Vườn quốc gia Phước Bình: “Kho báu đại ngàn” đang dần được khai mở

Nhắc đến du lịch Ninh Thuận du khách sẽ nghĩ ngay đến những cung đường đèo uốn lượn, những bãi biển xanh mát và những hòn đảo hoang sơ. Nhưng không chỉ có thế, tại dải đất đầy nắng và gió này còn có Vườn quốc gia (VQG) Phước Bình – nơi được mệnh danh là chiếc “điều hòa khổng lồ” mang hơi thở của thiên nhiên, núi rừng hùng vĩ mà ai đã đến một lần sẽ mãi không quên.

Ông Nguyễn Ngọc Minh, Phó Giám đốc phụ trách VQG Phước Bình

Mang đậm hơi thở thiên nhiên

Ông Nguyễn Ngọc Minh, Phó Giám đốc phụ trách VQG Phước Bình cho biết: VQG Phước Bình được thành lập tại Quyết định số 822/QĐ-TTg ngày 08/6/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển Khu bảo tồn thiên nhiên Phước Bình thành VQG Phước Bình, nằm trong hệ thống các khu rừng đặc dụng của Việt Nam. Nơi đây sở hữu hơn 80% diện tích rừng tự nhiên và mang cảnh quan tự nhiên phong phú, đa dạng. Hiện nay, ngành Du lịch và các cơ quan chức năng đã và đang đưa VQG Phước Bình trở thành điểm du lịch cộng đồng độc đáo ở Ninh Thuận. Đặc biệt là đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái, cũng như tạo lập sinh kế cho dân cư vùng đệm.

Tại đây, du khách sẽ cực kỳ ấn tượng với núi rừng còn nhiều hoang sơ, pha một chút kỳ bí. Đặc biệt du khách sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng, quan sát hệ thống cây rừng khổng lồ, với rất nhiều cây cổ thụ hay hình ảnh của nhiều loài chim, linh trưởng, bò tót, những loài lan đua nhau khoe sắc, cây rừng độc đáo,...

Một điều tuyệt vời hơn nữa là khí hậu Phước Bình phảng phất của xứ sở cao nguyên. Mặc dù là mùa khô hạn nhưng rừng Phước Bình vẫn xanh ngắt và suối nước có phần cạn hơn để lộ những gầm đá khổng lồ. Du khách còn có cơ hội được tham gia tuyến du lịch đi bộ dã ngoại suối Gia Nhông - thác Đá Bàn - thác Ba Tầng dài 11km; hay tham gia tuyến đi bộ chinh phục thác Đá Đen, thác Hầm Xe Lửa trên vùng hồ sinh thái Đa Mây dài 20km; vượt 18km đường rừng chinh phục đỉnh hòn Chan ở độ cao 1.978m,…

Không những vậy, du khách sẽ ấn tượng với những ngôi làng nhỏ nằm yên bình trong thung lũng với cảnh sắc nên thơ và những ngôi nhà sàn tựa lưng vào lưng đồi. Để rồi hòa mình vào không gian văn hóa, phong tục, tập quán của người dân nơi đây; được trải nghiệm tiếng đàn Cha-pi hòa cùng âm thanh vang vọng của đàn đá bên tiếng róc rách của thác Chapot, khoác lên mình trang phục truyền thống của đồng bào Raglai,… Điều này cũng gợi mở cho địa phương phát triển hướng du lịch sinh thái kết hợp văn hoá bản địa, tạo sinh kế cho cộng đồng.

“Thời gian tới, VQG Phước Bình sẽ tập huấn cho cộng đồng địa phương tham gia hướng dẫn các tour sinh thái - văn hóa lịch sử, trải nghiệm văn hóa cộng đồng; liên kết với doanh nghiệp tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ; bảo tồn và phát triển nghề làm thuốc của người địa phương, đưa sản phẩm cây thuốc trở thành đặc sản du lịch phục vụ du khách”, ông Nguyễn Ngọc Minh chia sẻ. 

Vườn quốc gia Phước Bình là điểm đến sinh thái lý tưởng

Chú trọng vào nghiên cứu khoa học

Qua 17 năm thành lập và hoạt động, đến nay VQG Phước Bình đã phát triển, xứng đáng với chức năng, nhiệm vụ của một đơn vị quản lý bảo vệ tài nguyên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và sự nghiệp bảo tồn thiên nhiên trong hệ thống các khu rừng đặc dụng của cả nước nói chung. Trong 9 tháng đầu năm 2023, VQG Phước Bình đã đón hơn 10.000 lượt khách đến tham quan học tập, du lịch.

Tổng diện tích tự nhiên mà UBND tỉnh Ninh Thuận giao cho Ban quản lý VQG Phước Bình quản lý là 25.000,59ha, trong đó: Đất rừng đặc dụng là 19.607,67ha; đất rừng phòng hộ là 5.281,94ha; đất rừng sản xuất là 110,98ha. VQG hiện có 06 kiểu thảm thực vật chính và 08 kiểu phụ thảm thực vật. Các thảm thực vật này có chức năng phòng hộ môi trường và cung cấp nguồn nước cho vùng hạ lưu tỉnh. VQG có 1.338 loài thực vật, 347 loài động vật, nhiều loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam và quốc tế.

Ông Nguyễn Ngọc Minh cho biết thêm, xác định nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ trọng tâm, Ban đã phối hợp với các sở, ban, ngành, Trường Đại học và tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước thực hiện các đề tài, nhiệm vụ khoa học. Hiện đơn vị đang thực hiện 02 đề tài có ý nghĩa quan trọng là: “Bảo tồn và phát triển nguồn gen nấm Quế linh chi (Humphreya endertii) có nguồn gốc từ VQG Phước Bình” và đề tài “Bảo tồn và sử dụng bền vững nguồn gen bò tót lai F1 giữa bò cái nhà (Bos taurus) và bò tót đực (Bos gaurus) giai đoạn 2021 – 2025”.

Xây dựng điểm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng hấp dẫn

Bên cạnh những giá trị đạt được, ông Nguyễn Ngọc Minh bày tỏ, VQG vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ. Vì nằm trên địa bàn khó khăn nhất của tỉnh, đường sá đi lại xa xôi nên rất khó thu hút được nguồn nhân lực chất lượng. Ngoài ra, Ban không có lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng theo quy định tại Nghị định 01/2019/NĐ-CP (đơn vị đã phải bố trí 03 viên chức thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công tác quản lý bảo vệ rừng), do đó, hiệu quả trong quản lý, xử lý và ngăn chặn kịp thời các vụ vi phạm tài nguyên rừng còn hạn chế.

Đơn vị đã đề ra 4 giải pháp hữu hiệu để thích ứng với tình hình. Đó là tăng cường sự tham gia của các thành phần xã hội cùng chung tay quản lý bảo vệ rừng; tăng cường hợp tác trong lĩnh vực bảo tồn và phát triển nguồn gen, điều tra cơ bản làm cơ sở dữ liệu để nâng cao hiệu quả công tác quản lý bảo vệ rừng, thực thi pháp luật và bảo tồn đa dạng sinh học. Rà soát, bổ sung, hoàn thiện các sản phẩm du lịch theo Quyết định số 460/QĐ-UBND như du lịch khám phá thiên nhiên; du lịch trải nghiệm văn hóa, nghệ thuật, ẩm thực, tập quán,… của dân tộc Raglai; du lịch về nguồn, tham quan di tích lịch sử; du lịch tham quan trại bò tót lai; du lịch giải trí, thể thao; du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh, thiền, yoga,...

Cùng với đó, rà soát, hoàn thiện 04 tuyến tham quan du lịch đã được phê duyệt theo đề án; bổ sung tuyến 5: Trụ sở Trung tâm - làng văn hóa Raglai - cao nguyên Tà Giang - đồi Yên ngựa - thác Lavan - đồi Gió hú và các tuyến tham quan rừng trồng Thông ba lá, rừng Pơ mu,... Cũng như chú trọng vào 03 giải pháp về đào tạo; hợp tác, quảng cáo các sản phẩm du lịch; giải pháp về sự phối hợp giữa Ban quản lý VQG Phước Bình trong phát triển du lịch sinh thái.

“Chúng tôi đang nỗ lực tuyên truyền, giáo dục cho người dân địa phương và du khách về các giá trị tự nhiên, văn hóa, lịch sử và nhân văn của vùng dự án, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường, bảo tồn văn hóa, bản sắc dân tộc bản địa. Nâng cao kỹ năng cho đội ngũ cán bộ quản lý và cán bộ thực hiện các hoạt động dịch vụ du lịch sinh thái theo tiêu chuẩn của ngành Du lịch. Tạo cơ sở pháp lý để thu hút đầu tư từ các nguồn vốn để tạo nguồn lực cho việc xây dựng và phát triển du lịch theo hướng bền vững”, ông Nguyễn Ngọc Minh nói.

Chiến lược trọng tâm trong thời gian tới của Ban là mở rộng lâm phần quản lý đến hồ Sông Cái. Tăng cường quản lý bảo vệ rừng, nâng cao các chỉ số về chất lượng rừng tự nhiên để đáp ứng thị trường tín chỉ cacbon tại Việt Nam; tăng cường nghiên cứu khoa học về bảo tồn đa dạng sinh học. Đặc biệt quan tâm các loài động thực vật được ưu tiên bảo vệ; các sinh cảnh quan trọng và tập trung nghiên cứu, phát triển các mô hình sinh kế bền vững hỗ trợ cộng đồng địa phương.

Áp dụng các công nghệ mới nhất, đào tạo nhân lực. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương trong các hoạt động du lịch sinh thái để xây dựng VQG Phước Bình trở thành nơi bảo tồn đa dạng sinh học gắn với du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng hấp dẫn trong tương lai.

Hàn Lương (Vietnam Business Forum)