Đàm phán thành công TPP năm 2015: Quyết tâm cao

Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã trải qua 20 vòng đàm phán chính thức trong suốt gần 5 năm qua. Theo lộ trình, các vòng đàm phán Hiệp định TPP được khởi động từ năm 2011 và sẽ kết thúc vào năm 2013. Tuy nhiên, do các bất đồng về những vấn đề như nông nghiệp, hạn chế bảo hộ, mở cửa thị trường…mà lộ trình đàm phán TPP vẫn chưa thể kết thúc. 12 nền kinh tế vẫn chưa đạt được đồng thuận chung về một hiệp định tự do mậu dịch.

Đẩy nhanh tiến trình đàm phán

Khi được hỏi về khả năng vòng đàm phán có kết thúc sớm được trong năm 2015 hay không, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết: Lãnh đạo các quốc gia không đưa ra thời hạn cụ thể, nhưng nếu đọc tuyên bố các nhà lãnh đạo đàm phán TPP, sẽ thấy tinh thần quyết tâm và khẩn trương giao nhiệm vụ cụ thể hướng đến kết thúc đàm phán trong thời gian sớm nhất có thể.

Các đoàn đàm phán đã nhất trí đối với phần lớn nội dung trong các phương án đi đến kết thúc đàm phán được đưa ra tại phiên họp. Mặc dù vẫn tồn tại các vấn đề khó nhưng các nước đã xác định rõ cách thức xử lý theo hướng đạt được kết quả toàn diện và cân bằng. Đây cũng là vấn đề quan trọng mà 12 nền kinh tế cần tiếp tục quan tâm và thúc đẩy nhằm đạt được gói cam kết tham vọng trong tất cả lĩnh vực đàm phán mở cửa thị trường.

Thách thức lớn nhất hiện nay là việc đàm phán liên quan đến tiếp cận thị trường nông nghiệp, dịch vụ. Điều này đòi hỏi các nhà đàm phán phải tiến hành thêm nhiều vòng thương lượng trong thời gian tới.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho biết, đàm phán TPP kết thúc nhanh hay chậm phụ thuộc lớn vào phía Hoa Kỳ. Vừa qua, Tổng thống Mỹ Barrack Obama trình Quốc hội nước này xem xét, thông qua dự luật về thẩm quyền đàm phán nhanh (TPA) để sớm kết thúc đàm phán TPP. Giáo sư Jeffrey Schott, chuyên gia hàng đầu về TPP của Viện kinh tế Peterson (Washington DC) nhận định khả năng lớn là TPA sẽ được Quốc hội Hoa Kỳ trao cho Tổng thống vào đầu năm 2015 sẽ tạo điều kiện kết thúc nhanh việc đàm phán Hiệp định TPP trong nửa đầu năm 2015.

Khó khăn ở đàm phán với Hoa Kỳ

Đoàn đàm phán Việt Nam tham gia với thái độ tích cực, xây dựng, bảo vệ lập trường của mình nhưng cũng sẵn sàng linh hoạt để thúc đẩy đàm phán, được các nước TPP đánh giá cao. Việt Nam đã đàm phán song phương với nhiều nước như Úc, Nhật, Mexico...Tuy nhiên, việc đàm phán với Hoa Kỳ rất quan trọng lại đang gặp trở ngại.

Việt Nam hướng quyền lợi cốt lõi của mình trong đàm phán như những lợi thếhàng dệt may, da giày. Còn phía Hoa Kỳ có yêu cầu cao mức độ mở cửa dịch vụ thị trường, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa hay mua sắm chính phủ. Bên cạnh nội dung này, còn một số nội dung khác như: Doanh nghiệp nhà nước, bảo tồn động vật hoang dã và thực hiện Công ước Cites … Các vấn đề trên cho thấy nội dung đàm phán với Hoa Kỳ cực kỳ rộng và phức tạp.

Ông Trần Quốc Khánh cho biết, khó khăn lớn nhất ở chỗ Hoa Kỳ có thể đưa ra cơ chế trừng phạt thương mại, rút lại ưu đãi nếu phía VN lỡ vì một lý do hết sức khách quan nào đó không đúng với nguyên tắc thực thi toàn diện. Do vậy, Việt Nam đang yêu cầu phải xử lý khúc mắc trên hợp tác chứ không phải mang nhau ra mà trừng phạt nhau. Những gì ông Khánh nói cho thấy đàm phán Việt Nam Hoa Kỳ về TPP còn  khoảng cách rất lớn và ông không loại trừ khả năng chỉ có thể giải quyết ở lúc cuối của tiến trình đàm phán khi có quyết định ở cấp cao nhất.

Hưong Ly