Tây Trang: Cửa ngõ hội nhập nơi phên dậu Tổ quốc

Cửa khẩu quốc tế Tây Trang

Giữ vững vị thế chiến lược cửa ngõ vùng Tây Bắc

Tây Trang nằm trên trục đường Quốc lộ 279 - tuyến huyết mạch nối Điện Biên với tỉnh Phong Sa Lỳ của nước CHDCND Lào. Từ vị trí này, hàng hóa từ các tỉnh Tây Bắc như Lai Châu, Sơn La, thậm chí từ Hà Nội có thể xuất khẩu sang Lào, sang Thái Lan và xa hơn nữa là qua Myanmar - một tuyến hành lang kinh tế nhiều tiềm năng đang dần được đánh thức.

Trong bức tranh hợp tác Việt - Lào, Tây Trang không đơn thuần là điểm thông quan hàng hóa. Đây còn là cửa khẩu quốc tế duy nhất của tỉnh Điện Biên, giữ vai trò then chốt trong chính sách đối ngoại, quốc phòng và an ninh vùng biên. Mỗi xe hàng hóa qua cổng kiểm soát không chỉ mang theo dòng chảy kinh tế mà còn mang theo thông điệp hữu nghị, hợp tác và cùng phát triển.

Hải quan Cửa khẩu quốc tế Tây Trang dùng thiết bị soi chiếu kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan

Ông Nguyễn Quang Vinh - Đội trưởng Hải quan Cửa khẩu quốc tế Tây Trang chia sẻ: “Tây Trang không đông đúc như Móng Cái, không sôi động như Lào Cai hay Hữu Nghị, nhưng mỗi tờ khai, mỗi dòng xe qua đây đều chất chứa khát vọng mở cửa hội nhập cho vùng biên giới còn nhiều khó khăn. Và chúng tôi, những cán bộ hải quan là người giữ mạch giao thương ấy thông suốt, minh bạch và an toàn”.

Chó nghiệp vụ của Hải quan Cửa khẩu quốc tế Tây Trang cùng Bộ đội Biên phòng kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan

Trong 5 năm trở lại đây, hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Tây Trang đã có bước tăng trưởng đáng ghi nhận. Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm trung bình từ 30 - 50 triệu USD, đặc biệt trong năm 2022 kim ngạch XNK đã đạt đến 102 triệu USD, trong đó mặt hàng xuất nhập khẩu chủ yếu là vật liệu xây dựng,  hàng tiêu dùng, nông lâm sản, … đã trở thành sản phẩm chủ lực được thông quan qua Tây Trang, góp phần cải thiện cán cân thương mại và nâng cao đời sống người dân vùng biên.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Trần Tiến Dũng, ghi nhận và biểu dương tinh thần nỗ lực của các lực lượng chức năng trong việc thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt là công tác phòng chống tội phạm ma túy và thúc đẩy hoạt động XNK tại Cửa khẩu quốc tế Tây Trang

Tập trung vào phương châm “Tạo thuận lợi thương mại - Kiểm soát hiệu quả - Đảm bảo an ninh”, đội ngũ cán bộ Hải quan tại đây đã không ngừng đổi mới tư duy và cách làm. Mọi khâu kiểm tra, giám sát đều được vận hành trên nền hệ thống điện tử hiện đại, hạn chế tiếp xúc trực tiếp, giảm thiểu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

“Chúng tôi luôn ý thức được rằng, mỗi giây mỗi phút hàng hóa bị chậm thông quan là thêm một gánh nặng cho doanh nghiệp. Vì vậy, Hải quan Tây Trang đã chủ động áp dụng công nghệ thông tin, tích hợp dữ liệu, phân luồng kiểm tra khoa học để giảm thời gian thông quan; từ lúc đầy đủ hồ sơ đối với tờ khai luồng đỏ còn trung bình 3 - 5 giờ, đối với tờ khai luồng vàng từ 25 - 50  phút , thay vì hàng ngày như trước đây” - ông Nguyễn Quang Vinh khẳng định.

Cải cách vì doanh nghiệp - hiện đại vì phát triển

Là một trong những đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực VII, đơn vị luôn chú trọng đẩy mạnh công tác cải cách hành chính và hiện đại hóa quy trình nghiệp vụ, Hải quan Tây Trang đã triển khai áp dụng hiệu quả hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS, Hệ thống nộp thuế Hải quan điện tử qua các ngân hàng phối hợp thu, cổng dịch vụ công trực tuyến, hệ thống Một cửa Quốc gia, một cửa ASEAN…

Bên cạnh đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho cán bộ cũng được đặc biệt chú trọng. Một mặt để đáp ứng yêu cầu chuyên môn ngày càng cao, mặt khác để xây dựng hình ảnh người cán bộ hải quan chuẩn mực, tận tụy và bản lĩnh trong xử lý tình huống thực tế tại địa bàn biên giới.

“Chúng tôi thường xuyên đối mặt với những tình huống phát sinh khó lường, từ thay đổi chính sách giữa hai nước cho tới biến động địa chính trị khu vực. Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, yếu tố con người cùng bản lĩnh, kỷ luật và trí tuệ vẫn là yếu tố quyết định” - Đội trưởng Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh.

Biên giới là vùng đất không chỉ để thông thương mà còn là tuyến đầu phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật như buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy, gian lận thương mại. Tây Trang, với đặc điểm là cửa khẩu đường bộ quốc tế giữa rừng núi hiểm trở, dân cư thưa thớt, luôn là “điểm nóng tiềm ẩn” mà các đối tượng phạm pháp lợi dụng.

Trong 3 năm gần đây (Từ năm 2022-2024), Hải quan Tây Trang đã chủ trì và phối hợp với lực lượng chức năng trên địa bàn bắt giữ và xử lý 10 vụ, bắt giữ 11 đối tượng, thu 400 gam nhựa thuốc phiện, thu 4.165 gam Heroin, 54.996 viên ma túy tổng hợp, 8.000 gram Ketamin, 03 xe máy, 03 ĐTDĐ ...

Song hành cùng công tác kiểm tra, đơn vị cũng chú trọng công tác tuyên truyền, vận động người dân không tiếp tay, không bị lôi kéo vào các hành vi sai trái. Đặc biệt, mối quan hệ phối hợp giữa Hải quan Việt Nam và lực lượng chức năng Lào ngày càng chặt chẽ, hiệu quả - từ chia sẻ thông tin đến phối hợp kiểm tra, tuần tra kiểm soát.

Mở rộng vị thế cửa khẩu quốc tế trọng điểm

Hiện nay, dự án nâng cấp Cửa khẩu quốc tế Tây Trang đang được triển khai với các hạng mục như: Xây dựng hệ thống kho bãi, nhà kiểm tra liên ngành, khu nhà làm việc mới, đường tuần tra và tuyến kết nối về phía nước bạn Lào. Đây là một bước đi chiến lược nhằm chuẩn bị cho giai đoạn bùng nổ thương mại biên giới và nâng tầm vai trò của Điện Biên trong hành lang kinh tế Đông - Tây.

Hướng đến giai đoạn 2025 - 2030, Hải quan Cửa khẩu quốc tế Tây Trang đặt mục tiêu trở thành một trong những đơn vị hải quan chuyên nghiệp, hiện đại, năng động hàng đầu khu vực biên giới phía Tây Bắc. Cùng với chiến lược phát triển kinh tế cửa khẩu của tỉnh, đơn vị xác định tiếp tục đổi mới mô hình quản lý, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, xây dựng đội ngũ “vừa hồng vừa chuyên”, đủ sức gánh vác những yêu cầu ngày càng cao trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Khi hạ tầng đồng bộ, thủ tục được cải cách, cửa khẩu không chỉ là nơi “xuất nhập hàng hóa”, mà còn là biểu tượng của sự cởi mở, hội nhập và niềm tin. Với tâm thế đó, những người lính hải quan nơi địa đầu Tổ quốc vẫn đang ngày đêm lặng lẽ góp phần viết tiếp câu chuyện phát triển cho một vùng biên giới nhiều khát vọng./.

Hà Thành - Lê Nam (Vietnam Business Forum)