Phát triển sản phẩm OCOP gắn với tái cơ cấu nông nghiệp Thủ đô: Phát triển nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững

Xác định tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp là nền tảng then chốt, Hà Nội chú trọng đẩy mạnh tái cơ cấu ngành theo từng lĩnh vực cụ thể, hướng tới phát triển nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững.

Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp là một trong những nội dung quan trọng trong Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025".

Việc triển khai chương trình OCOP đã có những tác động tích cực, đậm nét đến phát triển kinh tế nông thôn. Thông qua chương trình đã góp phần khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, lợi thế so sánh, đặc biệt là các giá trị văn hóa để xây dựng, hình thành các sản phẩm OCOP tích hợp “đa giá trị”, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch. Tạo động lực, giúp các cá nhân, hộ sản xuất, hợp tác xã phát huy tính sáng tạo trong quá trình sản xuất, làm bệ đỡ cho các sản phẩm vươn xa hơn thị trường truyền thống lâu nay. Khi tham gia chương trình, các sản phẩm đều phải được sản xuất quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe, từ đó, cho ra sản phẩm với chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, an toàn thực phẩm để đáp ứng được thị trường tiêu thụ.

Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội đã đề ra một số mục tiêu liên quan đến tái cơ cấu ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn. Đó là, tăng trưởng sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản hằng năm đạt từ 2,5% đến 3%; tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đạt hơn 70%. Đánh giá, phân hạng được 2.000 sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) trở lên; mỗi huyện, thị xã xây dựng ít nhất 1 trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch. Thành phố công nhận thêm hơn 50 làng nghề, nghề truyền thống và phấn đấu có hơn 80% số hợp tác xã hoạt động hiệu quả...

Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, để hoàn thành các mục tiêu này, Sở NN&PTNT, các địa phương đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp và không ít mục tiêu đã cán đích. Đơn cử như tăng trưởng sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản hằng năm đạt từ 2,5% đến 3% được duy trì trong suốt 3 năm qua. Nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao, theo chuỗi đã hình thành; nông nghiệp sinh thái, dịch vụ nông nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn. Từ năm 2021 đến hết tháng 6-2024, thành phố đã đánh giá được 1.657 sản phẩm OCOP, còn thiếu 343 sản phẩm để đạt mục tiêu 2.000 sản phẩm. Trong năm 2024, các quận, huyện, thị xã đăng ký đánh giá, phân hạng 510 sản phẩm. Như vậy, dự kiến đến hết năm 2024, số lượng sản phẩm OCOP sẽ vượt mục tiêu đề ra trước 1 năm. Đặc biệt, thông qua tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, đã góp phần chuyển dịch cơ cấu sản xuất, phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nâng cao thu nhập và cải thiện mức sống cho cư dân nông thôn. Năm 2023, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 66,01 triệu đồng và dự kiến năm 2024 đạt 75 triệu đồng; nhiều địa phương đã xóa được hộ nghèo…

Việc sản xuất sản phẩm OCOP cũng làm thay đổi tư duy trong sản xuất của người dân, hợp tác xã, từng bước chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ, tự phát sang quy mô lớn, theo hướng hàng hóa, có kế hoạch, xây dựng được liên kết chuỗi giá trị khép kín để tạo ra vùng nguyên liệu ổn định, có chất lượng, sản xuất theo yêu cầu của thị trường. Đến nay, Hà Nội đã xây dựng và phát triển được 159 chuỗi, trong đó có 93 chuỗi có nguồn gốc từ sản phẩm trồng trọt. Tham gia các mô hình chuỗi liên kết, nông dân được hướng dẫn quy trình sản xuất, cách quản lý, tổ chức sản xuất cộng đồng; ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới vào sản xuất. Từ đó, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, gia tăng thu nhập cho người dân, tạo sức bật cho phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, góp phần giảm nghèo bền vững.

Ngoài ra, mỗi sản phẩm OCOP còn đóng vai trò như một “đại sứ” chuyển tải những câu chuyện của từng vùng, địa phương như các sản phẩm lụa tơ sen Mỹ Đức, gốm Bát Tràng, Khảm trai Chuôn Ngọ…. Qua đó, góp phần quảng bá hình ảnh của các địa phương, thu hút người dân, du khách đến tìm hiểu, khám phá.

Tuy nhiên, việc thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp vẫn chưa theo kịp với nhu cầu phát triển; hoạt động khoa học và công nghệ chưa thật sự trở thành động lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn; khả năng ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tế sản xuất chưa cao… Điển hình như làng nghề, làng có nghề được công nhận, mục tiêu đề ra là 50 làng nghề, đến hết năm 2023 mới có 24 làng nghề được công nhận; hợp tác xã hoạt động hiệu quả, mục tiêu là 80%, đến hết năm 2023 mới đạt 65%; tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, mục tiêu là hơn 70%, đến hết năm 2023 toàn thành phố mới đạt 46%...

Thời gian tới Thành phố tiếp tục thực hiện cơ cấu lại sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt theo mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng đất, giảm diện tích trồng lúa, tập trung phát triển lúa gạo theo hướng tăng cơ cấu giống lúa chất lượng; mở rộng diện tích trồng rau, tăng diện tích hoa, cây cảnh.... chú trọng những sản phẩm cây trồng, dịch vụ, công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp gắn với nhu cầu và phục vụ phát triển đô thị, phù hợp với tính chất, đặc điểm khu vực đô thị, khu vực ven đô; phát triển các mô hình trang trại nông nghiệp trong đô thị. Ông Nguyễn Xuân Đại nhấn mạnh.

Bảo Đinh (Vietnam Business Forum)

Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội