Kinh tế tập thể thúc đẩy làng nghề phát triển

Để các làng nghề truyền thống, làng nghề tiểu thủ công nghiệp phát triển, bên cạnh sự quan tâm của chính quyền địa phương thì các doanh nghiệp, Hợp tác xã (HTX) làng nghề cũng có vai trò quan trọng.

Theo thống kê của Thành phố, Hà Nội hiện có 806 làng nghề và đang tạo việc làm cho hàng triệu lao động với thu nhập ổn định. Tổng doanh thu của các làng nghề khoảng 22-25 nghìn tỷ đồng/năm. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp và làng nghề có mối quan hệ tương tác, tạo động lực phát triển cho nhau. Trong đó, doanh nghiệp vừa là đầu mối tạo việc làm, thu nhập cho lao động, vừa là nhân tố quan trọng hình thành thương hiệu làng nghề, phát triển các sản phẩm chủ lực mang yếu tố đặc trưng riêng của mỗi làng nghề. Làng nghề với những giá trị văn hóa nghề lâu đời là nền tảng, bệ đỡ vững chắc để cho các doanh nghiệp sáng tạo, phát triển.

Tại các làng nghề ở Thủ đô, các HTX đã hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào duy trì và phát triển làng nghề. Như HTX sản xuất mây tre đan xuất khẩu Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ), HTX guột mây tre lá Hồng Kỳ (huyện Phú Xuyên)..., hằng năm xuất khẩu hàng nghìn sản phẩm mây tre đan sang thị trường các nước châu Á, châu Âu...Các HTX đã mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu nhằm góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo ở Thủ đô.

Theo Ông Lê Bá Chung, Giám đốc HTX Công nghiệp Quỳ vàng Kiêu Kỵ chia sẻ, nắm bắt tình hình thị trường và mong muốn phát triển làng nghề, HTX đã cùng với Sở Công thương Hà Nội và Trung tâm khuyến công huyện Gia Lâm tổ chức dạy nghề, truyền nghề cho lớp trẻ trong làng và một số địa phương lân cận.Các học viên trẻ theo học các lớp học nghề đều được bảo đảm việc làm sau khi học. Nhờ đó, hầu hết các học viên đều yên tâm, tâm huyết theo đuổi nghề. Từ nguy cơ mai một nghề truyền thống, đến nay, làng nghề đã có gần 1.000 lao động, với mức thu nhập trung bình từ 5 đến 10 triệu đồng/người/tháng. Làng nghề cũng nhờ đó ngày càng phát triển, tham gia quá trình sửa sang, xây dựng các công trình, di tích trên mọi miền đất nước.

Chị Nguyễn Thị Hồi, Giám đốc HTX Sơn mài Hạ Thái (xã Duyên Thái, huyện Thường Tín) cho biết, làng nghề truyền thống sơn mài Hạ Thái có lịch sử hơn 200 năm. Trải qua hàng thế kỷ hình thành và phát triển, làng nghề sơn mài Hạ Thái đã và đang khẳng định chỗ đứng trên thị trường bằng nhiều sản phẩm, được du khách trong nước và quốc tế ưa chuộng. Đến nay, sản phẩm sơn mài Hạ Thái đã khẳng định được thương hiệu không chỉ nhờ uy tín, chất lượng luôn bóng, mịn, đẹp, độ bền cao mà còn kết tinh dấu ấn của bàn tay khéo léo, sức sáng tạo của những người thợ tài hoa.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, mang lại nhiều hơn nữa lợi ích cho thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, các HTX cần tập trung thực hiện một số giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị sản phẩm, phát triển nguồn nhân lực HTX đáp ứng yêu cầu phát triển của mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm. Nâng cao năng lực tiếp cận thị trường các yếu tố đầu vào phục vụ chuỗi giá trị sản phẩm. Mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu của các HTX. Bà Hồi nói

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Thu Hà đánh giá, các làng nghề, làng nghề truyền thống của Hà Nội đã và đang góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho lao động tại các địa phương, tạo tiền đề thực hiện thành công chương trình xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn Thành phố. Các mô hình HTX kiểu mới, gắn sản xuất với phát triển làng nghề ngày càng phát triển. Nhiều HTX đã quan tâm tới các hoạt động liên kết thông qua việc tăng cường trao đổi kinh nghiệm về quản lý điều hành, xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ, hội nghị giao thương, tham gia các hoạt động của câu lạc bộ theo ngành, lĩnh vực, các HTX đã mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là liên kết trong tiêu thụ sản phẩm giữa các HTX nhằm đa dạng hóa sản phẩm hàng hóa cung cấp ra thị trường. Đồng thời, đã tạo việc làm và tạo thu nhập ổn định cho thành viên, góp phần từng bước cải thiện nâng cao đời sống cho nhân dân, người lao động

Tuy nhiên, đến nay hình thức sản xuất kinh doanh chính trong các làng nghề vẫn là hộ gia đình là chính (chiếm hơn 80%) và rất ít hộ gia đình phát triển thành các HTX, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc duy trì sản xuất theo quy mô hộ gia đình sẽ hạn chế đến khả năng phát triển sản xuất do quy mô sản xuất nhỏ và không có tư cách pháp nhân nên không đủ sức ký nhận các hợp đồng lớn, không mạnh dạn cải tiến sản phẩm, không đủ điều kiện để cải tiến công nghệ đắt tiền, không đủ tầm vạch ra chiến lược kinh doanh hoặc định hướng phát triển nghề…Vì vậy, trong bối cảnh hội nhập kinh tế và Nhà nước đang khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân hiện nay, Thành phố Hà Nội cũng đang tiếp tục khuyến khích và có kế hoạch để trong các làng nghề dần xuất hiện xu hướng chuyển đổi các hộ gia đình thành HTX, Liên hiệp HTX để thích ứng thị trường đồng thời giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)