Tìm hướng đi mới cho cây điều

Các tỉnh miền Đông Nam bộ đang bước vào vụ thu hoạch hạt điều, nhưng người nông dân lại không vui vì năm nay nhiều nơi bị mất mùa nghiêm trọng. Trong lúc nông dân cám cảnh vì mất mùa thì các doanh nghiệp cũng đang lao đao vì thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, giá giao dịch liên tục xuống dốc.

Sản lượng sa sút

Với diện tích trên 52.000ha, Bù Đăng là một trong những huyện có diện tích điều lớn nhất tỉnh Bình Phước. Những ngày này, dù đã vào vụ mùa nhưng không khí thu hoạch ở các vườn điều khá im ắng. Ông Trần Văn Bính ở xã Minh Hưng than thở, vụ điều năm nay coi như mất trắng. Gia đình ông trồng hơn 10ha, vậy mà mỗi ngày chỉ hái được khoảng 30 - 40kg, không bằng 25% so với năm ngoái. Theo Phòng NN& PTNT huyện Bù Đăng (Bình Phước), vụ điều năm nay nhiều diện tích điều đang bị khô bông, khô trái rồi rụng dần gây thiệt hại lớn. Ước tính toàn huyện mất khoảng 50% - 60% sản lượng vào thời điểm đầu vụ.

Tại Đồng Nai, tình hình cũng không mấy khả quan hơn. Nhiều hộ trồng điều ở các huyện Xuân Lộc, Trảng Bom, Cẩm Mỹ, Long Thành… đã thiệt hại rất nặng. Theo báo cáo của UBND xã Xuân Hưng (huyện Xuân Lộc), toàn xã có trên 1.259ha điều, đây là loại cây nông nghiệp chủ lực. Do đó, điều mất mùa sẽ làm nhiều gia đình lâm vào tình cảnh khó khăn. Trung tâm Khuyến nông Đồng Nai cho biết thêm, cùng với mưa trái mùa thì năm nay rất nhiều vườn điều thiếu đầu tư chăm sóc dẫn đến sản lượng sa sút trầm trọng. Nguyên nhân là do năm ngoái vật tư cao, giá điều thấp dẫn đến lỗ vốn, từ đó người dân chán nản. Hầu hết 50.000ha điều ở Đồng Nai bị mất mùa, sản lượng giảm từ 30% trở lên. Theo tính toán của Trung tâm, nếu năng suất điều đạt từ 2 tấn/ha trở lên, giá bán 10.000đ/kg thì nông dân mới sống được. Trong khi năng suất bình quân năm nay đạt chưa tới 1,2 tấn/ha và giá lúc này chỉ 9.000 - 9.500đ/kg. Từ đó cho thấy, đời sống nông dân trồng điều hết sức bấp bênh.

Bí đầu ra

Trong lúc nông dân buồn rầu vì mất mùa thì các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cũng lao đao vì không có đầu ra. Đại diện Công ty TNHH Hàm Long (Tây Ninh) cho biết, suốt 2 tháng đầu năm 2009, công ty xuất chưa được 3 container và nhận rất ít đơn hàng; trong khi thời điểm này năm ngoái rất sôi động. Khủng hoảng kinh tế toàn cầu khiến thị trường tiêu thụ nhân điều ở Hoa Kỳ, châu Âu… giảm mạnh. Điều đáng lo ngại là không chỉ giảm về giá mà sợ nhất là nhà nhập khẩu không mua hàng. Tắc đầu ra, doanh nghiệp lao đao vì không thể sản xuất được.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), sức mua trên thị trường thế giới đang giảm khoảng 50% nên 2 tháng đầu năm 2009 toàn ngành chỉ xuất được hơn 24.000 tấn. Bất lợi lớn nhất là hạt điều dù bổ dưỡng nhưng không phải là thực phẩm chủ lực buộc phải sử dụng hằng ngày. Để tránh những bất trắc xảy ra, Vinacas yêu cầu các doanh nghiệp phải thận trọng khi ký hợp đồng xuất khẩu trong năm 2009. Trước nhất nên chọn những khách hàng tin tưởng, có uy tín… mới giao hàng nhằm đảm bảo an toàn. Đặc biệt, không nên ký hợp đồng tràn lan với giá thấp sẽ làm rối thị trường, gây thiệt hại lớn. Cũng theo Vinacas, với chủ trương bù lãi suất mà các ngân hàng đang triển khai sẽ trợ giúp rất lớn cho doanh nghiệp ngành điều.

Theo thống kê, năm 2008, cả nước xuất khẩu 167.000 tấn hạt điều, đạt kim ngạch 920 triệu USD, tăng trên 40% về giá trị so năm 2007. Năm 2009, dự kiến xuất 175.000 tấn, kim ngạch 875 triệu USD, tuy nhiên rất khó hoàn thành.

Nhuệ Giang