọng yếu vẫn còn hạn chế. Hơn nữa, hình thức đầu tư PPP vốn được ưa chuộng từ trước đến nay ở Việt Nam thường khác xa so với thông lệ chuẩn mực của quốc tế, và phần lớn các dự án PPP đều không áp dụng cơ chế đấu thầu cạnh tranh. Tuy nhiên, báo cáo ADO đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý thống nhất để các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các chương trình xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các giao dịch PPP diễn ra.

“Thu hút đầu tư tư nhân, chủ yếu thông qua phương thức PPP, sẽ góp phần huy động vốn cho các dự án, đồng thời cũng giúp Việt Nam tiếp cận được kiến thức chuyên môn và công nghệ của thế giới, nâng cao hiệu quả và cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ công”, ông Kimura phát biểu. “Một khuôn khổ pháp lý vững chắc cho PPP có thể nâng cao tính toàn diện và chất lượng cung cấp dịch vụ công.”

Quỳnh Anh