Chương trình Nông thôn mới Hà Nội: Hướng đến sự phát triển mạnh mẽ cho “tam nông”

Tiếp nối thành công của Chương trình số 02-CTr/TU về "Phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2016-2020", Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chương trình số 04-CTr/TU về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025". Chương trình này với nhiều nét mới hướng tới mục tiêu phát triển mạnh mẽ hơn nữa "tam nông" - nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Đến nay thành phố Hà Nội đã có 12/18 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Hiện các địa phương đang tích cực đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với các tiêu chí đô thị nhằm tạo bước đột phá lớn, để sớm hoàn thành mục tiêu: Đến năm 2025, có 5 huyện và đến năm 2030 có thêm 3 huyện trở thành quận.

Nhiều đột phá

Để thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu trong Chương trình số 04-CTr/TU, Thành ủy Hà Nội khóa XVII đã xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Cụ thể, đối với xây dựng nông thôn mới, Thành ủy Hà Nội nêu rõ 7 nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò then chốt, từ đó tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động.

Hà Nội sẽ rà soát, bổ sung quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu bảo đảm phù hợp với quy hoạch và bộ Tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới theo hướng phát triển đô thị. Trọng tâm là hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; tập trung xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu; xây dựng nông thôn mới theo hướng tiêu chí đô thị, nhất là với các huyện: Gia Lâm, Đông Anh, Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng sẽ phát triển lên quận giai đoạn 2021-2025... Đặc biệt, Hà Nội sẽ tập trung huy động các nguồn lực của Nhà nước và xã hội đầu tư thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU giai đoạn 2021-2025 với tổng nguồn vốn dự kiến khoảng 92.680 tỷ đồng (tăng khoảng 15% so với giai đoạn 2016-2020)...

Đối với nhiệm vụ, giải pháp về cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, Thành ủy Hà Nội chỉ ra 10 nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, việc cơ cấu lại các lĩnh vực sản xuất sẽ tập trung quản lý, sử dụng chặt chẽ đất đai; xây dựng chuỗi giá trị nông sản chủ lực; đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, chế biến, kinh doanh nông nghiệp...Đặc biệt, Thành ủy Hà Nội đã chỉ rõ nhiệm vụ, giải pháp đột phá về cải thiện môi trường kinh doanh nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Cụ thể là rà soát, xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi để thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, chú trọng lĩnh vực chế biến sâu. Thành phố cũng sẽ đơn giản các thủ tục đăng ký cấp giấy phép kinh doanh; cải cách thủ tục hành chính và các dịch vụ công; tăng cường chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp về tín dụng, mặt bằng kinh doanh, thuế, xúc tiến thương mại, đào tạo...

Về phát triển kinh tế nông thôn, Hà Nội đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã. Cụ thể, thành phố sẽ tiếp tục củng cố, kiện toàn, đổi mới, phát triển kinh tế tập thể với nhiều hình thức tổ chức sản xuất phù hợp như: Mỗi năm thành lập mới từ 70 hợp tác xã trở lên, hỗ trợ ít nhất từ 50 hợp tác xã trở lên thực hiện Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13-11-2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2025; triển khai chính sách thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp cao đẳng, đại học, trên đại học về làm việc tại các hợp tác xã...

Mặt khác, Hà Nội sẽ đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại; phát triển ngành nghề và kinh tế nông thôn thông qua việc hỗ trợ thực hiện quy hoạch phát triển làng nghề, ngành nghề, các khu, cụm công nghiệp, dịch vụ nông thôn; đồng thời đầu tư xây dựng mới và cải tạo các chợ đầu mối, chợ dân sinh nông thôn.Về nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân, Hà Nội triển khai 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng văn hóa, y tế, giáo dục, môi trường và an sinh xã hội, xây dựng miền quê đáng sống; đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách để huy động cao các nguồn lực, phát triển nhanh kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn; khuyến khích nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ, tạo đột phá để hiện đại hóa nông nghiệp, công nghiệp hóa nông thôn; hỗ trợ, khuyến khích nông dân tham gia bảo hiểm xã hội...

Nhiều khó khăn, thách thức

Để đạt được tiêu chí phát triển thành quận, các huyện nêu trên đã, đang đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với phát triển đô thị. Tại Thanh Trì, thời gian qua, huyện tập trung nâng cao các tiêu chí, chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang sản xuất nông nghiệp đô thị. Đến nay, Thanh Trì đã đạt 24/27 tiêu chí huyện phát triển thành quận. Trong khi đó, Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Xuân Linh cho biết, trên địa bàn huyện đã và đang triển khai nhiều dự án như: Công viên Kim Quy, Trung tâm Triển lãm quốc gia, các dự án phát triển đô thị hai bên tuyến đường Võ Nguyên Giáp và đường Trường Sa… Đông Anh hướng đến trở thành một đô thị thông minh bên bờ Bắc sông Hồng.

Với mục tiêu xây dựng xã Yên Sở thành phường khi huyện Hoài Đức trở thành quận, Bí thư Đảng ủy xã Yên Sở Nguyễn Đình Khoa cho biết, địa phương chú trọng chuyển đổi cơ cấu kinh tế; đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị như hệ thống giao thông, chiếu sáng, trung tâm thể thao, vườn hoa, cây xanh...

Tuy nhiên, việc xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với các tiêu chí trở thành quận của các huyện còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Đơn cử như theo UBND huyện Gia Lâm, nhiều dự án trên địa bàn chưa thể triển khai vì phải chờ điều chỉnh quy hoạch các phân khu đô thị N9, N10, N11 của thành phố… Trong khi đó, huyện Đan Phượng còn 7 tiêu chí chưa đạt đó là: Cân đối thu - chi ngân sách, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp, tỷ lệ đường đô thị được chiếu sáng, mật độ đường giao thông đô thị, đất cây xanh công cộng, tỷ lệ nước thải được xử lý, tỷ lệ tuyến phố văn minh...“Với tiêu chí cân đối thu - chi ngân sách, huyện Đan Phượng mới đạt 30% so với tiêu chuẩn của một quận. Để tăng thu ngân sách là một việc làm khó và cần có thời gian. Cũng do ngân sách còn hạn hẹp nên huyện vẫn khó bố trí vốn cho đầu tư phát triển hạ tầng theo tiêu chí của quận”, Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Hữu Hoàng cho biết.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

Để đạt được mục tiêu đề ra, tại hội nghị giao ban quý I-2021 của Ban Chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU vào ngày 23-4-2021, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU Nguyễn Thị Tuyến yêu cầu, các huyện đã hoàn thành nông thôn mới tiếp tục xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với thực hiện các tiêu chí xây dựng đô thị. Trong đó, chú trọng quy hoạch phát triển các vùng chuyên canh tập trung, làng nghề, các khu, cụm công nghiệp làng nghề..; phát triển dịch vụ gắn với phát triển du lịch nông thôn, du lịch sinh thái...

Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Xuân Linh cho biết: “Huyện đối chiếu, so sánh các tiêu chí nông thôn mới nâng cao và tiêu chí của một quận, từ đó, hợp nhất bộ tiêu chí xã, thị trấn thành phường và xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (gồm 21 tiêu chí) để tổ chức thực hiện. Đặc biệt, Đông Anh chú trọng công tác quy hoạch, quản lý đất đai, trật tự xây dựng, làm tốt công tác giải phóng mặt bằng, tạo nền tảng phát triển đô thị...”.

Còn Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Hữu Hoàng cho biết, huyện đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Về nguồn vốn đầu tư, huyện đẩy mạnh đấu giá quyền sử dụng đất để có thêm nguồn đầu tư cho cơ sở hạ tầng; đồng thời, kiến nghị thành phố có cơ chế hỗ trợ như ứng vốn để các huyện phát triển theo tiêu chí đô thị.

Đối với huyện Gia Lâm, bên cạnh việc kiến nghị thành phố rà soát, điều chỉnh quy hoạch trên địa bàn, huyện tích cực xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, sử dụng ít diện tích đất…; đồng thời tập trung chuyển đổi cơ cấu lao động, đẩy mạnh đô thị hóa gắn với kinh tế đô thị…

Theo Bí thư Đảng ủy xã Yên Sở (huyện Hoài Đức) Nguyễn Đình Khoa, để trở thành phường, xã còn 2 tiêu chí chưa đạt là cân đối thu chi ngân sách và tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý. Xã đã đề xuất với huyện Hoài Đức cho phép quy hoạch xây dựng khu trung tâm thương mại, bãi đỗ xe để tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương. Đặc biệt, thời gian tới, khi Nhà máy Xử lý nước thải Sơn Đồng hoàn thành, nước thải trên địa bàn sẽ được thu gom, xử lý theo quy định...

Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt từ thành phố, các huyện đã, đang quyết tâm tạo bước đột phá nhằm xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với phát triển đô thị, sớm trở thành quận theo lộ trình đã đề ra; qua đó, tiếp tục nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)