Nghị định 205/2025/NĐ-CP: Động lực mới cho phát triển công nghiệp hỗ trợ

Chính phủ dã ban hành Nghị định 205/2025/NĐ-CP, sửa đổi và bổ sung Nghị định 111/2015/NĐ-CP, nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ. Có hiệu lực từ ngày 1/9/2025, Nghị định mang đến loạt chính sách hỗ trợ về công nghệ, nhân lực, môi trường, pháp lý và đầu tư, tạo nền tảng vững chắc để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Chính sách mới được kỳ vọng giúp ngành công nghiệp hỗ trợ hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần đưa Việt Nam tiến gần mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ

Nghị định 205/2025/NĐ-CP tập trung hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ cho công nghiệp hỗ trợ. Các tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm thuộc Danh mục ưu tiên được hưởng ưu đãi từ Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, cùng Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao. Đặc biệt, dự án hợp tác giữa doanh nghiệp và tổ chức khoa học công nghệ được hỗ trợ đến 50% chi phí cho máy móc, thiết bị, mẫu thử, phần mềm, đào tạo, tư vấn, sáng chế và sở hữu trí tuệ. Hoạt động nâng cao năng lực chuyên gia và đơn vị tư vấn công nghệ nhận hỗ trợ tối đa 70% kinh phí.

Các ưu đãi trên giúp doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, tiếp cận công nghệ tiên tiến, từ đó cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Song, để tận dụng hiệu quả, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực kỹ thuật và tài chính. Cơ chế phân bổ nguồn lực cũng cần minh bạch, tránh tình trạng hỗ trợ không đúng đối tượng, đảm bảo tác động thực chất đến ngành công nghiệp hỗ trợ.

Nâng tầm nguồn nhân lực

Để đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, nghị định quy định hỗ trợ chi phí đào tạo và bồi dưỡng trong lẫn ngoài nước cho sinh viên xuất sắc, giảng viên, nghiên cứu viên, kỹ thuật viên và công nhân kỹ thuật trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Kinh phí được huy động từ Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ và các chương trình đào tạo quốc gia.

Chính sách đào tạo giúp giải quyết thực trạng thiếu lao động tay nghề cao, một rào cản lớn khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam khó tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Bằng cách nâng cao kỹ năng chuyên môn, Việt Nam có thể chuyển dịch từ sản xuất giá rẻ sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đáp ứng xu hướng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào việc phối hợp giữa doanh nghiệp, cơ sở đào tạo và chính quyền để xây dựng chương trình sát với nhu cầu thực tiễn, đồng thời cần biện pháp giữ chân nhân tài, tránh tình trạng chảy máu chất xám.

Hỗ trợ bảo vệ môi trường và kiểm định chất lượng

Nghị định bổ sung ba điều khoản hỗ trợ về môi trường, pháp lý và kiểm định chất lượng, hướng đến phát triển công nghiệp bền vững và nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm. Các dự án phát triển khu công nghiệp hỗ trợ hoặc cụm liên kết ngành được hưởng ưu đãi bảo vệ môi trường theo quy định pháp luật. Doanh nghiệp sản xuất sản phẩm ưu tiên cũng nhận hỗ trợ tương tự, thể hiện cam kết của Việt Nam về phát triển công nghiệp xanh.

Về kiểm định chất lượng, doanh nghiệp được hỗ trợ tối đa 50% chi phí cho các hoạt động như thuê phòng thử nghiệm, thử nghiệm mẫu, kiểm nghiệm hàng hóa mới, đăng ký bản quyền, sở hữu trí tuệ, mã số mã vạch, đo lường và hiệu chuẩn phương tiện đo. Các hỗ trợ trên giúp doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, một điều kiện tiên quyết để gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu trong các ngành như điện tử, ô tô và cơ khí chính xác…

Hỗ trợ pháp lý và ưu đãi đầu tư

Về pháp lý, doanh nghiệp vừa và nhỏ sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc danh mục ưu tiên được hưởng các hỗ trợ theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, bao gồm tư vấn pháp lý và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Điều này giúp giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp nhỏ, vốn thường gặp khó khăn trong việc tuân thủ quy định pháp luật phức tạp.

Về đầu tư, các dự án sản xuất sản phẩm ưu tiên được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước và hưởng ưu đãi thuế theo quy định pháp luật. Những chính sách trên tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư trong và ngoài nước, giúp Việt Nam cạnh tranh với các quốc gia như Thái Lan, Indonesia để trở thành trung tâm sản xuất khu vực. Tuy nhiên, cần giám sát chặt chẽ để tránh lạm dụng ưu đãi, đồng thời nâng cao năng lực quản lý để hỗ trợ nhà đầu tư hiệu quả.

Dù mang lại nhiều cơ hội, việc thực thi Nghị định 205/2025/NĐ-CP có thể đối mặt với một số thách thức do hạn chế về năng lực tài chính và kỹ thuật của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần cơ chế phân bổ minh bạch, hướng dẫn rõ ràng và sự phối hợp liên ngành để đảm bảo các chính sách phát huy hiệu quả và hỗ trợ đúng đối tượng.

Nghị định 205/2025/NĐ-CP tạo nền tảng để công nghiệp hỗ trợ Việt Nam hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua các chính sách hỗ trợ về công nghệ, nhân lực, môi trường, pháp lý, đầu tư… Thành công của nghị định phụ thuộc vào triển khai hiệu quả và phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan, hứa hẹn đưa ngành công nghiệp hỗ trợ vươn tầm, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Hương Ly (Vietnam Business Forum)