Đưa Phú Yên thành tỉnh khá trong khu vực về khoa học và công nghệ

Sau gần 3 năm triển khai Nghị quyết 11-NQ/TU ngày 18/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST),... ngành KHCN Phú Yên đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đó là nền tảng quan trọng để địa phương hiện thực hóa mục tiêu trở thành tỉnh khá trong khu vực duyên hải Nam Trung bộ theo mục tiêu đề ra tại Quy hoạch tỉnh Phú Yên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Để tìm hiểu thêm thông tin, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn ông Dương Bình Phú - Giám đốc Sở KHCN tỉnh.

Bộ trưởng Bộ KHCN - ông Huỳnh Thành Đạt (thứ 3 từ trái qua) và Giám đốc Sở KHCN Phú Yên - ông Dương Bình Phú (thứ 4 trái qua) tham quan mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng thị xã Sông Cầu

Một vài chia sẻ của ông về việc triển khai thực hiện Nghị quyết 11-NQ/TU ngày 18/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy?

Sau 03 năm triển khai Nghị quyết 11-NQ/TU đã có 06 chỉ tiêu cơ bản đạt yêu cầu; 04 chỉ tiêu có thể đạt, vượt vào cuối giai đoạn và còn 01 chỉ tiêu cần xem xét điều chỉnh.

Cụ thể, các chỉ tiêu cơ bản đạt yêu cầu gồm: Tỷ lệ cán bộ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đạt gần 5 người/vạn dân; xây dựng được 06 nhóm chuyên gia trên 06 lĩnh vực nghiên cứu KHCN; đóng góp KHCN và ĐMST thông qua năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đạt gần 40%; 100% nhiệm vụ KHCN được đưa vào ứng dụng trong sản xuất đời sống; xây dựng và triển khai chương trình chuyển đổi số, kiến trúc Chính quyền điện tử tỉnh Phú Yên phiên bản 2.3, Kế hoạch thúc đẩy quá trình chuyển đổi số; và chi hoạt động KHCN đạt 0,52% tổng chi ngân sách nhà nước.

Các chỉ tiêu có thể đạt, vượt vào cuối giai đoạn gồm: Hỗ trợ xây dựng mới 02 doanh nghiệp KHCN và tiếp nhận, hướng dẫn 03 hồ sơ đăng ký doanh nghiệp KHCN; cấp 154 văn bằng bảo hộ đối tượng sở hữu công nghiệp (đạt 50%); có 05 doanh nghiệp công nhận doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và có 03 dự án hỗ trợ phát triển dự án khởi nghiệp và doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST (đạt 30%).

Còn chỉ tiêu xem xét điều chỉnh là tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghệ cao trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp. Hiện tỉnh chưa thu hút được dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp công nghệ cao nên phải điều chỉnh phù hợp thực tế.

Áp dụng KHCN vào nuôi thuỷ sản

Những kết quả nổi bật của ngành KHCN tỉnh thời gian qua là gì, thưa ông?

Về lĩnh vực nông nghiệp, đã tập trung nghiên cứu; ứng dụng tiến bộ KHCN, chuyển giao công nghệ, nhân rộng mô hình mới nhằm tái cơ cấu ngành, nâng cao giá trị chuỗi liên kết như: Cải tiến nâng cấp giống sắn chủ lực, các giống sắn kháng bệnh khảm lá như KM568, KM539 và KM537…; ứng dụng chế phẩm vi sinh PYMIC xử lý phụ phẩm nông nghiệp, mô hình nuôi hàu Thái Bình Dương, cá chình hoa, sá sùng nuôi kết hợp tôm thẻ chân trắng,...

Tỉnh cũng đã xây dựng bộ cơ sở số hóa dữ liệu đất nông nghiệp; hệ thống cơ sở dữ liệu khí tượng, thủy văn; ứng dụng công nghệ GIS (hệ thống thông tin địa lý) trong xây dựng hệ thống thông tin nông nghiệp,...; Đồng thời tiếp nhận và chuyển giao công nghệ bảo quản lạnh tiên tiến do Chính phủ Nhật Bản tài trợ thông qua Tổ chức Năng suất châu Á - APO cho doanh nghiệp; chuyển giao và làm chủ công nghệ sản xuất từ giống đến nuôi thương phẩm trên một số đối tượng thủy sản như Hàu Thái Bình Dương,...

Tỉnh còn triển khai nghiên cứu xây dựng các giải pháp ổn định các cửa sông Đà Diễn, Đà Nông, Tiên Châu; điều tra, đánh giá tài nguyên sinh vật ở vịnh Xuân Đài; xây dựng hệ thống hỗ trợ cảnh báo, dự báo chi tiết các cấp độ rủi ro thiên tai do mưa bão; đặc biệt là xây dựng, bổ sung cơ sở dữ liệu về dữ liệu ngập lụt, đề xuất giải pháp vận hành xả lũ liên hồ để giảm thiểu thiệt hại vùng hạ du.

Bên cạnh đó, chú trọng xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý góp phần nâng cao giá trị các sản phẩm nông nghiệp. Ngoài ra, các nhiệm vụ KH&CN cũng tập trung nghiên cứu bảo tồn nguồn gen đặc hữu của tỉnh như cây cam thảo Đá Bia, chè Mã dọ, cá chình bông,...

Nhiều giống mía mới được đưa vào sản xuất tại Phú Yên

Theo ông, đâu là nút thắt trong việc đưa KHCN trở thành động lực phát triển của tỉnh?

Bên cạnh kết quả đạt được, hoạt động KHCN và ĐMST tại Phú Yên cũng còn một số hạn chế, như: Nhiệm vụ KHCN triển khai còn chậm; việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước vào hoạt động KHCN chưa đáp ứng yêu cầu; nhân lực KHCN ở các ngành mũi nhọn còn thiếu,…

Những hạn chế trên do các nguyên nhân như: Xuất phát điểm kinh tế và điều kiện kinh tế - xã hội còn thấp; chịu ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh; một số cấp ủy, chính quyền địa phương có lúc, có nơi chưa mạnh mẽ, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành nhiệm vụ phát triển KHCN và ĐMST. Việc phối hợp giữa các ngành, địa phương còn hạn chế; thiếu chính sách thu hút hiệu quả các nguồn lực xã hội đầu tư vào phát triển KHCN;... Tỉnh sẽ tích cực vào cuộc sớm tháo gỡ những hạn chế, khó khăn trong thời gian tới.

Để góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện chỉ số điều hành - quản trị của tỉnh, Sở đã tham mưu, thực hiện những giải pháp cụ thể nào?

Sở đã, đang tham mưu, thực hiện đẩy mạnh việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phát triển, ứng dụng KHCN và ĐMST phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; cải thiện các chỉ số điều hành quản trị PCI, PAPI,... gắn với Bộ Chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII).

Bên cạnh đó, xây dựng chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư ứng dụng công nghệ cao trong chuỗi sản xuất sản phẩm chủ lực. Sở cũng tham mưu tỉnh thực hiện nhiều giải pháp, hoạt động nâng cao tiềm lực KHCN và ĐMST, trong đó chú trọng cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực.

Ông đánh giá sao về tiềm lực KH&CN của tỉnh những năm gần đây và việc hợp tác, đồng hành giữa Sở KHCN với các doanh nghiệp trên địa bàn?

Tiềm lực KHCN của tỉnh nói chung còn thấp; có trên 3.900 doanh nghiệp tuy nhiên đa số là doanh nghiệp nhỏ và vừa, trình độ công nghệ nhìn chung ở mức trung bình, chưa có doanh nghiệp mạnh, tầm cỡ khu vực, vùng, quốc gia. Trên địa bàn tỉnh có 05 doanh nghiệp KHCN, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp; có 03 doanh nghiệp có thành lập quỹ KHCN, tuy nhiên việc trích lập sử dụng quỹ còn lúng túng, chưa hiệu quả.

Giai đoạn tới, tỉnh sẽ tập trung xây dựng chính sách, khuyến khích doanh nghiệp trong hoạt động KHCN và ĐMST, ưu tiên thu hút nguồn nhân lực, chuyên gia KHCN tham gia hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, ứng dụng các thành tựu KHCN tiên tiến vào sản xuất và đời sống, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa, tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Ngành KHCN đang tham mưu, thực hiện những giải pháp nào nhằm thực hiện Quy hoạch tỉnh Phú Yên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050?

Quy hoạch tỉnh Phú Yên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định mục tiêu: KHCN đạt trình độ khá trong khu vực duyên hải Nam Trung bộ trên cơ sở phát triển, ứng dụng hiệu quả KHCN và ĐMST, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ, chú trọng chuyển đổi số; hình thành, phát triển một số ngành nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Phát triển các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ...

Hiện Sở đang tham mưu thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó tập trung:

Cụ thể hóa Quy hoạch bằng các chương trình, kế hoạch hành động gắn với nhiệm vụ của KHCN và ĐMST;

Tập trung thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày 18/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, tổng kết để làm cơ sở xây dựng kế hoạch cho giai đoạn mới.

Triển khai thực hiện Kết luận số 69-NQ/TW ngày 11/01/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 01/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về phát triển KHCN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Trân trọng cảm ơn ông!

Ngô Khuyến (Vietnam Business Forum)