Ngành Nông nghiệp: Tăng trưởng theo chiều sâu, khẳng định vai trò trụ cột kinh tế

Nằm ở trung tâm Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Cần Thơ có điều kiện  khí hậu ôn hòa, nguồn nước ngọt dồi dào, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Cùng với đẩy mạnh tổ chức lại sản xuất, ngành Nông nghiệp thành phố đang thực hiện nhiều giải pháp gắn kết sản xuất với tiêu thụ, chuyển đổi từ chiều rộng sang chiều sâu, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao chất lượng, hiệu quả theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững.

Cần Thơ quảng bá sản phẩm nông nghiệp tại các hội chợ, triển lãm

Phát triển đi vào chiều sâu

Gần 2 thập kỷ sau khi trở thành thành phố trực thuộc Trung ương (2004 - 2024), đặc biệt là khi Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển TP.Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được ban hành, ngành Nông nghiệp thành phố đã có những thay đổi vượt bậc, đạt được nhiều thành tựu to lớn, ngày càng khẳng định vai trò trung tâm vùng và đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân.

Sản xuất nông nghiệp chuyển mạnh từ chiều rộng sang chiều sâu. Với tốc độ đô thị hóa, diện tích đất nông nghiệp bị giảm nhưng giá trị sản xuất nông nghiệp không ngừng nâng cao, chuyển dịch cơ cấu đúng hướng, tăng giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Năm 2004, diện tích đất nông nghiệp của thành phố là 115.705,03ha, đến năm 2022 còn 114.168,42ha, giảm trên 1.500ha; cơ cấu lao động lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản năm 2022 là 26,77%, giảm gần 10% so năm 2004 (36,57%). Giá trị sản xuất 1ha đất nông nghiệp và thủy sản năm 2022 tăng 5,13 lần so với năm 2004, từ 31,79 triệu đồng năm 2004 lên 163,19 triệu đồng năm 2022. Tỷ lệ giống lúa chất lượng cao tăng dần từ 54,8% (năm 2004) lên trên 95% (năm 2023) đã nâng cao chất lượng và giá trị của hạt gạo, đảm bảo nông dân đạt lợi nhuận trên 30%.

Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng của ngành cũng có những chuyển biến tích cực, vững chắc. Phát triển nông nghiệp đi vào chiều sâu theo hướng sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ. Trên địa bàn xuất hiện nhiều mô hình sản xuất hiệu quả như mô hình nuôi cá tra chuyên canh, năng suất cao; mô hình nông nghiệp gắn với du lịch, vườn cây ăn trái chuyên canh phục vụ xuất khẩu, nông nghiệp đô thị.

Thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, đến nay, nhiều khâu trong quá trình sản xuất như làm đất, bơm tưới, thu hoạch,... đều được cơ giới hóa hoàn toàn. Thành phố đã hình thành các vùng nuôi thủy sản, vùng sản xuất lúa, rau màu, hoa kiểng, cây ăn trái tập trung, sản xuất hàng hóa chất lượng cao đáp ứng yêu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, gắn với phát triển du lịch trong nông nghiệp. Điển hình là phong trào cánh đồng lớn: Được triển khai thực hiện từ vụ hè thu 2011 với diện tích ban đầu chỉ 400ha tại huyện Vĩnh Thạnh, đến nay đã phát triển lên 94 cánh đồng với diện tích hơn 33.000ha/vụ.

Đặc biệt, sau 20 năm, ngành Nông nghiệp khẳng định vai trò trụ đỡ nền kinh tế trong những giai đoạn khó khăn. Từ các loại nông sản và sản vật sẵn có tại địa phương, thành phố đã phát triển nhiều sản phẩm OCOP nâng cao giá trị nông sản, tạo điều kiện phát triển du lịch và nâng cao đời sống người dân. Hiện Cần Thơ có gần 500 cơ sở chế biến nông - thủy sản; 92 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP từ 3 đến 4 sao và ngày càng có nhiều nông hộ tham gia hoạt động du lịch.

Diện mạo nông thôn đổi mới, hạ tầng kinh tế xã hội khu vực nông thôn phát triển, đảm bảo phục vụ tốt sản xuất, phát huy vai trò thích ứng biến đổi khí hậu,...; cảnh quan môi trường được xây dựng ngày càng sáng - xanh - sạch - đẹp. Cần Thơ là đơn vị cấp tỉnh duy nhất vùng ĐBSCL hoàn thành xây dựng nông thôn mới (NTM), với 100% cấp xã và 100% cấp huyện đạt chuẩn NTM giai đoạn 2015 - 2020. Đến nay, Cần Thơ đã có 26/36 xã đạt NTM nâng cao và 2/36 xã đạt NTM kiểu mẫu.

Hướng đến nền nông nghiệp công nghệ cao, bền vững

Ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) TP.Cần Thơ cho biết: Thành phố đang hướng đến xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa mạnh, quy mô lớn, bền vững, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ; đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả và giá trị cao, có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường, cung cấp dịch vụ nông nghiệp công nghệ cao cho các tỉnh ĐBSCL.

Mục tiêu đến năm 2030, tốc độ tăng GRDP ngành Nông nghiệp đạt 2,5-3%, tốc độ tăng năng suất lao động nông nghiệp 5,5 - 6%/năm, tỷ lệ lao động nông nghiệp qua đào tạo trên 70%, thu nhập của người dân nông thôn tăng 3 lần so với năm 2020. Thành phố phấn đấu toàn bộ 36 xã đều đạt chuẩn NTM nâng cao, 18/36 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Thời gian tới, ngành sẽ phát huy lợi thế, hiệu quả các nguồn lực, tài nguyên, tập trung xây dựng các vùng sản xuất cá tra, cây ăn trái, lúa gạo,… chuyên canh đảm bảo tiêu chuẩn, đáp ứng theo từng nhóm thị trường. Phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp gắn với bảo quản, chế biến, thương mại nông sản và du lịch nông nghiệp. Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, số hóa, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nông nghiệp tuần hoàn, cơ giới đồng bộ trong nông nghiệp.

Thành phố sẽ đẩy mạnh kêu gọi đầu tư vào các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại huyện Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ và Thới Lai. Triển khai các giải pháp sử dụng, khai thác hiệu quả quỹ đất và xây dựng Nông trường Sông Hậu và Công ty TNHH Một thành viên Nông nghiệp Cờ Đỏ thành vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; thu hút các nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực chế biến, kinh doanh nông sản, tăng cường liên kết trong chuỗi giá trị.

Bên cạnh đó, phát triển nông nghiệp đô thị để góp phần xây dựng môi trường sinh thái, cảnh quan, cung cấp thực phẩm xanh và dịch vụ du lịch, thúc đẩy phát triển đô thị bền vững.

“Cần Thơ đang cùng Bộ NN&PTNT trình Thủ tướng Chính phủ Đề án thành lập Trung tâm liên kết, sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp Vùng ĐBSCL tại Cần Thơ. Đây là đầu mối hội nhập vùng ĐBSCL với các thị trường xuất khẩu. Ngành cũng tiếp tục hỗ trợ các cơ sở chế biến nông sản vừa và nhỏ để chuẩn hóa chất lượng, từng bước thực hiện đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu. Qua đó, khẳng định và phát huy vai trò, vị thế trung tâm vùng trong sản xuất và chế biến” - ông Nguyễn Văn Sử khẳng định.

Ngọc Tùng (Vietnam Business Forum)