KKT Đông Nam Nghệ An: Những nút thắt cần khai mở

Khu kinh tế (KKT) Đông Nam Nghệ An được xây dựng với mục đích trở thành một KKT tổng hợp, đa ngành đa chức năng, là địa bàn kinh tế có tính đột phá tạo thế và lực cho sự phát triển của tỉnh Nghệ An.

Chỉ sau hai năm kể từ ngày thành lập, KKT này đã thu hút được gần 7 ngàn tỷ đồng và trên 35 triệu USD vốn đầu tư (trong đó có 8 dự án FDI), giải quyết việc làm cho gần 6000 lao động, nộp ngân sách hàng năm vào khoảng 60 tỷ đồng. Các dự án lớn khác cũng được xúc tiến triển khai để sớm đi vào hoạt động. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những nút thắt cần giải quyết kịp thời.

Ông Nguyễn Song Tùng - Trưởng ban Ban Quản lý KKT Đông Nam nhận định: "Để phát triển được, KKT Đông Nam cần chú ý đến 2 vấn đề đó là giải phóng mặt bằng và cảng nước container".

Khó khăn trong giải phóng mặt bằng là vấn đề chung của cả nước. Theo ông Tùng, việc đền bù cho người dân còn nhiều chỗ bất hợp lý, chưa tạo công bằng vì thế không khuyến khích người dân ủng hộ. Bất hợp lý ở đây xảy ra khi người dân được đền bù chưa kịp chuyển đổi ngành nghề để đảm bảo cuộc sống của mình, dẫn đến tình trạng không có đất để sản xuất. Khi người dân yêu cầu, các cơ quản lý lại phải điều chỉnh quỹ đất. Trong quá trình giải phóng mặt bằng, ở một số nơi đã xuất hiện tình trạng, người thì được đền bù cả đất đai và tiền giải phóng mặt bằng, người thì không có đất. Ngay cả việc san sẻ quỹ đất từ người được đền bù sang cho người chưa được đền bù cũng gây nên một số bức xúc, ảnh hưởng tới tiến độ dự án.

Trong khi đó sự phát triển kinh tế của Nghệ An nói chung và KKT Đông Nam đang đòi hỏi có một cảng container. Từ các khu công nghiệp của Vinh ra tới cảng Nghi Sơn độ dài quãng đường lên tới gần 90km, tới cảng Vũng Áng (Hà Tĩnh) gần 120km. Điều này gây bất lợi rất lớn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Nghệ An. Nhiều nhà đầu tư vì lý do này đã tỏ ra ngần ngại khi đến với KKT Đông Nam. Hơn lúc nào hết Nghệ An đang cần đẩy nhanh tiến độ nâng cấp cảng Cửa Lò thành cảng nước sâu đủ sức đón tàu tải trọng 3-5 vạn tấn.

Khai thông trong việc giải phóng mặt bằng, mở hướng đi ra biển sẽ giúp KKT Đông Nam hội đủ những điều kiện cho quá trình xúc tiến đầu tư một cách hiệu quả. Do vậy, trước hết đối với vấn đề giải phóng mặt bằng, Nghệ An cần tạo cho KKT Đông Nam sự chủ động trong các phương án đền bù. Theo đó phương án đền bù cho địa phương (ví dụ cho 1 xã) sẽ được xây dựng trên cơ sở điều tra kỹ lưỡng tổng diện tích đất đai nằm trong diện quy hoạch, số hộ, số diện tích và quỹ đất đang và sắp sửa thu hồi. Từ đó, áp giá đền bù đồng thời với việc quy hoạch lại quỹ đất cho toàn xã theo diện tích mới. Phương pháp đền bù sẽ chia đều tỷ lệ cho những người có đất trong quy hoạch và phải nhường đất cho người được đền bù. Công tác này làm tốt sẽ tạo nên sự công bằng và khuyến khích người dân tự nguyện tham gia.

Cảng Cửa Lò, cảng Đông Hồi đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung vào "Quy hoạch và phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030" Theo đó cảng Đông Hồi được xây dựng thành cảng chuyên dùng, giai đoạn đến 2015 đạt công suất 6 triệu tấn/năm, năm 2030 đạt công suất 15 triệu tấn/năm. Cảng Cửa Lò sẽ mở rộng về phía Bắc và xây dựng 2 bến cho tầu 3 - 5 vạn tấn vào làm hàng. Nhưng để thu hút đầu tư một cách tốt nhất thì cần đặt trọng tâm vào việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng cảng nước sâu Cửa Lò đồng thời Nghệ An phải có chính sách kết hợp để phát huy lợi thế cảng Nghi Sơn của Thanh Hóa. Bên cạnh đó, bằng quyết tâm tạo quỹ đất sạch cho các nhà đầu tư một cách nhanh nhất, Khu KT Đông Nam Nghệ An đang thực sự là địa điểm lý tưởng để các nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm.

Hoàng Hải