Phát huy giá trị văn hóa Thủ đô trong sản phẩm OCOP

Chương trình OCOP thành phố Hà Nội đã góp phần quan trọng khơi dậy tiềm năng, thế mạnh về đất đai, sản vật, lợi thế so sánh, tạo sức bật cho các địa phương trong phát triển kinh tế nông thôn. Mỗi sản phẩm OCOP đã mang trên mình một vai trò “đại sứ” của từng vùng, miền.

“Sứ giả” văn hóa

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, tính đến nay, thành phố Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về triển khai “Chương trình mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), khi được công nhận có hơn 2.710 sản phẩm, chiếm khoảng 25% tổng số sản phẩm OCOP của cả nước. Sau hơn 6 năm triển khai Chương trình OCOP, Hà Nội đã có 6 sản phẩm 5 sao, 12 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.473 sản phẩm 4 sao và 1.220 sản phẩm 3 sao.

Những cái tên như gốm sứ Bát Tràng (Gia Lâm); tò he Xuân La (Phú Xuyên); làng cốm Mễ Trì (Nam Từ Liêm); quạt Chàng Sơn, chuồn chuồn tre Thạch Xá (Thạch Thất); rối nước Đào Thục (Đông Anh); đúc đồng Ngũ Xã (Ba Đình); mây tre đan Phú Vinh (Chương Mỹ); nón Chuông (Thanh Oai); sơn mài Hạ Thái, thêu Quất Động, gỗ Vạn Điểm (Thường Tín); hoa Tây Tựu (Bắc Từ Liêm); lụa Vạn Phúc (Hà Đông)… đã không chỉ được người tiêu dùng trong nước biết đến mà còn trở thành “sứ giả” của một nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc được du khách nước ngoài ưa chuộng, ngợi ca.

Làng nghề làm nón Chuông (huyện Thanh Oai, Hà Nội) có hơn 4.000 hộ dân tham gia sản xuất. Ngoài tiêu thụ mạnh trong nước, nón làng Chuông còn xuất khẩu tới nhiều thị trường nước ngoài và được khách hàng đánh giá cao về chất lượng sản phẩm. Sản phẩm nón làng Chuông đã được xếp hạng OCOP 4 sao từ năm 2021.

Còn có sản phẩm lụa tơ sen “độc nhất, vô nhị” ở Việt Nam do nghệ nhân Phan Thị Thuận, xã Phùng Xá (huyện Mỹ Đức) sản xuất. Sản phẩm “Khăn lụa tơ sen” của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Dâu tằm tơ Mỹ Đức do bà làm chủ doanh nghiệp đã trở thành sản phẩm tiềm năng 5 sao.

Hay 4 sản phẩm của Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao trong tổng số 6 sản phẩm OCOP 5 sao của Hà Nội được Trung ương công nhận Đến nay, sản phẩm của công ty này đã xuất khẩu ra nhiều thị trường quốc tế như : Nhật Bản, Mỹ, Đức, Anh, Pháp...Mỗi làng nghề, mỗi sản phẩm OCOP của các địa phương đều mang một bản sắc riêng, rất độc đáo, tinh xảo, in đậm bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển bền vững kinh tế nông thôn và đời sống của người dân.

Bán câu chuyện sản phẩm

Muốn tham gia sân chơi OCOP, người nông dân, tổ hợp tác, các HTX cần thay đổi nhận thức về xây dựng câu chuyện sản phẩm. Chăm chút ở khâu sản xuất, quan tâm đầu tư bao bì, mẫu mã, nhãn mác, thương hiệu…cũng chính là tình tiết của câu chuyện sản phẩm OCOP. Giá trị của sản phẩm chính là bán giá trị của câu chuyện này. Một sản phẩm hàng hóa thông thường sẽ được nhân giá trị lên gấp nhiều lần nếu biết đưa những câu chuyện gắn liền với quá trình sản xuất. Đó có thể là những câu chuyện về các giá trị văn hóa đặc trưng hay nét độc đáo riêng về nguồn gốc hình thành, công dụng đặc biệt của sản phẩm, quá trình hình thành và phương châm hoạt động của doanh nghiệp.

Phó Chánh Văn phòng Thường trực Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Nguyễn Văn Chí cho biết, thời gian qua, đơn vị đã phối hợp với các huyện, thị xã của thành phố hỗ trợ chủ thể lựa chọn sản phẩm tham gia, hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ, chuẩn hóa sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng OCOP, trong đó có việc viết câu chuyện cho sản phẩm.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đã chia sẻ, trong mỗi sản phẩm OCOP có tích hợp đa giá trị, có niềm tự hào về giá trị văn hóa bản địa. Ngày nay người tiêu dùng không chỉ mua sản phẩm nữa mà mua cách tạo, gồm tâm thế, văn hóa, câu chuyện, cảm xúc trong quá trình tạo ra sản phẩm, Hà Nội đang đi đúng hướng trong việc khai thác những giá trị văn hóa bản địa, thế mạnh địa phương để phát triển các sản phẩm OCOP. Việc giới thiệu quảng bá sản phẩm OCOP gắn với các các sự kiện, lễ hội được tổ chức ngày càng chuyên nghiệp hấp dẫn, thu hút người tiêu dùng.

Đằng sau mỗi một sản phẩm OCOP có sự chung tay của rất nhiều con người, góp phần kích hoạt khu vực kinh tế nông thôn, chuyển dịch theo hướng tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Do đó, cùng với việc tạo cơ chế, chính sách khuyến khích, thúc đẩy các sản phẩm làng nghề phát triển là việc nâng cao chất lượng, tính thẩm mỹ và bản sắc văn hóa của sản phẩm để tự nó vươn lên, mang tính cạnh tranh cao, chinh phục người tiêu dùng.

Để nâng cao giá trị văn hóa bản địa trong mỗi sản phẩm OCOP, Thủ đô Hà Nội cần quan tâm hơn nữa đến chính sách phát triển làng nghề; trong đó, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, nguyên liệu sản xuất hợp pháp có chất lượng, có chính sách quản lý nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, phát triển làng nghề gắn với du lịch để mang lại giá trị kinh tế đa dụng, liên kết hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển.

Giai đoạn 2021-2025, Thành phố Hà Nội đặt mục tiêu có 2.000 sản phẩm được đánh giá, phân hạng trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Tính đến đầu năm 2024, Hà Nội đã đánh giá, phân hạng được 1.657 sản phẩm. Đến hết năm nay, các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố hoàn thành đăng ký đánh giá, phân hạng thêm hơn 510 sản phẩm. Với kết quả này, Hà Nội sẽ vượt mục tiêu đề ra trước một năm về Chương trình OCOP.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)

Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội