Khu thương mại tự do: Xung lực mới cho TP.Đà Nẵng bứt phá

Cùng với chủ trương sáp nhập với tỉnh Quảng Nam theo chỉ đạo của bộ Chính trị và Trung ương, TP.Đà Nẵng cũng đồng thời được trao nhiều cơ hội phát triển, nhất là Quyết định số 1142/QĐ-TTg  ngày 13/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) TP.Đà Nẵng. Cùng với các khu công nghiệp (KCN), Khu công nghệ cao và khu Công nghệ thông tin tập trung, FTZ Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ trở thành "đòn bẩy" chiến lược, tạo xung lực cho thành phố bên sông Hàn bứt phá đi lên trong giai đoạn mới.

Công bố và trao quyết định của Thủ tướng về thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Lựa chọn hàng đầu cho phát triển FTZ

Sở dĩ Đà Nẵng được tin tưởng chọn làm "cứ điểm" triển khai FTZ bởi thành phố hội tụ các yếu tố cần và đủ cho phát triển một FTZ đẳng cấp và toàn diện. Đầu tiên phải kể đến vị trí địa chiến lược khi Đà Nẵng là cửa ngõ ra Thái Bình Dương của Hành lang kinh tế Đông - Tây, tiếp cận dễ dàng các thị trường năng động toàn cầu. Thành phố có đường bờ biển dài hơn 215km (sau khi sáp nhập với Quảng Nam) cung cấp khả năng tiếp cận trực tiếp các tuyến hàng hải quốc tế then chốt Á - Âu và Á - Mỹ, nơi chiếm tới 40% lưu lượng vận tải biển và 60% tổng lượng vận tải container toàn cầu.

Cảng biển quốc tế Liên Chiểu được định hướng là cảng trung chuyển container quốc tế chính, tích hợp liền mạch với sân bay quốc tế Đà Nẵng, các mạng lưới đường bộ cao tốc và đường sắt quốc gia. Điều này tạo ra năng lực logistics đa phương thức vượt trội, mang lại cơ hội giao thương và đầu tư không giới hạn trong bán kính 2.000km, kết nối hầu hết các trung tâm kinh tế lớn của châu Á.

Hệ sinh thái kinh tế Đà Nẵng được xây dựng trên mạng lưới hạ tầng liền mạch, đảm bảo dòng chảy thông suốt của hàng hóa, dịch vụ và con người. 07 khu chức năng của FTZ dù không liền kề, được liên kết chặt chẽ với nhau và với các khu vực trọng điểm khác của thành phố, tạo thành một hệ sinh thái hoàn chỉnh, tương hỗ. Sự kết nối bao gồm: Cảng biển Liên Chiểu (cảng chính) và cảng Chu Lai giúp tối ưu hóa vận tải biển, logistics; sân bay quốc tế Đà Nẵng và sân bay quốc tế Chu Lai đảm bảo kết nối hàng không; các tuyến cao tốc, vành đai, đường bộ hiện đại đảm bảo kết nối các khu chức năng của FTZ với các KCN, Khu công nghệ cao, Khu kinh tế (KKT) Chu Lai và trung tâm đô thị; hệ thống đường sắt quốc gia và định hướng phát triển đường sắt đô thị; đường thủy nội địa giúp tận dụng tuyến ven sông, ven biển bổ trợ vận tải hàng hóa và du lịch. Mạng lưới giao thông đa phương thức này tối ưu hóa chuỗi cung ứng và logistics, biến Đà Nẵng thành một trung tâm trung chuyển quốc tế thực sự.

Song song đó, mạng lưới hạ tầng năng lượng vững chắc với các dự án điện được quy hoạch trong Quy hoạch Điện VIII không chỉ đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định cho TP.Đà Nẵng mà còn góp phần củng cố an ninh năng lượng cho cả khu vực miền Trung. Về hạ tầng số, Đà Nẵng là điểm cập bờ quan trọng của các tuyến cáp quang biển quốc tế (SMW3, APG ; ALC); do vậy năng lực kết nối quốc tế được nâng cao; đảm bảo tốc độ và độ tin cậy cho các hoạt động kinh tế số, hoạt động công nghệ cao trong FTZ.

Một lợi thế nữa là Đà Nẵng sở hữu nguồn nhân lực dồi dào với 28 trường đại học và cao đẳng, 70 trung tâm đào tạo nghề, cung cấp khoảng 22.000 sinh viên tốt nghiệp hằng năm, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và các ngành liên quan; đảm bảo đáp ứng tốt nhu cầu nhân lực của thị trường.

 Các đại biểu dự Lễ công bố và trao quyết định của Thủ tướng về thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Bệ phóng tăng trưởng

FTZ Đà Nẵng là mô hình thí điểm đầu tiên tại Việt Nam, mở ra cơ hội thử nghiệm các chính sách ưu đãi đặc thù, thủ tục hành chính tinh gọn và cơ chế quản lý linh hoạt; đồng thời thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao, nâng cao khả năng cạnh tranh với các FTZ trong khu vực, định vị thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế.

Với tổng diện tích 1.881ha, FTZ Đà Nẵng là khu thương mại tự do đầu tiên trong cả nước được tích hợp các chức năng logistics cảng biển, sân bay gắn với các hoạt động thương mại, dịch vụ, công nghiệp chế xuất và các chức năng phụ trợ khác. 03 khu chức năng chính trong FTZ sẽ được bố trí tại 7 khu vực không liền kề gồm: Khu sản xuất, logistics; khu thương mại - dịch vụ; KCN công nghệ số, công nghệ thông tin - đổi mới sáng tạo và các khu chức năng khác.

FTZ Đà Nẵng hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế mang tầm khu vực, đóng vai trò là cực tăng trưởng chiến lược của miền Trung và cả nước trong bối cảnh phát triển mới. Mục tiêu dài hạn là xây dựng FTZ Đà Nẵng trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực châu Á - Thái Bình Dương; là trung tâm sản xuất, đầu mối trung chuyển hàng hóa quốc tế; góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; đóng góp tích cực vào tiến trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của TP.Đà Nẵng mới sau khi sáp nhập theo hướng bền vững và hội nhập sâu rộng.

Việc xây dựng FTZ Đà Nẵng với trọng tâm vào các ngành công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và thương mại quốc tế sẽ giúp thành phố chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng truyền thống dựa vào vốn và lao động sang mô hình tăng trưởng dựa vào tri thức và công nghệ. Đồng thời, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực, tăng cường xuất khẩu hàng hóa giá trị cao, phát triển logistics và hạ tầng hỗ trợ xuất - nhập khẩu, thu hút nguồn vốn FDI, công nghệ tiên tiến và mở rộng mạng lưới thương mại quốc tế. Ngoài ra, với các ưu đãi về thuế và thủ tục hải quan đơn giản hóa, FTZ cũng sẽ lan tỏa sức hút đầu tư nước ngoài vào các lĩnh vực như: Công nghệ cao, sản xuất bán dẫn và dịch vụ chất lượng cao, đồng thời tạo ra hàng ngàn việc làm, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương.

Hoạt động thương mại và đầu tư tăng cường cũng sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP của Đà Nẵng và khu vực miền Trung, định vị Đà Nẵng như một trung tâm công nghệ của Việt Nam. Trong đó, việc kết nối với cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và Hành lang kinh tế Đông - Tây, FTZ sẽ góp phần củng cố vai trò của TP.Đà Nẵng như một mắt xích quan trọng trong mạng lưới chuỗi cung ứng toàn cầu, trung tâm sản xuất - dịch vụ - đổi mới sáng tạo và là cực tăng trưởng chiến lược trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và chuyển dịch kinh tế toàn cầu.

Về quản lý vận hành, UBND TP.Đà Nẵng giao Ban Quản lý Khu Công nghệ cao và các KCN Đà Nẵng nhiệm vụ quản lý vận hành FTZ đảm bảo thông suốt, hiệu quả. Theo ghi nhận của Trưởng Ban quản lý Khu Công nghệ cao và các KCN Đà Nẵng - ông Vũ Quang Hùng, việc hình thành FTZ Đà Nẵng là một trong những quyết sách hàng đầu, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và mở ra không gian phát triển mới cho thành phố. Thông qua FTZ sẽ giúp kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, hấp dẫn, thu hút đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài trong các ngành kinh tế ưu tiên. Đồng thời, đây sẽ là nơi thí điểm các cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, du lịch, dịch vụ chất lượng cao, trở thành địa bàn hấp dẫn logistics, sản xuất, thương mại, dịch vụ hiện đại, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng và hội nhập.

Ngoài ra, việc thành lập FTZ cũng sẽ giúp Đà Nẵng thu hút các nhà đầu tư chiến lược cho các ngành nghề có giá trị gia tăng cao; tăng cường giao thương, hợp tác và kết nối, qua đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững, tạo cơ hội việc làm và nâng cao vai trò, vị thế của Đà Nẵng trên trường quốc tế.

Mở ra không gian phát triển mới

Có thể thấy, việc thành lập FTZ Đà Nẵng là bước đi tiên phong, đột phá, đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam triển khai mô hình này. FTZ được kỳ vọng tạo ra một không gian phát triển mang tầm quốc tế, có khả năng dẫn dắt tăng trưởng xanh, đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư chiến lược. Điều quan trọng là quyết định thành lập FTZ Đà Nẵng cũng hoàn toàn phù hợp với chiến lược quốc gia nhằm phát triển các khu vực kinh tế trọng điểm. Với tầm nhìn dài hạn, khu vực này sẽ trở thành trung tâm sản xuất, trung chuyển hàng hóa quốc tế và động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Đồng thời, phát triển FTZ gắn với Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.Đà Nẵng cũng sẽ tạo ra một hệ sinh thái kinh tế hiện đại, thông minh, có tính cạnh tranh cao, tạo sức lan tỏa lớn, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Để sớm đưa FTZ đi vào hoạt động bảo đảm hiệu quả, TP.Đà Nẵng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Việc lập kế hoạch cẩn thận, quản lý hiệu quả và hợp tác công - tư sẽ là chìa khóa để đảm bảo thành công bền vững. Nhận thức rõ điều này, thành phố đã chủ động rà soát, xây dựng kế hoạch hành động với hàng loạt nhiệm vụ cần tập trung triển khai để đưa FTZ đi vào hoạt động trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, thành phố cũng sẽ tiếp tục đề xuất lên các cấp có thẩm quyền để bổ sung các cơ chế, chính sách mới thông thoáng và vượt trội hơn cho sự phát triển của FTZ

Ông Vũ Quang Hùng cho biết: Năm 2025, Đà Nẵng đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt trên 10%. Việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thành lập FTZ TP.Đà Nẵng như thổi luồng sinh khí mới, mở ra triển vọng tươi sáng cho bức tranh phát triển kinh tế, thu hút đầu tư của thành phố trong thời gian tới, góp phần hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu, mục tiêu đề ra trong nhiệm kỳ 2021 - 2025 cũng như tạo tiền đề vững chắc cho nhiệm kỳ mới 2026 - 2030.

Trước mắt, thành phố sẽ tập trung triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến đầu tư gắn với mục tiêu thu hút 01 tỷ USD vốn đầu tư; đồng thời nghiên cứu mở rộng ranh giới FTZ sau khi hợp nhất với tỉnh Quảng Nam nhằm mục tiêu đưa FTZ Đà Nẵng trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu và một cực tăng trưởng chiến lược của khu vực và cả nước.

"Với vai trò và tầm quan trọng như vậy, tôi kêu gọi các nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hãy quan tâm tìm hiểu và đầu tư vào FTZ Đà Nẵng. Lãnh đạo thành phố cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để nhà đầu tư triển khai thành công FTZ cũng như các dự án liên quan khác",  ông Hùng nhấn mạnh.

Nguồn: Vietnam Business Forum