Điện Biên: Từ bản hùng ca lịch sử đến trận địa mới về giáo dục và đào tạo

Hơn 70 năm trước, Điện Biên đã đi vào lịch sử dân tộc và thế giới bằng chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, trở thành biểu tượng bất diệt của ý chí kiên cường, khát vọng độc lập và trí tuệ Việt Nam. Hào khí Điện Biên Phủ năm 1954 đã khẳng định một chân lý: Khi có niềm tin, quyết tâm và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, dân tộc Việt Nam có thể làm nên những điều tưởng chừng không thể.

Lãnh đạo Đảng ủy UBND tỉnh Điện Biên tặng hoa chúc mừng Đảng bộ Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên Đại hội đại biểu lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 thành công tốt đẹp

Ngày nay, trên mảnh đất anh hùng ấy, một “trận Điện Biên mới” đang được mở ra trận địa của giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Nếu như pháo binh, công sự và lòng dũng cảm đã làm nên chiến thắng năm xưa, thì hôm nay, tri thức, công nghệ và khát vọng vươn lên chính là vũ khí quyết định để Điện Biên bước vào kỷ nguyên phát triển nhanh và bền vững.

Trong bối cảnh ấy, Ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đang kiên định với sứ mệnh đổi mới căn bản, toàn diện, coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển”. Bà Hoàng Tuyết Ban - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên khẳng định: “Đổi mới giáo dục không chỉ là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, mà còn là trách nhiệm chính trị trước sự nghiệp phát triển và hội nhập của quê hương Điện Biên”.

Tổng Bí thư Tô Lâm cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước thực hiện nghi thức khởi công dự án Trường liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở xã Si Pa Phìn (ngày 27/7/2025)

Điểm tựa chiến lược và bước tiến đáng ghi nhận

Trong Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Đảng ta đã khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển đất nước, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Đây không chỉ là định hướng chiến lược quốc gia, mà còn là kim chỉ nam cho hành động của Điện Biên trong giai đoạn mới.

Nhận thức sâu sắc điều này, nhiều năm qua, tỉnh Điện Biên đã ưu tiên nguồn lực đầu tư cho giáo dục. Quy mô và mạng lưới trường, lớp học được sắp xếp tinh gọn, phù hợp với điều kiện địa phương và định hướng phát triển của tỉnh. Hiện toàn tỉnh có hơn 480 cơ sở giáo dục đào tạo, quy mô ổn định với hơn 206 nghìn học sinh, sinh viên và học viên, trong đó tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số chiếm trên 80%. Riêng mạng lưới trường phổ thông dân tộc bán trú được mở rộng đến tận vùng sâu, vùng xa, giúp hàng chục nghìn em nhỏ người Mông, Thái, Khơ Mú, Hà Nhì… có cơ hội đến trường, tiếp cận tri thức mới.

Bà Hoàng Tuyết Ban nhấn mạnh: “Trong điều kiện địa phương còn nhiều khó khăn, mỗi lớp học, mỗi con chữ đến được với học sinh vùng cao chính là một chiến thắng mới. Bởi đó không chỉ là tri thức, mà còn là con đường thoát nghèo, là chìa khóa để mở ra tương lai”.

Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và nỗ lực của ngành Giáo dục và Đào tạo, Điện Biên đã có những bước tiến quan trọng.

Đối với phổ cập giáo dục, tỉnh Điện Biên được Bộ GDĐT công nhận đạt chuẩn PCGD mầm non cho trẻ em 5 tuổi năm 2014, PCGD tiểu học mức độ 2 năm 2015; PCGD THCS mức độ 2 và xoá mù chữ mức độ 2 năm 2020, PCGD tiểu học mức độ 3 và PCGD THCS mức độ 3 năm 2024.

Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên trao quà động viên học sinh tham gia thi chọn học sinh giỏi quốc gia (ngày 16/12/2024)

Đối với đội ngũ giáo viên, toàn tỉnh hiện có hơn 16.000 cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên, giáo viên, nhân viên ngành giáo dục. Tỷ lệ cán bộ quản lý giáo dục có trình độ đào tạo đạt chuẩn trở lên đạt trên 99%; tỷ lệ giáo viên có trình độ đào tạo đạt chuẩn trở lên đạt trên 97%. Toàn tỉnh Điện Biên đã được Chủ tịch nước phong tặng 01 Nhà giáo Nhân dân; 82 Nhà giáo Ưu tú; nhiều thầy cô được tặng Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba; Cờ thi đua và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Bộ Giáo dục - Đào tạo cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.

Đối với cơ sở vật chất, từ năm 2020 đến 2025, Điện Biên đã chú trọng đầu tư xây dựng, nâng cấp trường lớp học. Số phòng học kiên cố chiếm trên 77%, dần thay thế tình trạng phòng học tạm, học nhờ. Các trường học được xây dựng ngày càng xanh- sạch- đẹp - an toàn - thân thiện. Ứng dụng CNTT trong trường học được đẩy mạnh. Toàn tỉnh đã có trên 84% trường mầm non và phổ thông đạt kiểm định chất lượng giáo dục; trên 82% trường mầm non và phổ thông được công nhận trường đạt chuẩn quốc gia.

Lễ trao tặng danh hiệu “Nhà giáo ưu tú” và tuyên dương khen thưởng học sinh đạt giải, giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia (ngày 29/02/2024)

Đối với chất lượng học sinh, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT trong những năm gần đây đạt trên 99%; số học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, khu vực ngày càng tăng. Điện Biên được Bộ GDĐT đánh giá là một trong những tỉnh đi đầu trong Đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông.

Những con số ấy, chính là “thước đo” cho nỗ lực vượt khó của thầy và trò trên mảnh đất Điện Biên, khẳng định một tinh thần bền bỉ: Dù gian khó vẫn không ngừng vươn lên.

Khai giảng Lớp nghề Du lịch cộng đồng (Trung tâm GDNN-GDTX Khu vực 3)

Đổi mới để hội nhập và phát triển

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh: “Phát triển đất nước nhanh và bền vững phải dựa chủ yếu vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhất là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao”. Điều đó càng trở nên cấp thiết với Điện Biên - một tỉnh miền núi biên giới, muốn “bứt phá” không thể chỉ dựa vào tiềm năng tài nguyên hay vị trí địa chính trị, mà phải dựa vào sức mạnh con người.

Thấm nhuần tinh thần ấy, ngành giáo dục Điện Biên đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: (1) Thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tư duy sáng tạo. (2) Đẩy mạnh ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong giáo dục: Triển khai hệ thống học liệu điện tử, dạy học trực tuyến kết hợp trực tiếp, xây dựng kho dữ liệu số dùng chung cho giáo viên, học sinh. (3) Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, hướng nghiệp, kết nối doanh nghiệp trong đào tạo nghề, giúp học sinh vùng cao có cơ hội tiếp cận thị trường lao động hiện đại.

Góc thư viện Trường PTDTBT TH Si Pa Phìn

Bà Hoàng Tuyết Ban chia sẻ: “Đổi mới giáo dục ở Điện Biên không chỉ là tiếp cận chuẩn quốc gia, mà còn phải giải quyết những đặc thù của địa phương miền núi, biên giới. Chúng tôi coi trọng việc đưa tri thức gần gũi hơn với học sinh dân tộc, biến giáo dục thành động lực để giữ gìn bản sắc, nâng cao dân trí và tạo việc làm bền vững”.

Điện Biên đang bước vào thời kỳ mới với nhiều dự án trọng điểm như: Sân bay Điện Biên mở rộng, cao tốc nối với Sơn La - Hà Nội, các cụm công nghiệp, thương mại, du lịch sinh thái… Tất cả đặt ra yêu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực chất lượng cao.

Để chuẩn bị cho chặng đường ấy, tỉnh đã chú trọng: Liên kết với các trường đại học, học viện lớn để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, sinh viên. Gửi hàng trăm sinh viên dân tộc thiểu số đi học theo chế độ cử tuyển, sau đó quay về phục vụ quê hương. Tổ chức nhiều chương trình khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên, hình thành tư duy sáng tạo và tinh thần lập nghiệp.

Cô và trò Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học (PTDTBT TH) Si Pa Phìn tại buổi lễ chào cờ tại cột mốc biên giới trên địa bàn

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng căn dặn: “Giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị. Chúng ta phải chăm lo cho thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước.” Đây cũng là tinh thần mà ngành Giáo dục và Đào tạo Điện Biên kiên định theo đuổi, coi việc đầu tư cho thế hệ trẻ hôm nay chính là đầu tư cho tương lai phát triển lâu dài, bền vững.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy giáo dục Điện Biên đã đi được những bước vững chắc. Nhưng phía trước vẫn còn nhiều thách thức: địa hình hiểm trở, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, tình trạng học sinh bỏ học vùng cao, thiếu giáo viên cục bộ ở một số môn học.

Tuy vậy, như bà Hoàng Tuyết Ban khẳng định: “Chúng tôi coi mỗi khó khăn là một bài toán cần lời giải sáng tạo. Điện Biên không chỉ đi tìm cơ hội trong khó khăn, mà còn biến khó khăn thành động lực để đổi mới, vươn lên.”

Trong tầm nhìn 2025-2030, giáo dục Điện Biên sẽ tiếp tục đồng hành cùng khát vọng phát triển của tỉnh, hướng tới mục tiêu: Xây dựng nguồn nhân lực có tri thức, kỹ năng, bản lĩnh và khát vọng, đủ sức đưa Điện Biên trở thành vùng phát triển năng động ở khu vực Tây Bắc.

Nếu như chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 là mốc son chói lọi của độc lập dân tộc, thì “trận địa giáo dục” hôm nay chính là thước đo cho sự trưởng thành và khát vọng phát triển bền vững của quê hương Điện Biên. Trong hành trình ấy, ngành giáo dục và đào tạo với đội ngũ thầy cô, học sinh, cùng sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền tỉnh sẽ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, xứng đáng là điểm tựa chiến lược cho tương lai.

Điện Biên đang viết tiếp “bản hùng ca” mới, không phải bằng tiếng súng hay chiến hào, mà bằng tri thức, bằng lớp lớp thế hệ học sinh được nuôi dưỡng khát vọng, trí tuệ và bản lĩnh. Đó chính là con đường để Điện Biên từ mảnh đất lịch sử anh hùng trở thành vùng đất của đổi mới, sáng tạo và hội nhập.

Hà Thành - Lê Nam (Vietnam Business Forum)