Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh: Biểu tượng sống động trong hợp tác công nghệ Việt Nam - Hoa Kỳ

Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là trụ cột mới trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Trong đó, Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh (SHTP), với sự hiện diện của các tập đoàn lớn từ Hoa Kỳ, được coi là biểu tượng sống động của hợp tác công nghệ giữa hai nước.

Công nghệ và đổi mới sáng tạo là trụ cột trong quan hệ song phương

Năm 2025 đánh dấu ba thập kỷ kể từ khi Việt Nam và Hoa Kỳ bình thường hóa quan hệ, một chặng đường phi thường chứng kiến những bước phát triển vượt bậc trong quan hệ hai nước. Đỉnh cao của hành trình này là Tuyên bố chung tháng 9/2023, khi hai quốc gia nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, kiến tạo một tầm nhìn chung cho tương lai. Trong khuôn khổ hợp tác mới, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã trở thành trụ cột, một đột phá mới của quan hệ song phương. Đây là sự chuyển dịch mang tính chiến lược, từ mối quan hệ chủ yếu dựa trên lợi ích thương mại sang một liên minh kiến tạo, cùng nhau tạo ra giá trị trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất của thế kỷ 21. Giữa bối cảnh đó, SHTP - nơi tập trung các tập đoàn công nghệ lớn, trong đó có các tập đoàn đến từ Hoa Kỳ được coi là biểu tượng sống động của hợp tác công nghệ giữa hai nước.

Khẳng định vị thế trung tâm phát triển vi mạch của cả nước

Quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực bán dẫn được xây dựng trên một nền tảng vững chắc đã được chứng thực qua thời gian và đang phát triển theo một lộ trình đầy tham vọng. Nền tảng này được đặt móng từ năm 2006, khi Intel đầu tư vào SHTP, một quyết định mang tính bước ngoặt đã trở thành “con dấu đảm bảo bằng vàng” cho vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu. Với tổng vốn đầu tư vượt mốc 1,5 tỷ USD, nhà máy Intel tại Việt Nam không chỉ là cơ sở lắp ráp và kiểm định (ATM) lớn nhất trong mạng lưới của Tập đoàn mà còn đảm nhiệm hơn 50% tổng sản lượng ATM toàn cầu, với kim ngạch xuất khẩu lũy kế dự kiến đạt 100 tỷ USD vào giữa năm 2025. Đến nay, SHTP đã thu hút 38 dự án điện tử và vi mạch với tổng vốn đầu tư lên tới gần 8 tỷ USD, cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ và sức hấp dẫn của Khu công nghệ cao đối với ngành công nghiệp tiên phong này.

Từ thành công trong lĩnh vực sản xuất, Việt Nam đang thực hiện một bước nhảy vọt chiến lược sang các công đoạn có giá trị cao hơn, đó là định hình vai trò “trái tim công nghệ” của cả nước khi từng bước xây dựng hệ sinh thái vi mạch toàn diện. Các hoạt động nổi bật gồm: Phát triển công nghiệp MEMS; triển khai mô hình "Wafer Lab to Fab"; ươm tạo doanh nghiệp bán dẫn; thành lập Trung tâm Thiết kế Vi mạch SHTP và Phòng thiết kế mạch - những hạt nhân quan trọng trong chiến lược làm chủ công nghệ thiết kế chip tại Việt Nam.

Việc thành lập Trung tâm Thiết kế Vi mạch (SCDC) và hợp tác chiến lược với các gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ như Synopsys là minh chứng cho tầm nhìn này. Thành quả ban đầu đầy ấn tượng là sự đóng góp của 150 kỹ sư Việt Nam vào thiết kế chip 3nm tiên tiến, khẳng định năng lực trí tuệ Việt Nam và khởi đầu cho kỷ nguyên “Thiết kế bởi người Việt Nam”.

Bên cạnh đó, hệ sinh thái đào tạo - nghiên cứu trong SHTP cũng ngày càng hoàn thiện với sự hiện diện của các cơ sở giáo dục, viện nghiên cứu chất lượng cao, nổi bật là Trường Đại học Fulbright Việt Nam - biểu tượng tiêu biểu cho sự hợp tác sâu rộng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và đổi mới sáng tạo.

Một mô hình thành công đã được kiểm chứng

SHTP đã khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư công nghệ cao hàng đầu, một mô hình thành công đã được kiểm chứng và là đối tác chiến lược cho các tập đoàn toàn cầu. Đến nay, SHTP đã cấp phép cho 163 dự án với tổng vốn đầu tư ấn tượng là 12,695 tỷ USD, trong đó bao gồm 50 dự án FDI trị giá 10,380 tỷ USD và 112 dự án trong nước với tổng vốn khoảng 2,314 tỷ USD. Môi trường đầu tư thuận lợi này đã thu hút các tên tuổi hàng đầu như Intel, Samsung, Jabil, Rockwell Automation, Sanofi và TTI, biến SHTP thành một hệ sinh thái công nghệ sôi động.

Thành công của SHTP được xây dựng trên 03 lợi thế chiến lược vững chắc. Thứ nhất, hạ tầng hoàn chỉnh và vị trí cửa ngõ phía Đông TP.Hồ Chí Minh mang lại khả năng kết nối giao thông trọng yếu trong nước và quốc tế, thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực logistics và công nghiệp phụ trợ. Thứ hai, SHTP là một trong 03 trụ cột của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, gắn kết chặt chẽ với Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh và Trung tâm tài chính tương lai tại Thủ Thiêm, đóng vai trò là trung tâm thúc đẩy “dòng chảy tri thức” giữa viện - trường, doanh nghiệp và chính quyền. Thứ ba, các nhà đầu tư tại SHTP luôn được hưởng các chính sách ưu đãi đầu tư cao nhất theo luật định, được củng cố bởi các quyết sách quan trọng như Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội và các Nghị định số 10/2024/NĐ-CP ngày 01/02/2024 của Chính phủ ban hành quy định về khu công nghệ cao, Nghị định số 84/2024/NĐ-CP ngày 10/07/2024 của Chính phủ về thí điểm phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực cho chính quyền TP.Hồ Chí Minh, tạo đòn bẩy mạnh mẽ cho sự phát triển.

Hướng tới tương lai, SHTP đặt mục tiêu trở thành trung tâm phát triển vi mạch bán dẫn trọng điểm của Việt Nam, thu hút ít nhất 20 doanh nghiệp trong ngành. Tầm nhìn này không chỉ cộng hưởng với chiến lược quốc gia mà còn phù hợp với lợi ích chung của Việt Nam và các đối tác quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ, trong việc xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu an toàn và bền vững.

Niềm tin vào tương lai chung này được củng cố bởi sự đồng thuận mạnh mẽ từ các nhà lãnh đạo và các bên liên quan. Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh cam kết tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp với tinh thần “chủ động - linh hoạt - sáng tạo”. Từ phía Hoa Kỳ, Đại sứ Marc E. Knapper đã nhiều lần khẳng định cam kết ủng hộ một nước “Việt Nam vững mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng”, đồng thời nhấn mạnh sự quan tâm to lớn từ các công ty công nghệ Hoa Kỳ. Cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ, thông qua Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC) cũng bày tỏ mong muốn mạnh mẽ được tăng cường hợp tác.

Tất cả những tiếng nói này hòa quyện vào nhau, tạo thành một thông điệp nhất quán và đầy uy tín. Nó khẳng định rằng Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh không chỉ là một địa điểm đầu tư hấp dẫn, mà còn là một đối tác chiến lược, một mô hình thành công đã được kiểm chứng, và là trái tim của mối quan hệ đối tác công nghệ Việt Nam - Hoa Kỳ trong kỷ nguyên mới.

Nguồn: Vietnam Business Forum