Thu hồi giấy phép hàng trăm dự án bất động sản chậm tiến độ

Thị trường bất động sản (BĐS) “đóng băng” trong suốt hơn hai năm qua khiến cho hàng loạt dự án BĐS từ Hà Nội đến TP HCM phải “đắp chiếu” để đấy mặc dù đã được cấp phép xây dựng từ nhiều năm trước. Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến mỹ quan thành phố mà còn gây lãng phí rất lớn về quỹ đất, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất của người dân và nguồn thu của nhà nước.

Từ các dự án vi phạm quản lý và sử dụng đất

Các dự án chậm triển khai có nhiều nguyên nhân khác nhau, ngoài nguyên nhân từ việc chậm trễ, gặp khó khăn trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, năng lực của các chủ đầu tư còn nhiều hạn chế thì cũng có những dự án chủ đầu tư đã rất cố gắng nhưng vẫn không triển khai được dự án do những vướng mắc liên quan đến thủ tục trong quá trình triển khai thực hiện như quy hoạch phân khu, quy hoạch các đô thị vệ tinh hầu hết chưa được phê duyệt.

Ngay từ đầu tháng 1/2014, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch số 12/KH – UBND về việc kiểm tra, xử lý, khắc phục các dự án được giao đất, cho thuê đất với 352 dự án (Kể từ ngày 1/1/2009 – 31/12/2013). Kết quả chỉ có 56 dự án nghiêm túc thực hiện các quy định về đất đai, đầu tư xây dựng và nghĩa vụ tài chính. Còn lại phần lớn dự án có sai phạm về sử dụng đất, chậm đưa đất vào sử dụng. Trong số dự án có sai phạm, 10 dự án đã có quyết định thanh tra và bản án của Tòa, 2 dự án có vốn đầu tư nước ngoài, 89 dự án chậm đưa đất vào sử dụng quá 12 tháng so với tiến độ ngoài thực địa.

Đến ngày 8/9/2014, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cũng đã hoàn thành kết luận thanh tra hàng loạt dự án vi phạm trong quản lý và sử dụng đất đai, trình UBND TP Hà Nội chỉ đạo lập hồ sơ thu hồi đất và gia hạn để có thời gian khắc phục sai phạm theo đúng quy định của pháp luật. Qua kiểm tra, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đang đề nghị thành phố gia hạn đối với 49 dự án để có thời gian khắc phục các vi phạm; trong đó, 13 dự án chậm đưa đất vào sử dụng từ 12 – 41 tháng kể từ ngày nhận bàn giao đất ngoài thực địa; 8 dự án chậm đưa đất vào sử dụng từ 12 – 24 tháng; 5 dự án chậm tiến độ từ 29 – 41 tháng.

Trong những dự án chậm tiến độ phải kể đến Dự án xây dựng tháp BIDV Diamond của Ngân hàng Thương mại cổ phần Diamond của Ngân hàng Thương mại cổ phần đầu tư và Phát triển Việt Nam. Ngày 25/12/2002, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 8917/QĐ-UB về việc thu hồi 3.344m2 đất tại phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy và xã Mỹ Đình, huyện Từ Liêm giao cho BIDV Thăng Long thuê để xây dựng văn phòng làm việc và giao dịch, Công trình được phê duyệt ban đầu cao 13 tầng, hệ số sử dụng đất 12 lần, mật độ xây dựng 40%. Tuy nhiên, đến thời điểm này dự án vẫn chưa được triển khai và Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã có công văn đề nghị UBND TP Hà Nội sớm thu hồi dự án này.

Tại TP HCM, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã phối hợp với các ngành liên quan kiểm tra, rà soát gần 700 dự án trên địa bàn đã được chấp thuận địa điểm đầu tư từ nhiều năm nay. Qua kiểm tra có 479 dự án đã có văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư sử dụng đất vào mục đích sử dụng phát triển nhà ở, sản xuất kinh doanh, phúc lợi công cộng, với tổng diện tích 4.390ha. Trong số này, có 142 dự án với tổng diện tích hơn 1.300 ha có tỷ lệ bồi thường dưới 50% diện tích và các dự án đã bồi thường trên 50% nhưng không đủ điều kiện được gia hạn đã bị UBND TP HCM chấm dứt hiệu lực văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư; 327 dự án còn lại với tổng diện tích hơn 3.000 ha có tỷ lệ bồi thường đạt trên 50% diện tích đất dự án chưa hoàn thành bồi thường, chưa lập thủ tục để được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, nhưng đã hết thời gian gia hạn đầu tư  đang được Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo Thành phố chờ xem xét, xử lý. Trong số các dự án BĐS hết thời gian gia hạn đầu tư, có nhiều dự án có quy mô lớn, trong đó có dự án Khu dân cư Hạnh Phúc tại Khu Nam Sài Gòn do Tổng công ty Xây dựng số 1 làm chủ đầu tư, Dự án Khu dân cư Phước Kiển (huyện Nhà Bè) do Công ty Quốc Cường Gia Lai làm chủ đầu tư.

Đến các dự án chậm triển khai

Theo một số chuyên gia kinh tế, vướng mắc dẫn tới việc khó thu hồi dự án treo hiện nay là những dự án đã thu tiền sử dụng đất nộp vào ngân sách, đồng thời chủ đầu tư đã thực hiện một số hạng mục trên đất như quây hàng rào, thăm dò địa chất… nếu thu hồi địa phương khó có tiền trả cho nhà đầu tư.

Tại Hà Nội, trong thời gian tới, Thành phố sẽ kiên quyết thu hồi hoặc dừng các dự án chậm triển khai, đã giao đất, nhưng không sử dụng quá thời gian quy định của pháp luật. Từ nay đến hết 2015, Hà Nội phải tạm dừng phát triển nhà ở thương mại trong khu vực nội đô đối với các dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư hoặc chấp thuận đầu tư dự án; thực hiện rà soát các dự án phát triển nhà ở, khu đô thị mới đã được chấp thuận, cho phép đầu tư trên địa bàn Thành phố theo quy định của pháp luật, để xác định các dự án được tiếp tục triển khai, các dự án cần điều chỉnh, các dự án tạm dừng, các dự án phải dừng.

Tại TP. HCM, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã có kiến nghị thành phố về ba tiêu chí phân loại dự án chậm tiến độ: Với các dự án sau khi hết thời gian gia hạn, nhưng chưa hoàn thành bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhưng chủ đầu tư vẫn muốn tiếp tục thực hiện, thì Sở Xây dựng hướng dẫn lập thủ tục để doanh nghiệp thực hiện. Đối với các dự án nhà ở đã hoàn tất bồi thường 100%, các cơ quan có thẩm quyền xem xét năng lực của chủ đầu tư trước khi chấp thuận tiếp tục đầu tư. Các dự án nhà ở quy mô lớn đã bồi thường trên 80%, chủ đầu tư không có khả năng bồi thường tiếp, thì đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp đẩy nhanh việc triển khai. Một số trường hợp khác phải thu hồi đấu giá dự án.

Lương Tuấn